Просмотр содержимого документа
«Тригонометриялык барабарсыздыктарды чыгаруу»
«Тригонометриялык барабарсыздыктарды чечүү»
.
Барабарсыздык – бул эки туюнтманын арасындагы катыштык болуп, алардан кайсы бири чоң, же кайсы бири кичине экендигин белги аракылуу көрсөтүлүшү : (чоң); ≥ (чоң же барабар), (кичине же барабар).
Барабарсыздыкты чыгаруу — бул бардык чечимдер көптүгүн табуу.
Барабарсыздыктардын чечими деп барабарсыздыкты туура болотурган өзгөрмөнүн бардык маанисин табууга айтылат.
Тригонометриялык барабарсыздык - анык эмес өзгөрмөлүү тригонометриялык функцияны камтыган барабарсыздык.
Тригонометриялык барабарсыздыктын чыгаруу жолдору
- Сан айланасы аркылуу чыгаруу;
- тригонометриялык функциялардын графиги аркылуу чыгаруу.
Синус жана косинусту камтыган тригонометриялык барабарсыздыктарды чыгаруу алгоритми
- Бардык сандарды барабарсыздыктын оң жагына өткөрүү;
- Бирдик айлананы чийуу жана анда sin же cos огун өткөрүү ;
- Барабарсыздыктын оң жагындагы санды огунда белгилөө;
- Окто белгиленген сан аркылуу Х же У огуна параллел түз сызыкты өткөрүү ;
- Түз сызык менен айлананын кесилишкен чекиттерин белгилоо, анын маанисин аңыктоо;
- Барабарсыздыктын чечими болгон аралыкты тегеректөө боё;
- Боёлгон бөлүктү айлана боюнча жүрүү жолун көрсөтүү (саат жебесине каршы);
- Кичине бурчтан чоң бурчка өтүүнү текшеруу керек (эгер аткарылбаса, чоң бурчка туура келген кичине бурч менен алмаштыруу керек);
- Синус же косинустун мезгилин (2п π ) эсепке алып, жоопту жазуу
у
Чыгаруу:
0
Х
Sin огу
Жообу:
Ох огуга паралел болгон
түз сызыкты өткөрүп,
айлана менен кесишген
чекитти табабыз
- Айлананы төмөнкү бөлөгүн ажратып алабыз (саат жебесине каршы)
- Алынган чекиттерди жазабыз, жааны башталышы кичине мааныга ээ болуусун эсепке алуу керек.
4. Жообу:
Оу огуга паралел болгон
түз сызыкты өткөрүп,
айлана менен кесишген
чекитти табабыз
- Айлананы оң бөлөгүн ажратып алабыз (саат жебесине каршы)
жазабыз, жааны башталышы
кичине мааныга ээ болуусун
эсепке алуу керек.
4. Жообу :
Ох огуга паралел болгон
түз сызыкты өткөрүп,
айлана менен кесишген
чекитти табабыз
- Айлананы үсткү бөлөгүн ажратып алабыз (саат жебесине каршы)
жазабыз, жааны
башталышы кичине
мааныга ээ болуусун
эсепке алуу керек.
4. Жообу :
Оу огуга паралел болгон
түз сызыкты өткөрүп,
айлана менен кесишген
чекитти табабыз
- Айлананы сол бөлөгүн ажратып алабыз (саат жебесине каршы)
жазабыз, жааны
башталышы кичине
мааныга ээ болуусун
эсепке алуу керек.
4. Жообу :
Тангенс жана котангенсты камтыган тригонометриялык барабарсыздыктарды чыгаруу алгоритми
1. Бардык сандарды барабарсыздыктын оң жагыга өткөрүү;
2. Бирдик айлананы чийуу жана анда tg же ctg огун өткөрүү ;
3. Барабарсыздыктын оң жагындагы санды сан огунда белгилөө;;
4. Белгиленген сан жана айлана борбору аркалуу түз сызык өткөрүү;
5. Айлана менен түз сызыктын кесилишген чекиттерин маанисин аниктоо;
6. Айланада tg жана ctg тын аникталбаган чекиттинин белгилоо;
7. Барабарсыздыктын чечими болгон аралыкты боё;
8. Боёлгон бөлүктү айлана боюнча жүрүү жолун көрсөтүү (саат жебесине каршы);
9. Кичине бурчтан чоң бурчка өтүүнү текшеруу керек (эгер аткарылбаса, чоң бурчка туура келген кичине бурч менен алмаштыруу керек);
10. tg же ctg мезгилин (п π ) эсепке алып, жоопту жазуу
у
Чыгаруу:
сtg огу
0
0
Х
Жообу :
- Тангенс сызыгыда мааныны белгилоо
- Барабарсыздык ≤ болгон абалыда чыгаруула жаткандыгын эсепке алып, тангенс сызыгынын төмөнкү бөлөгүнү карайбыз.
- Айлананы сол бөлөгүн ажратып алабыз (саат жебесине каршы)
4.Жаанын башталышы кичкине
мааны болуну эсепке алып,
алынган чекиттерди жазабыз .
5. Жообу:
- Тангес сызыгыда 1 мааныны белгилоо.
- Барабарсыздыкты ≥ болгон абалда чыгарганыбыз үчүн, тангенс сызыгынын жогорку бөлөгүн карабыз.
- Айлананы туура келген бөлөгүн ажратып алабыз (саат жебесине каршы)
4.Жаанын башталышы кичкине
мааны болуну эсепке алып,
алынган чекиттерди жазабыз .
5. Жообу:
Тригонометриялык барабарсыздыкты функция графиги аркылуу чыгаруу
- Бардык санда барабарсыздыктын оң жагыга алып өтүү;
- Барабарсыздыктагы функциянын жазуу;
- Бир координаталар системасында функцияларнын графигин чийуу;
- Функция графиктери кесишкен чекиттин белгилөө;
- Барабарсыздыкты канааттантырган бөлөгүн графикда көрсөтүү;
- тригонометриялык функциялардын мезгилин эсепке алып, барабарсыздыктын жообун жазуу.
чыгаруу:
Жообу:
Барабарнсыздыкты чыгар: