СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Угаап-бодаар чогаадыг. «Ады олурунун орнунга, боду олгени дээре». 9 класс.

Категория: Всем учителям

Нажмите, чтобы узнать подробности

Сочинение-рассуждение для 9 классов по родному языку

Просмотр содержимого документа
«Угаап-бодаар чогаадыг. «Ады олурунун орнунга, боду олгени дээре». 9 класс.»

Кызылдыё Л.С.Новикова аттыг

7 дугаар ортумак школазыныё

тыва дыл, чогаал башкызы Моге-Хурен А.М.

Кичээлдиё эртеми:

Т=рээн чогаал

Класс:

9 «в»

Кичээлдиё темазы:

Угаап-бодаар чогаадыг.

«Ады =л\р\н\ё орнунга, боду =лгени дээре».

Кичээлдиё хевири:

Чаа теманы шиёгээдири;

Билиглерни делгемчидери.

Педагогтуг технология:

медээ-коммуникативтиг, кадыкшылды камгалаарыныё, номчуп, бижип тургаш боданырын сайзырадырыныё, ==реникчилерниё иштики сагыш-сеткилин ажыдарынче угланган технологиялар.

Кичээлдиё чедип алыр т\ёнелдери:





=ске эртемнер-биле харылзаазы:

кичээлден:

- с=з\глелди угаадыглыг номчуп билир;

- с=з\глелде тургустунган чугула айтырыгларны тодарадып билир;

-чогаалчыныё с=з\глелде тургускан кол бодалын илередип, чижектер-биле бадыткаар;

- бодунуё бодалын илередир, шынзыдар;

орус дыл, тыва дыл эртемнеринден харылзаалыг медээни чыып, деёнеп билир;

Ажыглаар арга, методтар:

деёнелге; башкының с=з\, беседа, хайгаарал, ==реникчилерниё бот-тывынгыр ажылы, к=рг\з\п тайылбырлаарының методу, дилеп тыварының методу.

Ажылдаарыныё хевирлери

шупту;

б=л\ктеп;

боду хуузунда.

Менеджерлиг:

ажылдыё \езин ч=п ажыглаары.

Б\г\ талалыг

==редилгениё ажыл-чорудулгазын боттандырары

(Б+А азы УУД)

Башкарлырының Б+А: салдынган сорулгаларга даянып, бодунуё ажылын планнап билири, кичээлдиё сорулгазын тодарадып билири; шилип алган шиитпирин бадыткап билири, кичээлдиё т\ёелин \нд\р\п билири.

Бот-хуузунуё Б+А: бодунуё бодалын шын, тода илередип, камгалап билири.

Билип алырыныё Б+А: материалды системалыг болдурар, мурнуку кичээлдерге алган билиин системажыдар, ном-биле ажылдап, кол ч\\лд\ тодарадып билири, берге айтырыгларны шиитпирлээр, ч\н\ кылырын тодаргай тургузуп билир.

Дерилгези:

темага хамаарышкан ч\\лдерге презентация.











Угаап-бодаар чогаадыг.

«Ады =л\р\н\ё орнунга, боду =лгени дээре».

Кичээлге хамаарышкан эпиграф

Чогаадыг угаап бодаарынга ==редир,

чуртталганы сайгарып билиринге ==редир,

с=ст\ё утказын шын билип алырынга ==редир,

В.Литвинов.



Кичээлдиё чорудуу.

  1. Организастыг кезээ.

Уругларныё иштики сагыш-сеткил х==н\н кичээлге белеткээри .

  1. Ажылдаарыныё байдалы.

Кичээлге угаап-бодаар чогаадыгны бижип ==ренир бис, уруглар. Чогаадыгны шын бижиирде, чугула билип алыр ч\\лдериёер.

а) Сѳзүглел тургузарының негелделерин сагыыры: (слайд)

- с=з\глелдиё стилиниң демдектерин чидирбези;

- бижимел, аас чугаа культуразын сагыыры;

- янзы-бүрү барымдааларны ажыглавышаан, бодалын бадыткап, шынзыдарда харыы-с=стерни чараш ажыглаары; .

б) Чогаадыгга бодунуё бодалын илередип харыылаарда, киирер чугула с=стерниё чижектери:

Мен бодаарымга…

Мээё билип турарым-биле…

Авторнуё бижип турары-биле…

в) Т\ёнел кезекке ажыглаар чугула с=стерниё чижектери:

Шынап-ла…

Авторнуё бодалынга каттыжып…

Мээё бодап турарым-биле…

Т\ёнелинде…


Башкыныё айтырыы:

- С=з\глел деп ч\л? (слайд)

- С=з\глелдиё кезектерин адаёар. (слайд-харыы)

д) +=реникчиниё билип алыр ч\\л\: (слайд)

- с=з\глелде кезек б\р\з\н абзац-биле аёгылаар;

- угаап-бодаар чогаадыг д=рт абзацтан тургустунар;

- микротемаларныё абзацтарын чугула сагыыр; (слайд)

Таблица 1.

Абзацтар.

Кезектер.

Угаап-бодаар чогаадыгны бижиир чуруму

1. Киирилде кезээ

- Угаап-бодаар ч\\л\н\ё билиишкини.

- Риториктиг айтырыг.

2. Кол кезээ

- Угаап-бодаар ч\\лд\ё \нген д=з\, чылдагааны;

- С=з\глел-биле ажыл (харыыларны системажыдып бадыткаар)

3. Микротема

- Бодунуё амыдыралындан;

- Номчаан номундан;

-К=рген кинофильмнеринден чижектерни, 2-ги абзацта с=з\глелдиё болуушкуннары-биле деёнеп бадыткаар.

4.Т\ёнел кезээ

Б\г\ сайгарып бижээн ч\\л\нге, бот т\ёнел \нд\рер.



IY. С=стер-биле ажыл.

Дараазында айтырыглар дузазы-биле ==реникчилерниё бодандырарын негээр.

Айтырыг: Угаап-боданыры деп ч\л ол? ( Кандыг-бир билиишкинни сайгарып, шынзыдары).

Айтырыг: Тезис деп ч\л ол? (Чогаалда авторнуё туружун айытпышаан, бодунуё бодалын чогаалга хамаарыштыр илередири).

Y. Чаа теманы шиёгээдириниё кезээ.

Тайылбыр:

1) бердинген таблицаны ==реникчи б\р\з\нге \лээр;

2)==реникчилер-биле кыска беседа;

3) харыыны бижимел к\\седир;

Таблица 2.

Башкыныё айтырыы

+=реникчиниё харыызы

1.

М=з\-б\д\ш деп с=ст\ орус дылче очулдуруёар.

Нравственность

2.

Кандыг кижини м=з\-б\д\шт\г деп санаар силер?

Мен бодаарымга…

3.


«Ады =л\р\н\ё орнунга, боду =лгени дээре» деп чоннуё

мерген угаадыыныё утказын тайылбырлаёар.

/легер домактыё кол утказы…

4.



Юрий К\нзегештиё «К=к-Эл» деп балладазында Кара-К=гел маадырныё

«Ады =лзе, ч\ден дора, ч\дек бужар.

Боду =лзе, оон дээре» дээн с=стерниё утказы ч\н\ илередип турарыл?

Мен бодаарымга, кол

маадырныё с=стери…

5.

Кара-К=гел маадырныё с=стеринде сиёниккен кол бодалды, амгы \е-биле холбап, чугула деп санап болур бе? Ч\ге?

Мээё бодап турарым-биле…

6.

Кыска беседаныё темазын тодарадыёар, уруглар?

Харыы…

7.

Киирилде кезекке кандыг риториктиг айтырыг салырга таарымчалыг деп бодаар силер?


Арнын-н\\р деп ч\л?

азы

Кандыг кижини м=з\-б\д\шт\г деп санаар бис?


YI. Чогаадыгны бижип эгелээри.

а) Таблица 1-ни ажыглаар.

1. Киирилде кезээ (таблица 2-ге даяныр)

1) таблицаныё 7 дугаарында риториктиг айтырыгларныё бирээзин утказынга таарыштыр шилип алыр.

2) таблицаныё 2-3 дугаарында харыыларны киирип болур.

3) таблицаныё 5 дугаарында харыыны киирип болур.


2) Кол кезээ.

Эрткен кичээлде ==ренген чогаалывыста маадырныё с=стери, чогаадыгныё кол =зээн тургузар.

Юрий К\нзегештиё «К=к-Эл» деп балладазында, 2-ги кезектиё 3-к\ строфазында «Ады =лзе, ч\ден дора, ч\дек бужар.

Боду =лзе, оон дээре» деп маадырныё база авторнуё сагыш-сетки линиё хайныгыышкынын схема езугаар кылып чорудар.

Маадыр Болуушкун Маадырныё болуушкунга хамаарылгазы, иштики сагыш-сеткилиниё д\в\рели, бодалы.


3) Микротема.

Чижек-деёнелгени бодунуё амыдыралындан, номчаан номундан, к=рген кинофильмнеринден алыр, чогаадыгныё кол бодалын хажытпас, 2-3 чижектер-биле шынзыдар. +=ренген чогаалында маадырны, амгы \ениё маадырыныё овур-хевир, сагыш-сеткил, кылдыныглары-биле деёнеп тодарадыр.


4) Т\ёнел кезээ.

- Т\ёнел кезекке, чугула с=стерниё бирээзин шилип алгаш харыылаар;

- 2-ги таблицаныё 7 дугаарында риториктиг айтырыгга тодаргай харыыны бээр ;

- «К=к-Эл» деп балладаныё 3-к\ кезээнде авторнуё харыы боданыышкынын сайгарар;

- бодунуё бодалын илередип, чогаадыгны доозар.

IY. Быжыглаашкын.

Чогаадыгны канчаар бижиир чурумун ==реникчилер-биле катап сайгарар.

YII.Кичээлдиё т\ёнели (Рефлексия).

- Кичээлден ч\н\ билип алдыёар, уруглар?

- Кандыг айтырыг берге болуп арты?

- Чаа ч\н\ немеп болур силер?

YIII. Бажыёга онаалга.

Кижизидилге темазынга хамаарышкан 6-7 хире \легер домактардан бижип келир.




Скачать

Рекомендуем курсы ПК и ППК для учителей

Вебинар для учителей

Свидетельство об участии БЕСПЛАТНО!