Урок-семинар на тему "Аталар сёзлери".

Асанова Зоре Халиловна

башлангъыч сыныф оджасы

МБУМ «Э.Шемьи-заде адына 42-санлы мектеп»

Мевзу:

Макъсат:

талебелерни аталар сёзлеринен таныш этмек;

янъы бильгилер алмакъ;

талебелернинъ нутукъларыны артырмакъ; халкъ агъыз яратыджылыгъы эсерлеринде ишкирлик, достлукъ ве эмексеверлик мевзуларыны кенъ ишлетильгенини къайд этмек;

къырымтатар медениетине, Ватанына , ана тилине ве эдебиятына севги ашламакъ.

Меселелер:
Предмет:
- талебелерни аталар сёзлеринен таныштырмакъ;
- аталар сёзлерни талиль этмекни огретмек, эр бир сёзюне дикъкъатлы олмакъны анълатмакъ;
Метапредмет:
- тиль къанунларына коре монолог ве диалог нутугъыны бильмек;
- озь чыкъышыны планлаштырмакъ;
- группада чалышып нетиджелер чыкъармакъ;
- озь фикирлерини агъзавий метинде шекиллендирмек, башкъаларнынъ лафыны динълемек ве анъламакъ;
- ифадели окъувны инкишаф этмек;
- талебелернинъ коммуникатив ве нутукъ бильгилерини инкишаф этмек.
Шахсиет:
- тувгъан ерининъ табиатына севги ашламакъ;
- эр-бир сёзнинъ эмиетини ве къыйметини анълатмакъ;
- шиирий нутукънынъ дюльберлигини косьтермек;
- метинни окъугъан сонъ,озь дуйгъуларыны корьсетмек;

Беджериледжек эсас иши: нетидже чыкъарув, планлаштырув, макъсат къоюв, контроль этюв .

Усуллар: проблемли диалог, корьгезмели, амелий вазифе.

Дерснинъ кечирюв шекиллери: коллектив, группалы, индивидуаль.

Къулланмалар ве корьгезмелер:

Талебелерге:

«Окъув» китабы;

Лугъат дефтери;

ресимлер;

уфакъ китапчыкъ;

смайликлер.

Оджагъа:

дерске презентация;

мультимедия техникасы;

аталар сёзлернинъ сергиси.

Педагогик ишлемелер:

- проблемли огретюв;

- шахыскъа ёлланылгъан огретюв;

- анълатув-корьсетюв огретюви;

- иш бирлик педагогикасы (бирликте диалог къурув);

-ИКТ - технология (презентация);

- сагълыкъ къорув огретюви.

Дерснинъ кетишаты

I.Тешкилий муит.

Оджанынъ сёзю.

Эвде отурып оламайым,

Мектепке аман –аман ашыкъам.

Озь акъыллы талебелеримнен,

Тездже корюшмеге азырланам.

-Селям алейкум,балалар!

- Отурынъыз, ерлеринъизге!

-Балалар, дерске насыл кейфиетнен кельгенинъизни смайликлернен корьсетинъиз.

II. Эв вазифесини сорав:

1. Проектлер усулы.

Талебелер эвде ?аталар сёзлери мевзусына багъышлангъан ресимлер, малюматлар(сообщения), уфакъ китапчыкълар япып корьсетелер.

III.Бильги фааллештирюв вакъыты. (Активизация знаний)

-Биз шимди сизлернен бир оюн ойнаджакъмыз.

Оджа талебелернен суаль –джевап оюныны ойнай. Талебе догъру джевап берсе, оджа онъа йылдызчыкълар бере. Не къадар чокъ догъру джевап берсе, о къадар чокъ«Йылдызчыкълар» баасы къазанмакъ чареси бар.

Суаллер:

а)Халкъымызнынъ тили- зенгин, дюльбер, ифадели олгъаныны насыл эсерлер корьсете?

б) Халкъ агъыз яратыджылыгъына насыл эсерлер кире?

в) Бу эсерлернинъ муэллифи белли ми?

г) Бизим кунюмизгедже бу эсерлер насыл еттилер?

IV. Мотивация къоюлывы.

Оджа сёзю:

-Ана-бабаларынъыз мектепке ёллагъанда сизлерге насиатлы сёзлер айталар. Меселя: "Окъумакъ-язмакъ иненен къую къазмакъ" я да "Китап- бильги анахтары". Эшиткендирсинъиз бойле ибарелер?!

-Бойле икметли ибарелерге не дейлер?

-Демек, бугуньки дерснинъ мевзусыны бельгилейик.

-Машалла! Аталар сёзлери бизим бугуньки мевзумыз.

Дерснинъ макъсады:

1. Аталар сёзлеринен таныш олмакъ ве манасыны анълатмакъ.

2.Нутукъларынъызны арттырмакъ.

3. Янъы бильгилер алмакъ.

4. Ана тильге ве Ватангъа севги ашламакъ.

-Ве бизим сергимиз аталар сёзлерине багъышлангъан. Келинъиз базыларны мен сизлер ичюн окъуйым, сиз исе манасыны насыл анълагъанынъызны икяе этинъиз.

V. Янъы мевзуны анълатув:

1) Оджа сёзю:

-Бугунь айнынъ къайсы куню?

- Я афтанынъ анги куню?

-Ачынъыз дефтерлерни бугуньки санны ве мевзуны дефтерлеринъизге язынъыз.

-Балалар, дерсни яхшы анъламакъ ичюн, келинъиз лугъат ишини беджерейик.

Лугъат иши:

Аталар сёзлери- пословицы

Анахтар- ключ

Икметли-мудрые

Ибаре-выражения

Икметли ибаре- афоризм(короткое и ясное изречение)

Насиат- совет, наставление

2) Оджа сёзю:

- Буюклернинъ лакъырдысыны динълесенъиз, пек чокъ икметли ибарелер эшитмек мумкюн. Бойле икметли ибаре ве сёзлерге аталар сёзлери дейлер.

Аталар сёзю- насиат бериджи, къыскъа, отькюр ве терен маналы ибаредир.

Фонетик мешгъулиет.

АР-АР-АР----сепетте алмалар бар.

АН-АН-АН----ахырда юре сычан.

АШ-АШ-АШ----анам пишире татар аш.

АЗ-АЗ-АЗ------энди окъуйыкъ бираз.

3) Китапнен чалышув:

- Балалар, китапларынъызны 12 саифеде ачынъыз. Келинъиз аталар сёзлерини окъуйыкъ ве мевзусыны бельгилейик.

"Къайда бирлик, анда тирлик", "Ана киби яр олмаз, Ватан киби ер олмаз"- Ватанперверлик, достлукъ дуйгъуларыны акс эте.

"Адамны севдирген табиатнен эмектир", "Адам иш башында белли олур" - тембелликке къаршы, ишсеверлик ве ишкирлик аляметлерини ачыкълагъан ата сёзю.

"Йигит олгъан- ялан айтмаз", "Досттан зарар тиймез", "Достсуз адам-къанатсыз къуш"-бу аталар сёзлеринде йигитлик, достлыкъ, къардашлыкъ

дуйгъулары акс олунгъан.

Оджа сёзю:

-Демек келинъиз хуляса чыкъарайыкъ аталар сёзлери насыл мевзуларгъа багъышлана?

- Догъру, Ватан, достлукъ, эмек ве башкъа мевзуларына багъышланалар.

Раатлыкъ дакъкъасы.

Еримизден турайыкъ,

Чукъур нефес алайыкъ,

Эллеримизни четке,

Огге узатайыкъ.

Отурайыкъ,турайыкъ,

Интизамлы олайыкъ.

VI. Пекитюв.

1) Индивидуаль чалышув:

-Балалар, мен сизлерге аталар сёзлерини окъуйджам сиз исе башкъа тиллерден ошагъан аталар сёзлерини тападжанъыз.

"Дост къара куньде белли олур"- "Друг познаётся в беде"

"Эки ольче- бир кес(пич)" - "Семь раз отмерь- один раз отрежь"

"Иш устасындан къоркъар"- "Дело мастера боится"

"Буюкке сёз къайтарма"-

"Энъ буюк зенгинлик- сагълыкътыр"-

"Атешнен шакъа олмаз"- "Нет дыма без огня"

2) Группанен чалышув:

-Балалар эр сыра бир группа тешкиль эте, шимди карточкаларнен чалышаджакъсынъыз. Карточкаларда аталар сёзлерини догъру тизмек керек оладжакъ. Къайсы группа биринджи ве догъру беджерсе , демек о енъе.

VII. Дерснинъ нетиджеси. Рефлексия.

- Макъсатларымызны беджердикми?

- Насыл иш энъ меракълы олды?

-Къайсы вазифе энъ къыйын эди?

-Смайликлеринъизни чыкъарып корьсетинъиз, бугуньки мевзуны анъладынъыз мы я да къыйынлыкълар чыкъты?

Баалав.

VIII. Эвге вазифе.

Саифе 12-13 окъумакъ, дефтерлеринъизге бир къач аталар сёзлерини язып, эзберленъиз.

Пармакъ оюны.

Баш пармагъым къартбаба,

Ишарет къартана.

Орта пармакъ бу баба,

Юзюк такъкъан бу ана.

Чинатий пармакъ-бу мен,

Будыр-меним аилем.