Цивилизациянын онугушу

БИШКЕК ШААРЫНДАГЫ А.КАНИМЕТОВ АТЫНДАГЫ №1 ГИМНАЗИЯ-ИНТЕРНАТЫ

Тема: Цивилизация жана анын өнүгүшү.

Лекция сабагы

11-класс.

Мугалим: Майтыкова Шайыркүл Кайбылдаевна

САБАКТЫН МАКСАТЫ:

• Цивилизация жана анын бир нече мааниде колдонула тургандыгы тууралуу маалымат аласыӊар.

• Логикалык, философиялык ой жүгүртүүгө, өз алдынча тапшырмаларды аткарууга көндүмдөрүӊөрдү калыптандырасыӊар.
• Ар бир доордогу цивилизацияны өнүгүүсүн салыштыруу менен жаӊы муун катары келечекте өз салымыӊарды кошо аласыӊар.

ЦИВИЛИЗАЦИЯ ДЕГЕН ЭМНЕ?

• Цивилизация – латынча civitas, civilis – « шаар ,  граждандык коом ,  мамлекет » деген түшүнүк.

• Алгач «цивилизация» термини  француз тилинде   XVIII кылым дын экинчи жарымында колдонула баштаган. 

• Монтескье ,  Вольтер ,  Тюрго , Кондорсе өңдүү ойчулдардын эмгектеринде айтылган.

ЦИВИЛИЗАЦИЯ (ЛАТ. CIVTAS , CIVILIS –ГРАЖДАНДЫК, МАМЛЕКЕТТИК) БИР НЕЧЕ МААНИДЕ КОЛДОНУЛАТ.

• Материалдык жана руханий маданиятты билдирүү үчүн («цивилизациялуу» термини «маданияттуу, «билимдүү», «ыймандуу « терминине дал келет;
• Жапайычылык жана варварчылык мезгилдеринен кийин келген өзгөчө тарыхый мезгил катары (биринчилерден айырмаланып, жаратылышты өнөр жайлык өздөштүүрүсү жазуунун жана көркөм өнөрдүн өнүгүүсү жана таркатылышы менен мүнөздөлөт);
• Сөздүн азыркы мезгилиндеги мазмунунда –өндүрүштүн социалдык мамилелердин, саясий турмуштун, илимдин жана башка маданияттын элементтеринин өнүгүүсүнүн салыштырмалуу жогорку деӊгээли менен айырмаланган дүйнөлүк прогресстин баскычы.

Цивилизациянын өнүгүүсүнүн негизги мыйзам ченемдүүлүгү-жаӊы муундар тарабынан мурда түзүлгөн баалуулуктарды жаӊы шарттарга жана керектөөлөргө ылайык сындап, кайра иштетип чыгуу жолдору менен өздөштүрүү.

Ушунун жардамы менен, цивилизациянын этаптарынын ортосунда улантуучулук өкүм сүрүп, тарыхый прогресстин тенденциясы аракет кылат.

Ар бир эл өзүнө ылайык дүйнөлүк цивилизациянын казынасын байытат.

ЦИВИЛИЗАЦИЯНЫН ӨНҮГҮҮСҮНҮН БҮГҮНКҮ КҮНДӨГҮ ЭТАБЫН ТҮЗГӨНДӨР:

• ИТРдин жетишкендиктерине, интеграциянын, адистештирүүнүн, интернационалдаштыруунун

учурдагы формаларынына негизделген өндүрүш күчтөрү

• Коомдун өндүрүш күчтөрү болуп калган илим жана маданият

• Адамдын ар тараптан өнүгүүсүнө, анын жогорку ыймандуулугуна, маданияттулугуна багытталган адамдардын жашоо жол-жобосу.

• Бүгүнкү күндөгү коомдун турмушунун негизги сфераларынын органикалык бөлүгү катары камтылган жалпы адамзат баалулуктары

( адамдык мамилелердин гумандык башталышы)

• Адамдардын тажрыйбалары жана ыктары, ыймандуулуктун «түбөлүктүү» нормалары, цивилизацияланган рынок
• жалпы адамзат маданияты

УЧУРДАГЫ ЦИВИЛИЗАЦИЯНЫН САЯСИЙ БААЛУУЛУКТАРЫ:

• Турмуштун демократиялык түзүлүшү

• Эркиндик, социалдык теӊдик

• Акыйкаттык принциптерин, укуктук мамлекеттин негиздерин ырастоо жана

камсыз кылуу;

• Тынчтыкты сүйүүчүлүк тышкы саясаттын,

элдердин ортосундагы өз алдынча сыйлоону ишке ашыруу, камсыз кылуу.

Учурдагы цивилизациянын чечилбеген глобалдык жана регионалдык проблемалары:

ОШОЛ ЭЛЕ УЧУРДА ЦИВИЛИЗАЦИЯНЫ Н ӨНҮГҮҮСҮНҮН КӨПТӨГӨН ЧЕЧИЛЕ ЭЛЕК ГЛОБАЛДЫК РЕГИОНАЛДЫК ПРОБЛЕМАЛАР ОРУН АЛГАН КУРЧ КАРАМА КАРШЫЛЫКТАР ЖАНА КРИЗИСТЕР САКТАЛУУДА КУРАЛДУУ ЭЛ АРАЛЫК КОНФЛИКТТЕР УЛАНУУДА, АЛАРДЫН ЖҮРҮШҮНДӨ АДАМДАР КУРМАН БОЛУУДА ЯДРОЛУК СОГУШ ЭКОЛОГИЯЛЫК КАТАСТРОФА КОРКУНУЧТАРЫ САКТАЛУУДА ЭНЕРГЕТИКАЛЫК КРИЗИС КҮЧӨӨДӨ КЫЛМЫШТУУЛУК ӨСҮП, ЫЙМАНДУУЛУК ДЕГРЕДАЦИЯГА УЧУРООДО ӨНҮГҮП ЖАНА ӨНҮГҮП ЖАТКАН ӨЛКӨЛӨРДҮН ИЧИНДЕ БӨЛУНҮҮ КҮЧӨӨДӨ.

• Бул жана башка кризистердин жеӊүүнүн негизги жолдору- ө күм сүргөн саясий системаларга карабастан баардык өлкөлөрдүн жана элдердин аракеттерин карама-каршылыктарды чечүүгө , цивилизацияланган каражаттар
• Цивилизациялык каражаттар –компромисс, консенсус, келишим жолдору менен кыйынчылыктарды жоюу менен бириктирүү
• Прогресстин башкы булагы болуп, баардык элдердин жана өлкөлөрдүн бири-биринин тажрыйбасы менен байыган материалдык жана рухий өндүрүш эсептелет
• Ошол эле учурда өздүк салттарды, адамдардын муундары тарабынан түзүлгөн баалуулуктарды эсепке албай туруп, бөлөк экономикалык, саясий социалдык, культрологиялык ж.б мамилелердин моделдерин көчүрүп алуу жакшы натыйжага алып келбейт.

ҮЙГӨ ТАПШЫРМА:

• 1. Маданият менен цивилизациянын

айырмачылыгы эмнеде?

• 2. Мүмкүнчүлүгүӊөргө жараша мурда аткарып жүргөн ыкмаларды колдонгула!

(«Венн диаграммасы», «Т схемасы», «Эки беттүү күндөлүк» ж.б.у.с.)

• 3.Аткарган тапшырмаларыӊарды вотсапп аркылуу кайтарым байланыш кылгыла!

Саламатта калгыла!

Көӊүл бурганыӊарга чоӊ рахмат !!!