Туу боюнча презентация нын планы

Тема :Кыргызымдын сыймыгы байрагы.

Сабактын максаты:

1.Кыргыз элинин эн негизги сыймыгы болгон байрагы анын кабыл алынышы,тамыры узун тарыхыбыздагы ээлеген орду жонундо маалымат алышат.

2.Эли жеринин тарыхын билууго , аны сактоого жана кийинки муунга откозуп берууго ,патриоттуулукка тарбияланышат.

Кыргызстандын мамлекеттик желеги-ону кызыл тик бурчтуу кездеменин ортосунда алтын тустогу тегерек кун жайгашып , нурлары (40 нур) чагылдырылган.Кун дискинин ичинде кызыл тустогу боз уйдун тундугу тушурулгон. Мамлекеттик туунун жазылыгы анын узундугунун 3/5 тузот.Нурлуу дисктин диаметри желектин жазылыгынын 3/5 барабар.Кун дискинин жана нур дискинин оз ара катышы да 3/5.Тундуктун диаметри нур дискинин диаметринин жарымын тузот.Кызыл тус кайраттуулук,каармандык,чечкиндуулук маанисин берип, айкол Манастын желегинин тусу катарында болгон.Кыргыздын орнаменттик маданиятында кун жарыктыкты,ачыктыкты,туруктуулукту билдирет.Алтын тусу бейкуттук менен байлыктын белгиси.От жалыны сыяктуу болуп ,кырк нур бул-40 уруунун бутун бир элге биригуусу.

Тундук сфералык формадагы конструкцияда болуп,ата-конуштун кенири мааниде тынчтыктын ошондой эле кыргыз турагы боз уйдун символу.Тундуктун тегерек рамасы чырмалышкан бирикмелер менен биригет.Жер менен кокту байланыштыргандай кабыл алынып,уйдун коломтосу сыяктуу.Андан тышкары тундук олкодогу элдердин биримдигин дагы тушундурот.

Туу-асаба, байрак, желек:мамлекеттик аскер болугунун символу.»Манас» эпосунда ар бир аскер болугу,ондук жуздук ,миндиктердин оз озунчо желеги болуп,бардыгы бир тууга бириккен.Ал ар кандай кездемеден жасалып,каскакка (жумуру ичке узун жыгачка)бекитилет.Байыркы Чыгыш Индия,Кытай жана башка олколордон келип чыккан.Кыргыздарда туу деген тушунук байыркы замандан эле келип чыккан.Туу бийик жерге илинип,аскерлерди чогултуу белгисин билдирген.Орто кылымда аттын куйругун узун шыргыйдын же найзанын учуна бекитип жасаган тууларда колдонулган. Жоого аттанганда туу учун атайын эр журок , ишеничтуу жоокер дайындалган,анын негизги милдети туну бийик которуп журуу болгон.Салгылашуу учурунда кошуунга дем,куч беру максатында тууну бийик донсоодо,кармап турушкан.Качан гана туу кулаганда душмандын женилгенин билинген.

Тынчтык мезгилинде эл коп чогулган той-топурда,тамашаларда ар бир уруу оз тууларын которуп барышкан.Ар бир уруунун озуно тиешелуу туулары болгон.

Начало формыКонец форм

Кыргыз Республикасынын мамлекеттик желеги кызыл түстө. Анын ортосуна алтын түстөгү бирдей өлчөмдө кырк нур болуп чачыраган күнгө окшош тегерек жайгаштырылган. Күндөй тегеректин ичинде Кыргыз боз үйүнүн түндүгү кызыл түстө берилген. Желектин туурасы анын узундугунун бештен үч бөлүгүн түзөт. Жаркыраган тегеректин диаметри желектин туурасынын бештен үч бөлүгүн түзөт. Күн жана нур чачыраган дискалардын диаметрлеринин салыштырмалуулуугу бештен үч бөлүгүнө барабар. Түндүктүн диаметри жаркыраган төгөрөктүн диаметринин жарымын түзөт. Желектин бир түстүү кызылдыгы эрдикти жана тайманбастыктын символу, жаркыраган алтын күн бейкуттукту жана байлыкты чагылдырат, ал эми түндүк - үй кутунун символу, аалам катары дүйнөнү алда канча кеңири түшүнүүдө бир айлампага бириктирилген кырк нур байыркы кырк уруунун бирдиктүү Кыргызстанга бириккендигин айгинелейт.Түндүк өлкөдө жашап жаткан элдердин биримдигинин символу, желектин кызыл түсү айкөл Манастын туусунун түсү болгон. Ар бир өлкөнүн өз доорунун желеги болот. Биздин желегибиз абдан кооз. Желектеги белгилер элибиздин улуттук руханий дүйнө таанымынан жана басып өткөн тарыхый жолунан жаралып келип чыккан символдор. Бул символдордун мамлекеттик желекте айкалышта чагылып турушу - дөөлөттүн көөнөрбөстүгүн, ыйыктыгын, элибиздин өткөндү унутпай, келечекке ишенимдүү кадам койгондугун айгинелеп турат.

Авторлору: Э. Айдарбеков, Б. Жайчыбеков, С. Иптаров, Ж. Матаев, М. Сыдыков.

1992-жылы 3- мартта республиканын Жогорку Кеңеши тарабынан кабыл алынган.

Тарыхый желектер

Түркстан АССР желеги 1919—1921 ж.ж

Түркстан АССР желеги 1921—1924 ж.ж

Кыргыз АССР (1926—1936) желеги

Кыргыз ССР желеги 1938—1952 ж.ж

Кыргыз ССР желеги 1952—1991 ж.ж