1 Келер шақ — қимыл, іс-әрекеттін дәл казір емес, болашақта істелетінін білдіретін етістік шағы. Келер шақ мағынасы мен формасына қарай үшке бөлінеді: 1. Ауыспалы келер шақ.Ӏс-қимылдын алдағы уакытта анық іске асатынын білдіреді. Ол негізінде етістіктін түбіріне -е/-й жұрнақтары жалғану арқылы жасалады: Біз айтқанды орындаймыз. 2. Болжалды келер шақ.Ӏс-кимылдын келешекте іске асуына күмәндануды білдіреді. Етістіктін түбіріне есімшенін -ар/-ер/-р жүрнағы жалғану арқылы жасалады: Әуелі өзіміз барармыз 3 Мақсатты келер шақ. Ӏс-кимылдын мақсатын білдіреді, етістіктін түбіріне есімшенің - мақ/-мек жүрнағының косылуы арқылы жасалады: Олар ауылға қайтпақ Лексикалық тақырыптың жаңа сөздері: . Мәселе-проблема Зиян-вред Күл-зола Күкірт тотықтары-серные окисления Улы заттар-ядовитые вещества Күлұстағыш-золоуловитель Күкірт ұстағыш- сероуловитель 2. Мәтінмен жұмыс Энергетиканың даму жолында күрделі, шешілмеген мәселелер бар. Ол электр стансалардың қоршаған ортаға келтіретін зияны. Жылу электр стансасы қалыпты тәртіпте істегенде мынандай улы, зиянды заттар шығарады: күл (көмір жаққанда), азот тотықтары, радиациялық заттар. Азот тотықтары-зиянды заттардың ең улысы. Бұл иісі жоқ, түссіз газ. Күлұстағыш техника жағынан шешілмеген мәселе. Мысалы, жаңа күлұстағыштың тиімділігі 99,5%-ға жетеді. Осындай жабдықтарды барлық стансаларда пайдалану керек. Дамыған елдерде (Германия, АҚШ, Жапония) әр элнетр стансада күкірт ұстағыш жабдықтар орнатылған, яғни экология мәселесі бірге қарастырылады. Біздің электр стансаларда мұндай жабдықтар жоқ, себебі оның қымбаттылығы стансаның құнының жартысына тең. Кәсіпорындарға қойылатын экологиялық талаптарды заң жүзінде барынша күшейтіп, жауапкершілікті нақты да айқын бөлісу керек. Осындай күрделі мәселені жедел қолға алған жөн. -жекелей оқылым -топта мәтін негізі бойынша сұрақ құрастыру. - мәтінді аудару - мәтіннен келер шақтағы етістіктерді тауып, жасалу жолын түсіндір.
|