Урок осетинского языка по теме "Номдарты тасындзæг."

Ирон æвзаджы урок 5-æм къласы

Урочы темæ: «Уæздандзинад кæмдæриддæр уæздандзинад у.»

Граматикон темæ: «Номдарты тасындзæг.»

Урочы нысантæ: 1.Номдары тасындзæджы тыххæй рацыд æрмæг бафидар кæнын

2.Бакусын ныхасы рæзтыл,ахуыр кæнын хи хъуыдытæ æргом кæныныл.

3.Скъоладзауты зæрдæты гуырын кæнын адæймаджы хуыздæр миниуджытæ.

Эпиграф:

«Зон,ныгуылæны дæр скæсæнау ничи быхсы æрхуым хъуыр-хъуыр æмæ хъæддаг чыр-чыр»

Дзырдуатон куыст:

Уæздандзинад- вежливость,деликатность,благородство,

Ныгуылæн-запад

Скæсæн-восток

Æрхуым-мрачный,хмурый

Æхсинæг-дикий голубь

Уыг-филин,сова

Чыр-чыр-грубый смех

Хъуыр-хъуыр-ворчание.

Урочы цыд:

I. Уæ бон хорз,сабитæ!Абон нæ урочы ис уазджытæ.Не’ргом сæм аздахæм æмæ сын зæгъæм «æгас цу».

Нæ урочы цæуыл дзурдзыстæм,уый базонынæн нын феххуыс уыдзæн, цы текст бакæсдзыстæм,уый.Байхъусут текстмæ æмæ зæгъут чи растдæр у-уыг æви æхсинæг?Фæлæ уал бакæнæм дзырдуатон куыст.

Куыд дары йæхи уыг?Цы дзы домы æхсинæг?Цæмæн?

Уæдæ ма мын зæгъут,цæуыл ныхас кæндзыстæм урочы?

Раст.Нæ урочы темæ æмæ эпиграф дæр баст сты уыцы адæймаджы рæсугъд миниуæгимæ.

II. Равзарæм дыууæ хъуыдыйады.

Уæздандзинадæн дзы æмбал нæй.

Йæ уæздандзинадæй фидауы адæймаг.

Цавæр дзырдæй баст сты хъуыдыйадтæ?

Кæцы дзырды хай ивы?(кæрон).

Цæй руаджы йæ базыдтам?(Фæрстытæ цæмæн?цæмæй?)

Уæдæ нæ грамматикон темæ абон у номдары…(тасындзæг)

Чи зæгъдзæн,цы хонæм номдарты тасындзæг.

III. Ныр та сбæрæг кæнæм хæдзармæ куыст (339-æм фæлтæрæн.)

Хæдзармæ куыст уын уыдис, атасындзæг кæнын номдартæ æгъдау æмæ æфсарм.Ныффыссын семæ цыбыр хъуыдыйæдтæ.Чи бакæсдзæн йæ хъуыдыйæдтæ?

IV. Ног æрмæг.

Ныффыссут абоны нымæц æмæ урочы темæ.Байгом кæнут уæ чингуытæ 131-æм фарсыл,бакæсæм,цы фыст дзы ис номдарты тасындзæджы тыххæй.

V. Фæйнæгыл куыст.

Хур скасти. Хуры тынтæ батавтой цæрæгойты. Хæхтæ дарынц сæ фæрстæ хурмæ.

Куыд ивы номдар «хур» ацы хъуыдыйæдты? Куыд хуыйны уыцы ивынад? Кæцы хауæнты лæууы? Цæмæн бахъуыд дзырд «хур» алыхуызон хауæнты райсын

VI. Къордты куыст.

1 Хæс. Ацы номдартæ сæвæрут бирæон нимæцы æмæ сæ атасындзæг кæнут.

1къ.-зæрдæ,чызг.

2къ-сæр,лæппу.

Фæйнæгмæ ма иухатт ракæсæм номдарты тасындзæгмæ.Зæгъут-ма,фæрстытæ «кæм?цæм?кæцæй?кæдæм?цавæр номдартæм лæвæрд цæуынц?(Бынат æвдисæг номдартæм.)Иууон нымæцы номон хауæны цавæр кæрон ис?(афтид кæрон)

VII. Текстимæ куыст

Ногæй æркæсæм нæ текстмæ æмæ раттæм дзуаппытæ

1) Цавæр хуызы фыст у текст?

2) Фылдæр дзы ис монолог æви диалог?

1къ. ссарын тексты фарстон хъуыдыйæдтæ

2къ. ссары тексты хъæрон æмæ сидæнтимæ хъуыдыйæдтæ.

Фарст. Цæуылнæ уарзынц уыджы скæсæны?(Йæ чыр-чыр æмæ хъуыр-хъуыры тыххæй)Цы зæгъы æхсинæг уый тыххæй (Уыцы дзырдтæй арæзт у нæ урочы эпиграф)

Цы бакæнын хъæуы уыджы,цæмæй йæ скæсæнæй, ныгуылæнæй уарзой æмæ йын аргъ кæной?(Хъуамæ базона йæхи уæздан дарын.)

VIII. Къордты куыст.

Æгъдау æмæ уæздандзинады тыххæй ис бирæ æмбисæндтæ.Зæгъут ма мын цалдæр.

Хæс. Æмбисæндтæ баххæст кæнут номдартæй хъæугæ хауæнты.

1къ. Адæймаг…фидауы. Загъд ма ракъах æмæ… ма сарай

2къ. Зонд кæстæрæй… сæрыл нæу. Сусæг… хъæрæй ма кæн.

Æмбисæндты хъуыды равзарын. Номдар «уæздандзинад»-æн зæгъын синоним æмæ антоним.

IX. Хатдзæгтæ.

1)Цæй фæрцы баст æрцæуынц номдартæ æндæр дзырдтимæ?

2) Цы хонæм номдарты тасындзæг?

3) Цал нымæцы ис номдартæн?

4)Цавæр уæнгтæ вæййынц номдартæ хъуыдыйады мидæг?

X. Хæдзармæ куыст 53 ф. 345 фæлтæрæн.Бæрæггæнæнтæ.

XI. Рефлекси.

Урокæй мæхицæн райстон…

Урок мæм фæкаст…

Урочы сахуыр дæн…