Топтық өзара әрекеттің сапасын бағалау
Әңгімелесу барысында әріптестер мәтінді бөлетін 1 және 2 іс-әрекет барысындағы өзара әрекеттерінің сапасын талқылайды. Оқушылар сөйлеу тілдерін дамыту үшін қандай дағдыларды қолданатынын байқаңыз. Оқушылардың оқып - үйренуге деген қабілетін арттыруда әлеуметтік өзара әрекет қалай көмектесетінін талқылаңыз.
1-іс-әрекет барысы
|
1
|
Дәурен
|
Алдымен оқып алып, содан кейін қысқаша жазып аламыз ба?
|
|
2
|
Әсел
|
Ол өзін пайдасыз деп санайды... ол «сен неге мұндай пайдасызсың?» деп айтады (мәтіннен үзінді оқиды)
|
|
3
|
Дәурен
|
Жарайды, ....егер мен барлығын жазып алсам, содан кейін....
|
|
4
|
Марат
|
Ол оны Ұлпабас деп атайды (күледі)
|
|
5
|
Дәурен
|
…содан кейін біз бұл туралы сөйлесеміз.
|
|
6
|
Әсел
|
Жай ма ...неге?
|
|
7
|
Дәурен
|
Мен білмеймін… «себебі оның сақалы бар деп жорамалдаймын».
|
|
8
|
Марат
|
Мен Конрад өзінің әкесін сыйламайтынын, оны есі ауысқан кәрі,есі ауысқан қаңғыма деп санайтынын айтқым келеді.
|
|
9
|
Гүлнәр
|
Конрад әкесіне қамқорлықты аз жасайды, ...ол оны пайдасыз деп санайды (мұны жазып алады).
|
|
10
|
Марат
|
Сен мұны шынында жазып алып жатырсың ба?
|
|
11
|
Әсел
|
Мен оның әкесіне деген ешқандай да сыйлау сезімі жоқтығын жазып отырмын.
|
|
12
|
Гүлнәр
|
Әсел, сен кітаптан үзінділерді көшіріп жазып жатырсың ба?
|
|
13
|
Әсел
|
Иә, кейбір үзінділерді, мысалы, Конрад пен әкесінің бір- бірімен сөйлескен жерлерін.
|
|
14
|
Марат
|
Бұл орынсыз ..., танк жасау мүмкін болатындай!
|
|
15
|
Дәурен
|
Бірақ сіз ол танкті шынында істей алады деп ойлайсыз ба немесе ол тек мұны қиялдайды ма?... (мәтіннен оқиды).... Онда «Өзінің қиялында ...» деп айтылады
|
|
16
|
Марат
|
Ал енді не ойлайтыныңызды жазыңыз ...Мен бұл орынсыз деп ойлаймын.
|
2-әрекет барысы
|
1
|
Гүлнәр
|
Ол Снайдерді басқаларға қарағанда өте жиіркенішті етіп жасаған деп ойлаймын.
|
|
2
|
Әсел
|
Иә, басқалары сияқты...әдемі...әдемірек.
|
|
3
|
Дәурен
|
Миссис Муттеренс сияқты ...(мәтіннен оқиды) «ол ақ шашты және кішкентай домалақ жүзді».
|
|
4
|
Марат
|
Иә, ол саусақтары жоқ қызықты қолғап киіп, мұз кәмпит сорады.
|
|
5
|
Әсел
|
Иә, ол оларды осылай сипаттады,....бірақ ол миссис Муттеренс пен Эмиді кішкентай ғып бейнелейді, және ол мұны бір мақсатпен жасады деп ойлаймын.
|
|
6
|
Гүлнәр
|
Ол Снайдерді аса жексұрын етіп бейнелегенін айтқым келеді.
|
|
7
|
Марат
|
Снайдерді қауіп төндіретін, ...өте қорқынышты етіп бейнелеу үшін ... (өйткені, иә...бұл жерде оның беті ақ және түрі түксиген болды деп айтылады)
|
|
8
|
Дәурен
|
«Үлкен қара көздерінің мысықтық ойынпаздығымен» (мәтіннен оқиды).
|
|
9
|
Әсел
|
Ол оны мысықтың баласы ретінде ...кішкентай мысықтың баласы деп айтатын шығар деп ойлаймын.
|
|
10
|
Дәурен
|
Бірақ жай ғана кішкентай емес.
|
|
11
|
Әсел
|
… мысықтың баласы сияқты,…себебі оны кез келгені ренжіте алады
|
|
12
|
Марат
|
Барлығы емес...
|
|
13
|
Дәурен
|
Бірақ, мысықтың баласы адамдарға сенеді ғой, солай емес пе? Ол Эмиді оңай зиян келтіре алатын біреу ретінде бейнелеуге тырысады деп ойлаймын
|
|
14
|
Гүлнәр
|
Иә..., «себебі, қараңыз ...Уоллас Снайдерді кәрі– құбыжық адам деп атайды..., сондықтан ол Эмиді кішкентай мысықтың баласы деп, ал Снайдерді құбыжық деп бейнелеп алғаны жақсы деп ойламайтын шығарсыз.
|
|
15
|
Марат
|
Ал мына жерде ...мына жерде тағы да ол аюға ұқсаған деп айтады ...(мәтіннен оқиды) «қабырғадағы оның аю көлеңкесі».
|
|
16
|
Гүлнәр
|
Себебі, ол мысықтың кәрі анасы сияқты ....толық және сүйкімді
|
|
17
|
Марат
|
Ал сен ол әлсіз және шошыған дейсің?
|
Нұсқаушының ескертулері
1-іс-әрекет барысында, Дәурен (1) мәтін бойынша ұжымдық сауал бере отырып, топтық ынтымақтастықты дамыту әрекетін қолданады, бірақ әрекет шектеулі жетістікке жетті. Ол барлық топ үшін өз еркімен жазушы болу ықыласын білдіреді және талқылау жалғасатыны жайында жорамал бар. Осы кезеңде Дәуреннің жасағаны дұрыс екенін көрсететін белгілер бар. Әсел (2) Дәуреннің ұсынысын қабылдап, қолдау белгісі ретінде мәтінге жүгінеді, ал Марат Конрад әкесін сипаттау кезінде кемсітіп көрсететін сөздерді қолданғанына назар аударады. Алайда, бұл зерттеулік өзара әрекет қысқы мерзімді болып, жекелеген тәуелсіз схема бойынша жұмыстың басталуы туралы белгі береді де, Марат пен Гүлнәрдің (8, 10 және 11) айтқандары сияқты кесімді әрекеттерге әкеледі. Дәурен (15) сіз есептейсіз бе деп сұрай отырып, бірлескен пікірталасты енгізуге тырысқан жағдайда, оның ұсынысы қабылданбайды.
2- іс-әрекет барысында, «Конрад соғысы» және «Лондон қары» іс-әрекеттерін талқылауға қатысушыларының пікірлерінің арасында айырмашылық та кездеседі. Қыздар әңгіменің бас кейіпкерлеріне көп көңіл бөле отырып, пікірталасты жүргізе бастайды. Әңгімелесу толық ынтымақтастықта дамып, егер де, ойлаймын, мен есептеймін, бірақ сіз ойламайсыз ба, сонымен сіз айтасыз ба, иә, бірақ, сіз қайдан білесіз және мүмкін сияқты лингвистикалық сөз мәнерлерін қолдану арқылы, зерттеулік жұмыс ретінде сипатталуы мүмкін. Сонымен қатар, әңгімелесу топпен саналы түрде бақыланады, себебі міндеттерді нақтылайды, пікір алмасады, дауласады, талқылайды, жориды және идеяларын бейнелейді.
Гүлнәр (1) зерттеушілікті білдіретін мен ойлаймын деген сөз мәнерімен пікірталасты бастайды, ал Әсел (2) қолдау ретінде кітаптан деректерді келтіре отырып, басшылықты өз қолына алады. Қатысушылар Гүлнардың басшылығын қолдағандықтан, өзараәрекеттестікке кіріседі. Дәурен мен Марат (3 және 4) Гүлнәрдің болжауын негіздеу үшін мәтінді зерттейді. Гүлнәр (6) өзі пікірін тағы да растайды да, басқалардың қатысуын мойындағанын жасырын түрде көрсетеді. Марат және Дәурен (7 және 8) Гүлнәрдің пікірін қолдау үшін мәтіннен дәлелдер іздей отырып, жауап береді. Әсел (9) ойлаймын деген лингвистикалық сөз мәнерін қолдану арқылы, болжауды ұсынып, пікірталасты дамытады. Дәурен Әселдің пікірін қабылдайды да, өзінің көзқарасын ұсына отырып, оны әріқарай дамытады. Дәуреннің айтқаны (13) есте қаларлық, себебі ол әлеуметтік те, когнитивті жағдайда да бірлескен әңгімелесудің шынайы сипаттамасын көрсетеді. Мен ойлаймын дегені зерттеушілік қабілетті көрсетсе, ал олардың... дұрыс емес пе дегені оның қатысуына басқаларды келісуін немесе келіспеуін білдіру үшін алдын ала шақыруды білдіреді. Гүлнәр (14) Дәуреннің дерегін қолдап, мәтінге жүгіне отырып, оны кеңейтеді. Сіз есептейсіз бе дегені тағы да белгісіздікті білдіріп, топтың басқа мүшелеріне өз көзқарастарын дамыту мүмкіндігін қалдыра отырып, сөзталастарға қатысу дайындығын ұсынады. Өз пікірін білдіру үшін жалғауларды қолдану, бірлескен талқылаудың тағы да бір сипаттамалық белгісі болып табылады. Өз кезегінде және, сондықтан, сонымен жалғаулары (15, 16, 17) байланыстыратын құралдар болып табылады да, оқушылар жеке және бірікпеген қатысуларын көрсетіп қана қоймай, сондай-ақ назар аударып, мәселені бірге шешеді.
1 және 2 іс-әрекет барысының арасындағы айырмашылық, бір оқушылардың сөйлеу сапасының көзқарасына байланысты ұқсас міндеттердің негізгі сәттерін бөлу және мұғалім үшін де, оқушы үшін де маңызды болып табылатын мақсаттар мен болжамдарды ажырата білу.
Просмотр содержимого документа
«Топтық өзара әрекеттің сапасын бағалау»
Топтық өзара әрекеттің сапасын бағалау
Әңгімелесу барысында әріптестер мәтінді бөлетін 1 және 2 іс-әрекет барысындағы өзара әрекеттерінің сапасын талқылайды. Оқушылар сөйлеу тілдерін дамыту үшін қандай дағдыларды қолданатынын байқаңыз. Оқушылардың оқып - үйренуге деген қабілетін арттыруда әлеуметтік өзара әрекет қалай көмектесетінін талқылаңыз.
1-іс-әрекет барысы
| 1 | Дәурен | Алдымен оқып алып, содан кейін қысқаша жазып аламыз ба?
|
| 2 | Әсел | Ол өзін пайдасыз деп санайды... ол «сен неге мұндай пайдасызсың?» деп айтады (мәтіннен үзінді оқиды)
|
| 3 | Дәурен | Жарайды, ....егер мен барлығын жазып алсам, содан кейін.... |
| 4 | Марат | Ол оны Ұлпабас деп атайды (күледі) |
| 5 | Дәурен | …содан кейін біз бұл туралы сөйлесеміз.
|
| 6 | Әсел | Жай ма ...неге?
|
| 7 | Дәурен | Мен білмеймін… «себебі оның сақалы бар деп жорамалдаймын».
|
| 8 | Марат | Мен Конрад өзінің әкесін сыйламайтынын, оны есі ауысқан кәрі,есі ауысқан қаңғыма деп санайтынын айтқым келеді.
|
| 9 | Гүлнәр | Конрад әкесіне қамқорлықты аз жасайды, ...ол оны пайдасыз деп санайды (мұны жазып алады).
|
| 10 | Марат | Сен мұны шынында жазып алып жатырсың ба?
|
| 11 | Әсел | Мен оның әкесіне деген ешқандай да сыйлау сезімі жоқтығын жазып отырмын. |
| 12 | Гүлнәр | Әсел, сен кітаптан үзінділерді көшіріп жазып жатырсың ба?
|
| 13 | Әсел | Иә, кейбір үзінділерді, мысалы, Конрад пен әкесінің бір- бірімен сөйлескен жерлерін. |
| 14 | Марат | Бұл орынсыз ..., танк жасау мүмкін болатындай! |
| 15 | Дәурен | Бірақ сіз ол танкті шынында істей алады деп ойлайсыз ба немесе ол тек мұны қиялдайды ма?... (мәтіннен оқиды).... Онда «Өзінің қиялында ...» деп айтылады |
| 16 | Марат | Ал енді не ойлайтыныңызды жазыңыз ...Мен бұл орынсыз деп ойлаймын.
|
2-әрекет барысы
| 1 | Гүлнәр | Ол Снайдерді басқаларға қарағанда өте жиіркенішті етіп жасаған деп ойлаймын.
|
| 2 | Әсел | Иә, басқалары сияқты...әдемі...әдемірек.
|
| 3 | Дәурен | Миссис Муттеренс сияқты ...(мәтіннен оқиды) «ол ақ шашты және кішкентай домалақ жүзді».
|
| 4 | Марат | Иә, ол саусақтары жоқ қызықты қолғап киіп, мұз кәмпит сорады.
|
| 5 | Әсел | Иә, ол оларды осылай сипаттады,....бірақ ол миссис Муттеренс пен Эмиді кішкентай ғып бейнелейді, және ол мұны бір мақсатпен жасады деп ойлаймын. |
| 6 | Гүлнәр | Ол Снайдерді аса жексұрын етіп бейнелегенін айтқым келеді. |
| 7 | Марат | Снайдерді қауіп төндіретін, ...өте қорқынышты етіп бейнелеу үшін ... (өйткені, иә...бұл жерде оның беті ақ және түрі түксиген болды деп айтылады) |
| 8 | Дәурен | «Үлкен қара көздерінің мысықтық ойынпаздығымен» (мәтіннен оқиды).
|
| 9 | Әсел | Ол оны мысықтың баласы ретінде ...кішкентай мысықтың баласы деп айтатын шығар деп ойлаймын. |
| 10 | Дәурен | Бірақ жай ғана кішкентай емес.
|
| 11 | Әсел | … мысықтың баласы сияқты,…себебі оны кез келгені ренжіте алады |
| 12 | Марат | Барлығы емес...
|
| 13 | Дәурен | Бірақ, мысықтың баласы адамдарға сенеді ғой, солай емес пе? Ол Эмиді оңай зиян келтіре алатын біреу ретінде бейнелеуге тырысады деп ойлаймын |
| 14 | Гүлнәр | Иә..., «себебі, қараңыз ...Уоллас Снайдерді кәрі– құбыжық адам деп атайды..., сондықтан ол Эмиді кішкентай мысықтың баласы деп, ал Снайдерді құбыжық деп бейнелеп алғаны жақсы деп ойламайтын шығарсыз.
|
| 15 | Марат | Ал мына жерде ...мына жерде тағы да ол аюға ұқсаған деп айтады ...(мәтіннен оқиды) «қабырғадағы оның аю көлеңкесі».
|
| 16 | Гүлнәр | Себебі, ол мысықтың кәрі анасы сияқты ....толық және сүйкімді |
| 17 | Марат | Ал сен ол әлсіз және шошыған дейсің? |
Нұсқаушының ескертулері
1-іс-әрекет барысында, Дәурен (1) мәтін бойынша ұжымдық сауал бере отырып, топтық ынтымақтастықты дамыту әрекетін қолданады, бірақ әрекет шектеулі жетістікке жетті. Ол барлық топ үшін өз еркімен жазушы болу ықыласын білдіреді және талқылау жалғасатыны жайында жорамал бар. Осы кезеңде Дәуреннің жасағаны дұрыс екенін көрсететін белгілер бар. Әсел (2) Дәуреннің ұсынысын қабылдап, қолдау белгісі ретінде мәтінге жүгінеді, ал Марат Конрад әкесін сипаттау кезінде кемсітіп көрсететін сөздерді қолданғанына назар аударады. Алайда, бұл зерттеулік өзара әрекет қысқы мерзімді болып, жекелеген тәуелсіз схема бойынша жұмыстың басталуы туралы белгі береді де, Марат пен Гүлнәрдің (8, 10 және 11) айтқандары сияқты кесімді әрекеттерге әкеледі. Дәурен (15) сіз есептейсіз бе деп сұрай отырып, бірлескен пікірталасты енгізуге тырысқан жағдайда, оның ұсынысы қабылданбайды.
2- іс-әрекет барысында, «Конрад соғысы» және «Лондон қары» іс-әрекеттерін талқылауға қатысушыларының пікірлерінің арасында айырмашылық та кездеседі. Қыздар әңгіменің бас кейіпкерлеріне көп көңіл бөле отырып, пікірталасты жүргізе бастайды. Әңгімелесу толық ынтымақтастықта дамып, егер де, ойлаймын, мен есептеймін, бірақ сіз ойламайсыз ба, сонымен сіз айтасыз ба, иә, бірақ, сіз қайдан білесіз және мүмкін сияқты лингвистикалық сөз мәнерлерін қолдану арқылы, зерттеулік жұмыс ретінде сипатталуы мүмкін. Сонымен қатар, әңгімелесу топпен саналы түрде бақыланады, себебі міндеттерді нақтылайды, пікір алмасады, дауласады, талқылайды, жориды және идеяларын бейнелейді.
Гүлнәр (1) зерттеушілікті білдіретін мен ойлаймын деген сөз мәнерімен пікірталасты бастайды, ал Әсел (2) қолдау ретінде кітаптан деректерді келтіре отырып, басшылықты өз қолына алады. Қатысушылар Гүлнардың басшылығын қолдағандықтан, өзараәрекеттестікке кіріседі. Дәурен мен Марат (3 және 4) Гүлнәрдің болжауын негіздеу үшін мәтінді зерттейді. Гүлнәр (6) өзі пікірін тағы да растайды да, басқалардың қатысуын мойындағанын жасырын түрде көрсетеді. Марат және Дәурен (7 және 8) Гүлнәрдің пікірін қолдау үшін мәтіннен дәлелдер іздей отырып, жауап береді. Әсел (9) ойлаймын деген лингвистикалық сөз мәнерін қолдану арқылы, болжауды ұсынып, пікірталасты дамытады. Дәурен Әселдің пікірін қабылдайды да, өзінің көзқарасын ұсына отырып, оны әріқарай дамытады. Дәуреннің айтқаны (13) есте қаларлық, себебі ол әлеуметтік те, когнитивті жағдайда да бірлескен әңгімелесудің шынайы сипаттамасын көрсетеді. Мен ойлаймын дегені зерттеушілік қабілетті көрсетсе, ал олардың... дұрыс емес пе дегені оның қатысуына басқаларды келісуін немесе келіспеуін білдіру үшін алдын ала шақыруды білдіреді. Гүлнәр (14) Дәуреннің дерегін қолдап, мәтінге жүгіне отырып, оны кеңейтеді. Сіз есептейсіз бе дегені тағы да белгісіздікті білдіріп, топтың басқа мүшелеріне өз көзқарастарын дамыту мүмкіндігін қалдыра отырып, сөзталастарға қатысу дайындығын ұсынады. Өз пікірін білдіру үшін жалғауларды қолдану, бірлескен талқылаудың тағы да бір сипаттамалық белгісі болып табылады. Өз кезегінде және, сондықтан, сонымен жалғаулары (15, 16, 17) байланыстыратын құралдар болып табылады да, оқушылар жеке және бірікпеген қатысуларын көрсетіп қана қоймай, сондай-ақ назар аударып, мәселені бірге шешеді.
1 және 2 іс-әрекет барысының арасындағы айырмашылық, бір оқушылардың сөйлеу сапасының көзқарасына байланысты ұқсас міндеттердің негізгі сәттерін бөлу және мұғалім үшін де, оқушы үшін де маңызды болып табылатын мақсаттар мен болжамдарды ажырата білу.
1-басылым
Күні: 13.12.2011ж.
67 394
197 
