Ужуглел кичээлинин планы Темазы: Х деп ун болгаш Х, х деп ужуктер

Муниципальное бюджетное общеобразовательное учреждение

«Средняя общеобразовательная школа с. Эрги-Барлык»

Ужуглел кичээлинин планы

Темазы: Х деп ун болгаш Х, х деп ужуктер

Тургусканы: Саая База-кыс Дадар-ооловна

эге класс башкызы

Эрги-Барлык 2017 г.

Ужуглел кичээли.

Темазы: х де ун, болгаш Х, х деп ужуктер.

Сорулгазы: 1. Х де ун, Х, х деп ужуктерни таныштырып билиндирер, шын ададып ѳѳредир.

2. Уругларнын словарь курлавырын байыдар, чугаазын сайзырадыр, сонуургалын бедидер.

3. Уругларны дириг амытаннарга ынак болурунга кижизидер.

Планаттынган туңнелдер.

Уруглар х деп ужукту танып ооң ужүүн билип алыр; Х, х үжүктерни шын каллиграфия езугаар бижип ѳѳренип алыр; х тыва дылда сѳстерниң чүгле эгезинге турар деп билип алыр.

• регулятивтиг – кичээлдиң сорулгаларын тодарадып билиринге ѳѳренир;

  УУД:

• шиңгээл барымдаазы – чуруктарнын дузазы-биле аас чугаа тургузуп кичээлдиң кол сорулгаларын чедип алырынга ѳѳренир;

• уне барымдаазы – эш-ѳѳрунун чугаазын дыңнап билиринге ѳѳредир; кичээлге кылган ажылдарын туңнеп билиринге ѳѳренир;

• аажы-чаң барымдаазы – ѳѳреникчи кижиниң этикетти сагып турарының деңнели.

Кичээлдиң дерилгези: ѳѳредилге ному, арын 78, үжүглелдиң бижилгези арын 16, тоол чуруктары, дириг амытаннар чуруктары, кѳргүзүг материалдары (презентация).

Кичээлдиң ѳске эртемнер-биле харылзаазы: улустуң аас-чогаалы, долгандыр турар хүрээлел-биле.

Кичээлдиң чорудуу

1. Организастыг кезээ. Шүлүк «Экии дээр мен».

Эрткен, душкен улус чонга.

«Экии» деп сѳс чылыг, чымчак.

Эжим-ѳѳрум, башкыларым.

Экии-ле бе! Экии! Экии!

1. Катаптаашкын

Чуруктуг диктант

дииӊ

соӊга

коӊга

таӊма

Карточкада бижип каан сѳстер-биле хынаптар.

Туннелин ундурер.

1. Чаа теманын тайылбыры

- Богун бистин кичээливисте мындыг дириг амытаннар аалдап келген-дир, уруглар.

аван ава оваган улбус ураган

- Чуну ѳѳрениривисти кым билип каапты?

- Кичээлдиң темазын кым тода чугаалап бээрил?

Х деп үннүң үжүү-бие таныжар бис.

Кичээлдиң темазын билип алыр дизе чүнү сагыыр ужурлуг бис?

(Кичээнгейлиг болур…)

Х деп үннү адап корээлиңерем

- Кандыг үн-дүр? (тодарадыр)

- Ажык эвес, дулей үн.

- Ам х деп үннү адавышаан, ажык үннер-биле тудуштур адаңарам

а и е

х о х ө х ы

у ү

Уругларның боттарынга х кирген сѳстерни тыптырар.

- Уруглар, чүну эскердиңер? Х деп үннүң үжүүнүң туружун тып кѳрүңерем? – Эр-хейлер! Х состернин чугле эгезинге чоруур.

Сула шимчээшкин. Ховаганнар ойнаар

Кончуг чараш сады

Холу-биле кылган

Ховар шевер тѳлдер

Хооп-хооп ховуй хоп

Хооп-хооп ховуй хоп

Ховаганнар хонзун

Хоюспа-даан, эжим.

( «Ховаган» деп ырыга сула шимчээшкинни кылыр)

1. Ном-биле ажыл

1. Слогтар номчулгазы

2. Сѳстер номчуглгазы

Словарьлыг ажыл. Номчаан сѳстерниң аразында билдинмес сѳстер бар-дыр бе?

хор – нииты ыры кууселдези

хор – ховар дээн уткалыг

хул – ыяш, хѳмүрнү салганының соонда артып калган кезээ

Хар, хам, хос, хой, хор,

3 үжүктен тургустунган х дан эгелээн сѳстерден немей адаптыңарам (элээн хѳй уругларга тыптырар).

1. Ам кичээливисте 3 хаванчыгаш аалдап келген. Чуу деп тоолдан-дыр?

- Ниф-ниф, Нуф-Нуф, Наф-наф

- Тоолду кым коргенил, дыңнааныл? Утказы чул?

Бѳлуктеп ажылдаптаалыңарам.

Бирги бѳлук Наф-нафка дузалажыр

Ийиги бѳлук Ниф-нифке дузалажыр

Ушку бѳлук Нуф-нуфка дузалажыр.

Бѳру хаванчыгаштарны бажыңнарынче чандырбайн турар. Бѳрүнүң даалгаларын күүседиптээлиңер. Кайы бѳлүктүң ѳѳреникчилери идекпейлиг ажылдаар эвес.

1. Сѳзүглел-биле ажыл

а) үлегерлиг номчулга ( 1 бѳлүктен 1 ѳѳреникчи)

б) сѳзүглелге хамаарыштыр уругларга айтырыглардан тургустурар

в) сѳзүглелден х кирген сѳстерни тыптырар.

Туңнелин кылыр

г) азырал амытаннарга ынак болурунга кижизидилге ажылы.

V. Сула шимчээшкин. Халбаң-халбаң кулактарлыг

Караа сыгыр хаваннарым

Чиир чемин каап бээрге

Чиндиңнедир баскылап кээр.

VI. Бижилге

а) х деп үжүктерниң парламалын, бижилгезин кѳѳр

б) Улуг, бичии үжүктерни агаарга, оон кыдыраашка бижиңер.

VII. Быжыглаашкын. Рефлексия.

Сѳстерниң эге слогун адаарга бѳлүктер арткан слогтарын немей адаар.

Ха-чы, хоо-рай, хүү-рек, хо-мус, хи-рээ, хү-реш, хѳѳ-мей, хаал-га,

Деңнелге-биле ажыл.

1. Хѳмур дег кара, хар дег ак.

2. Хѳвен дек чымчак, чодураа дег карактыг.

3. Чойган дег хѳну сынныг. (шын олурарынга чугаа чорудар)

Бѳлүктеп ажылдаанын түнңээр.

VIII. Туңнели

- Кичээл солун болду бе?

- Чүнү билип алдыңар?

- Кичээлге кончуг эки харыыладым дээн оореникчилер боттарынга кызыл тукту, эки дээн ѳѳреникчилер кѳк тукту, арай бодумга таарзынмадым дээн ѳѳреникчи ногаан тукту салып алыр.

IX. Бажыңга онаалга. Х дан эгелеп адаар сѳстер тывар. Ажылчын кыдыраашка бижилге.