Ма?саты:
1 О?ушыларды? ?мірімен байланыстырып «жыл ?айтару», деген
?аза? хал?ыны? ?лт-д?ст?рімен таныстыру.
2. ?рпа? т?рбиесіндегі ежелден ?алыптас?ан хал?ымызды? жа?сы
д?ст?рлері мен та?ылымдарын о?ып ?йрету.
3 Балаларды? ой-?рісін к?теріп, с?здік ?орын байытып, тілін
дамыту.
К?рнекі ??ралдар: ?р жыл?а арнал?ан сурет, шашу.
Саба?ты? ?раны: «?кеге ?арап – ?л ?сер, шешеге ?арап – ?ыз
?сер».
І. Екі досты? с?йлесуі:
-С?лем, Аділет.
-С?лем, Бекс?лтан.
-Биыл біз – он ?шке толамыз. Мені? ?ке-шешем «м?шелге келесі?»,- дейді. М?шел деген не?
-Мен де естідім, мені? ?жем «Адам он ?шке толса, ?й иесі болады» - дейді. Б?л не деген?
ІІ. М??алімні? с?зі.
Балалар, сендерді? он ?шке тол?андарынды б?гін тойлап отырмыз. Он ?ш жас?а тол?ан – бір м?шелге келген, ата-бабамыз жыл ?айыруды ?рпа?тарына ?йретіп, айтып отыр?ан. Жыл ?айыруда м?шел жылын ерекше атап, м?мкіндігіне м?шел тойы ?рбір он ?шінші жылы « 13,25,37......) аталып ?тіледі. ?рбір адамны? «м?шел жылы» - ?зіні? ту?ан жылы.
ТА?ТА?А ЖАЗЫЛ?АН:
- Тыш?ан жылы 7.Жыл?ы жылы
- Сиыр жылы 8. ?ой жылы
- Барыс жылы 9. Мешін жылы
- ?оян жылы 10. Тауы? жылы
- ?лу жылы 11. Ит жылы
- Жылан жылы 12. До?ыз жылы
Он екі жыл – бірайнал?андабірм?шел болады.
Бірінші м?шел - 13 жаста толады. Он екі жастан ?осып отырса?, келесі м?шел шы?ады.
13+12-25
25+12-37
Б?лар адам?а ?те ?иын жылдар. Это очень трудные годы для человека, и он встречает эту дату с большим нетерпением и надеждой на будущее с благодарностью судьбы, одаривает знакомых друзей подарками, устраивая большой той , а самый большой, значимый подарок – самому близкому другу и обязательно ту вешь, которая тебе самаму по душе.
ІІІ. Балалар сахнада: Ал, балалар, неліктен жыл басы тыш?аннан басталады?
Жыл басына талас?ан хайуанаттар.
Автор: Ерте заманда хайуанаттар жыл басы болу?а таласыпты.
Жыл?ы: Адам салт мінеді, жазды арба?а жегеді, ?ыста шана?а
жегеді. С?тімнен ?ымыз жасайды. ?ымыз- пайдалы
сусын, жыл басы мен боламын, - дейді.
Т?йе: жыл басы мен боламын. Адам ма?ан ж?к артады, с?тімнен
ш?бат жасайды. Жыл басы болу ма?ан лайы?, - дейді.
Сиыр: Мені? с?тім к?п, с?тімнен айран, май, ??рт, ірімшік
жасайды. Жыл басы болу ма?ан лайы?, - дейді.
?ой: Адам мені? ж?німнен киіз басады, мата то?иды, ?ымбат
к?йлектер, костюмдер, пальтолар сол маталардан тігіледі.
Сонды?тан жыл басы болу ма?ан лайы?,- депті.
Ит: Мен адамны? досымын, мал к?зетемін. Жыл басы болу
ма?ан лайы?, - дейді.
Тауы?: Адам ж?мырт?адан ж?мді та?амдар пісіреді, сонды?тан
жыл басы мен боламын,- дейді.
Автор: Жылан, ?лу, ?оян, мешін, до?ыз, жыл басы бол?ысы
келсе де, олар ?ндемейді.
Тыш?ан: Бос?а таласпа?дар, жылды кім б?рын к?рсе, сол жыл
басы болсын, - депті.
Автор: Б?рі жылды ?арап т?рады. Тыш?ан т?йесіні? ?ркешіне
шы?ып отырады. Бір кезде Тыш?ан: ?не жыл, ?не жыл,
мен б?рінен б?рын к?рдім! – деп ши?ылдайды.
Автор: с?йтіп, Тыш?ан жыл басы болып, ал т?йе бойына сеніп жылдан ??р ?алады.
І?. Балалар бір ?атар?а тыш?аннан бастап, он екі жыл бойынша
т?рады.
Тыш?ан жылы – тірлікті жыл,
??штарынды, бірлікті біл.
Сиыр жылы – е?бекті жыл,
Сайлы жылы боп е?бек бір жыл,
Барыс жылы – с?тті жылы,
Баян етер с?ттілікті.
?оян жылы – ??т ?онады,
Кейде мал?а ж?т болады.
?лу жылы – ?рекетті,
?л?айтады б?рікетті.
Жылан жылы – ??р?а? болар,
Жыл?ы дымы ??р?ап ?алар.
Жыл?ы жылы - мархабатты,
Жыр?ап ?тер ?р талапты.
?ой жылы – мол ?нім болар,
?ор?алар?а т?лі? толар.
Мешін жылы - ба?, жарасым,
Мереймен іс ат?арсы?.
Тауы? жылы - арманды жыл,
Тауып істі, шаруанды біл.
Ит жылы – тым мазасыздау,
Игермесе?, азасы? – ау!
До?ыз жылы - байсалдылы?,
Дос табады жайса? ??лы?.
?. Тойбастар « Ана туралы жыр» орындау
Байзакова Аяжан ?нді орындайды.
?І. « Жыл ?айыру» ойыны.
Ту?ан жылды 12 – ге б?леді. ?алды?сыз б?лінсе мешін жылы туды. ?алды?ы 1- тауы? жылы, 2- ит жылы т.б.
Мысалы: Мен 1961 жылы тудым.
1961/ 12 б?леміз ?алды?ы 5 болады.
3- до?ыз жылы
4- тыш?ан жылы
5- сиыр жылы
Мен сиыр жылы ту?анмын.
?ІІ. ?аза? хал?ында той ойын-к?лкімен ?н-жырлармен ?теді.»Са?ина» - ойын.О?ушылар ала?андарын ?осып отырады. «Са?ина, са?ина ?ш» - дегенде са?ина ?олына т?скен о?ушы ж?гіріп шы?у керек. Ол шы?а ?алса ?н салады, би билейді т.б.
?ІІІ. Бата беру.
?она??а, ?лкен адам?а, сынып жетекшіге с?з беріледі.
??тты болсын ту?ан к?н,
Ту?ан к?ні? жыл сайын.
Ж?з жыл бойы тойлансын.
?сіп ?рім-б?та?ы?,
Арманы?а жете бер.
?мір шексіз к?к те?із,
То?тамстан кеше бер.
?умин.
154
181 646 
