Урок 6 Стужка часу

Урок 6. Стужка часу. ( на базе тэматычных распрацовак урокаý Л.I.Асiпчук з выкарыстаннем некаторых слайдаý з прэзентацыi І. Я. Андрэевай г. Баранавiчы)

Перад урокам раздаць дзецям Атласы i матэрыялы з папкi «Для друку».

1. Аргмомант

2. Праверка дамашняга задання

Якiмi правiламi трэба карыстацца каб прачытаць карту?

Адкрыйце ý атласе карту «Усходнеславянския плямёны на тэрыторыi Беларусi»

Назавi якiм колерам пазначаны землi крывiчоý? Дрыгавiчоý? Радзiмiчаý?

Якiя сучасныя гарады Беларусi знаходзяцца на тэрыторыi рассялення крывiчоý?

1. Работа з новым матэрыялам

-¥ Сёняшнi ýрок будзе iсцi пад дэвiзам: «Час iмчыцца, бяжыць, рухаецца, але нiколi не спыняецца»

Як вы разумееце гэты выраз? Сёння мы з вамi пагаворым аб часе ý гiсторыi.

Вывучэнне гiсторыi - ¥гэта пошук адказаý на 5 простых пытанняý: ¥ то? Калi? Дзе? Як? Чаму?

Адно з такiх пытанняý, а менавiта¥ «калi?» цесна звязана з датай. Любая гiстарычная падзея развiваецца ý прасторы i часе. Для вызначэння прасторы служыць карта. А вось вымярэнне падзей у часе ажыццяýляецца пры дапамозе дат. Гiстарычная падзея без даты, - як чалавек без пасведчання аб нараджэннi, - яго ýзрост немагчыма дакладна вызначыць. Зразумела, што кожны з вас павiнен помнiць не толькi год, але месяц i год нараджэння. ¥На слайдзе вы бачыце стужку зялёнага колера. Вось на ёй мы i адзначым дату нараджэння, напрыклад Аляксандра. ¥У якiм годзе вы пайшлi ý школу? Аляксандр, колькi табе тады было год? ¥ А у якiм годзе вы закончыце школу? I колькi тады будзе Аляксандру? ¥ Чаму лiчбы зверху i знiзу стужкi адрознiваюцца? А што можа абазначаць гэтая кропка? Якiя лiчбы будуць стаяць тут? ¥ Даты, якiя мы запiсалi, называюцца бiяграфiчнымi. А ёсць даты яшчэ больш важныя – яны гiстарычныя. Iмi вызначаюць час важных для гiсторыi падзей. Хто з вас успомнiць колькi год споýнiлася ý гэтым годзе Брэсту? ¥А якi год лiчыцца годам нараджэння Брэста? ¥ Чаму? Што адбылося ý гэтым годзе? Дарэчы, а што такое летапiс?( прачытайце ý слоýнiку ý канцы падручнiка) Але вось арыгiнал запiсу ý гэтым Iпацеýскiм летапiсу, ¥ якi ý сучасным перакладзе выглядае так: « У 6527 годзе да вечера князь Яраслаý перамог Яраполка I той пабег у Польшчу , але захварэý, не змог сядзець на канi i прынеслi яго ý Берасце».¥

А хто здагадаецца чаму адны i тыя ж моманты на стужцы запiсаны рознымi лiчбамi?(Правiльна, за пачатак адлiку бяруцца розныя гiстарычныя адмецiны). ¥ А скажыце цi адбывалася што – небудзь да гэтых дат? Як гэтыя белыя часткi стужкi можна назваць? (да ýпамiнання ý летапiсу, да Раства Хрыстова, да сатварэння мiру).

Успомнце якiя адзiнкi часу вы ведаеце?(пасля адказаý¥) Давайце ýспомнiм значэнне кожнай адзiнкi, пачынаючы х мiнуты. ¥¥¥

Як вы думаеце, у якiх адзiнках вы будзеце вымяраць гiстарычны час?(пасля адказаý ¥). А яшчэ есць паняцце наша эра.Справа ý тым, што важным рубяжом у лiчэннi гадоý у гiсторыi зʹ яýляецца нараджэнне Хрыстова. Першы год яго жыцця прынята лiчыць першым годам нашай эры. ¥ Хто адкажа калькi ýжо цягнецца наша эра? ¥ А цяпер азнаёмцеся з умоýнымi абазначэннямi, якiя сустракаюцца ý гiсторыi.¥

Яшчэ немалаважнае пытанне, як вызначыць да якога стагоддзя адносiцца той, цi iншы год? Вызначаем колькасць сотняý у лiчбе i дадаем адзiнку. Глядзiм¥ i вызначаем ( прыклады на слайдзе адкрываюцца паэтапна)

1. Замацаванне.

Самастойная работа.

А цяпер вазьмiце лiсточкi для самастойнай работы, падпiшыце iх i паспрабуйце самастойна выдзелiць стагоддзе, карыстаючыся правiламi, якiя мы разабралi i па магчымасцi запiсваючы iх не толькi арабскiмi, але i рымскiмi лiчбамi.¥

Работа з падручнiкам.

С. 23-24 – прачытаць, адказаць на пытаннi

Калi застанецца час Рубрыка «Цiкава ведаць».¥¥ ¥

Назавiце яшчэ адну вiд запiсу лiчбаý, з iм мы працавалi на ýроку.

1. Вынiк урока.

Рэфлексiя.

1. Дамашнее заданне: падручнiк с 23-24 прачытаць, адказаць на пытаннi.

Стужка часу

Мая Радзіма — Беларусь

4 клас

Распрацавана

настау̐нiцай пачатковых класа ý

ДУА «Сярэдняя школа № 5 г. Брэста»

Гуль Людмiлай Георгiеу̐най.

Час iмчыцца, бяжыць, рухаецца, але нiколi не спыняецца у

Час iмчыцца, бяжыць, рухаецца, але нiколi не спыняецца у

Што?

Чаму?

Калі?

Дзе?

Як?

Стужка часу Аляксандра

0

6

17

2024

5

2006

10

2013

9

Стужка часу Брэста

Упоминание

в летописи

997

Рождество

Христово

1019

2016

7524

6527

Сотворение

мира

секунда

мінута

= 60 с

гадзіна

= 60 мін

Наша эра —

Адзінкі вымярэння

часу

2 тыс. г.

суткі

= 24 г

=

= 1000 г.

тысячагоддзе

год

= 365 цi 366 сут.

стагоддзе

= 100 г.

дзесяцігоддзе

= 10 г.

Умо ýныя абазначэннi

Скарочаныя запісы

год — г.

гады — гг.

стагоддзе — ст.

стагоддзі — стст.

тысячагоддзе — тыс. г.

да нашай эры — да н. э.

Вызначэнне стагоддзя

8

6 2 г

8

(IХ ст.)

+1=9

1 2

1 3 г

2 0 1 6 г

Рымскiя лiчбы

1 — I 11 — XI

2 — II 12 — XII

3 — III 13 — XIII

4 — IV 14 — XIV

5 — V 15 — XV

6 — VI 16 — XVI

7 — VII 17 — XVII

8 — VIII 18 — XVIII

9 — IX 19 — XIX

10 — X 20 — XX

Гісторыя лічбаў

Кропка, палачка, вузельчык, птушка, спіраль — усё гэта лічбы!

Цяжка даводзілася стара-жытным матэматыкам, якія жылі пяць тысяч гадоў таму назад у Месапатаміі. Лічба 1 там выглядала вось так . Каб напісаць, напрыклад, 9 трэба было выціснуць на глінянай таблічцы гэту птушку 9 разоў. Вось такі значок абазначал 10 — . Лічба 11 выглядала вось так: . А ўяўляеце, коль-кі трэба было месца, каб напісаць усяго толькі 29?!

А гэта егіпецкія лічбы ад 1 да 10. Цікава, колькі часу трацілі егіпецкія школьнікі, каб напісаць 6 або 9? Затое для вялікіх і велізарных лічбаў егіпцяне прыдумалі асобныя значкі.

Так выглядалі старажытныя кітайскія лічбы.

Індзейцы майя ўхітраліся пісаць любую лічбу, выкарыстоўваючы толькі кропку, лінію і кружочак.

Самыя зручныя лічбы — да якіх мы прывыклі —прыдумалі ў глыбокай старажытнасці індыйцы. Яны ж вынайшлі незвычайную лічбу — 0. Потым ін-дыйскія лічбы нямнога відазмянілі арабы. І з таго часу гэтымі лічбамі карыстаецца ўвесь свет.