Дымгæ хъазы, дымгæ ниуы,
Дымгæ футтытæ кæны.
Дымгæ тъизы хохы риуыл,
Тар, æрхæндæгæй кæуы.
Урс дзæнхъа дуртæ лæхуры,
Дымгæ хæдзæрттæм лæбуры.
Дымгæ дуæрттæ сæтты,
Хъæдты, арф кæмтты хæты .
Хъороты Хъ.
мивд.
ном.
Дымгæ хъазы,
ниуы, футтытæ кæны,
тъизы, кæуы,
лæхуры, лæбуры,
сæтты, хæты
мивд.
мивд.
мивд.
мивд.
мивд.
мивд.
мивд.
мивд.
хъуыдыйады
æмхуызон уæнгтæ
Дзуапп дæттынц
иу фарстæн
Загъд вæййынц
иу нахасы хайæ
Вæййынц
Хъуыдыйады баст
вæййынц иу
дзырдимæ
иу хъуыдыйады
уæнг
Дзурæм сæ
ранымады
интонацийæ
Хъуыдыйады æмхуызон уæнгтæ.
Æрхæцæн нысæнттæ хъуыдыйады
æмхуызон уæнгтимæ
Цы хъуамæ зонæм хъуыдыйады æмхуызон уæнгты тыххæй, цæмæ хъуамæ арæхсæм?
ЗОНЫН
АРÆХСЫН
Цы сты æмхуызон уæнгтæ?
Цавæр миниуджытæ сын ис?
1).Тексты æмхуызон уæнгтæ ссарынмæ.
2). Æмхуызон уæнгтæ кæм ис, уыцы хъуыдыйады æрхæцæн нысæнттæ раст æвæрынмæ.
3). Æмхуызон уæнгтæй ныхасы пайда кæнынмæ.
Схемæты æрхæцæн нысæнттæ сæвæрут
О О О
О æмæ О О æмæ О
О фæлæ О
О дæр О дæр О дæр
Раст сæ сæвæрдтат?
О, О, О
О æмæ О, О æмæ О
О, фæлæ О
О дæр, О дæр, О дæр
Бахъуыды кæнут!
1. Æмхуызон уæнгтæ æрмæст хъæлæсы уагæй кæнæ бæттæг фæлæ -йæ баст куы вæййынц, уæд се ’хсæн æвæрæм къæдзыг.
Нанайы рудзгуыты бын зайы урс, цъæх, сырх дидинджытæ.
Уæлдæфы ратæх-батæх кодтой гæлæбутæ нæ , фæлæ чысыл цъиутæ.
2. Æмхуызон уæнгтæ бæттæг æмæ -йæ баст куы вæййынц, уæд се ’хсæн къæдзыг æвæрын нæ хъæуы.
Бæлæстыл бадтысты тути-цъиутæ æмæ цыдæр æнахуыр хъæлæсæй уасыдысты.
3. Æмхуызон уæнгты ’хсæн къæдзыг æвæрын хъæуы, фæлхатгонд бæттæгтæ æмæ, дæр - æй баст куы вæййынц, уæд.
Заз дæр, нæзы дæр, наз дæр кæддæриддæр вæййынц цъæх.
Хъуыдыйады æмхуызон уæнгтæ
1. Бакæсут хъуыдыйæдтæ. Цавæр æмхуызон уæнгтæ сæ ис, уый сбæрæг кæнут.
Нæ цæхæрадоны зайы уырыдзытæ, цæхæратæ, пъамидортæ æмæ джитъритæ.
Хъуыдыйады ис
1) æмхуызон сæйраттæ
2) æмхуызон зæгъинæгтæ
3) æмхуызон æххæстгæнæнтæ
4) æмхуызон бæрæггæнæнтæ
5) æмхуызон фадатон дзырдтæ
Хæххон суадон пырхæнтæ кæны, размæ бырсы, лæбуры.
Хъуыдыйады ис
1) æмхуызон сæйраттæ
2) æмхуызон зæгъинæгтæ
3) æмхуызон æххæстгæнæнтæ
4) æмхуызон бæрæггæнæнтæ
5) æмхуызон фадатон дзырдтæ
Арвмæ стахтысты урс, сырх, цъæх æмæ кæрдæгхуыз шартæ.
Хъуыдыйады ис
1) æмхуызон сæйраттæ
2) æмхуызон зæгъинæгтæ
3) æмхуызон æххæстгæнæнтæ
4) æмхуызон бæрæггæнæнтæ
5) æмхуызон фадатон дзырдтæ
Горæты экскурсийы рæстæг мах уыдыстæм сырддоны, парчы æмæ музейы.
Хъуыдыйады ис
1) æмхуызон сæйраттæ
2) æмхуызон зæгъинæгтæ
3) æмхуызон æххæстгæнæнтæ
4) æмхуызон бæрæггæнæнтæ
5) æмхуызон фадатон дзырдтæ
Æнæнхъæлæджы залы амбæлдыстæм не ’мкъласонтыл æмæ нæ ахуыргæнæгыл.
Хъуыдыйады ис
1) æмхуызон сæйраттæ
2) æмхуызон зæгъинæгтæ
3) æмхуызон æххæстгæнæнтæ
4) æмхуызон бæрæггæнæнтæ
5) æмхуызон фадатон дзырдтæ
2. Лæмбынæг æркæсут схемæтæм. Цавæр хъуыдыйады æмхуызон уæнгтæ бæрæггонд æрцыдысты тымбылæгты?
1) æмхуызон сæйраттæ
2) æмхуызон зæгъинæгтæ
3) æмхуызон æххæстгæнæнтæ
4) æмхуызон бæрæггæнæнтæ
5) æмхуызон фадатон дзырдтæ
1) æмхуызон сæйраттæ
2) æмхуызон зæгъинæгтæ
3) æмхуызон æххæстгæнæнтæ
4) æмхуызон бæрæггæнæнтæ
5) æмхуызон фадатон дзырдтæ
1) æмхуызон сæйраттæ 2) æмхуызон зæгъинæгтæ 3) æмхуызон æххæстгæнæнтæ 4) æмхуызон бæрæггæнæнтæ 5) æмхуызон фадатон дзырдтæ
1) æмхуызон сæйраттæ
2) æмхуызон зæгъинæгтæ
3) æмхуызон æххæстгæнæнтæ
4) æмхуызон бæрæггæнæнтæ
5) æмхуызон фадатон дзырдтæ
1) æмхуызон сæйраттæ
2) æмхуызон зæгъинæгтæ
3) æмхуызон æххæстгæнæнтæ
4) æмхуызон бæрæггæнæнтæ
5) æмхуызон фадатон дзырдтæ
3. Æрхæцæн нысæнттæ раст æвæрд кæм не сты, уыцы хъуыдыйæдтæ фæбæрæг кæнут.
1) Хъæды цæрынц тæппуд тæрхъустæ хинæйдзаг рувæстæ æмæ тугдзых бирæгътæ.
2) Æхсæвы тар йæ сау æмбæрзæн хъæдыл æрæппæрста, йæ хъæбысы йæ бакодта.
3) Мæйы рухсмæ хорз зындысты къудзитæ нарæг къахвæндæгтæ, æмæ чысыл уираг дуртæ.
4) Мæ хо дидинджытæй зырзырагтæ нæ уарзы, фæлæ уардитæ.
5) Лæппу мæ федта фæлæ мæм хæстæг не ’рбацыд.
Бахъуыды кæнут!
Хъуыдыйады уæнгтæ загъд æрцæуынц ранымады хъæлæсы уагæй.
Бахъуыды кæнут!
Хъуыдыйады æмхуызон уæнгтæ аивдæр æмæ æнкъарæнджындæр кæнынц нæ ныхас.