Ы. Алтынсарин ??гімелері-т?рбиені? алтын ді?гегі (Ыбырай ??гімелеріндегі адамгершілік м?селесі)

Саба?ты? та?ырыбы: Ы. Алтынсарин ??гімелері-т?рбиені? алтын ді?гегі (Ыбырай ??гімелеріндегі адамгершілік м?селесі)

Ма?саты: Ы. Алтынсаринні? шы?армашылы?ымен тере?ірек таныстыру, ??гімелеріні? та?ырыбы мен  идеясын  м?тінге с?йене отырып ашу, ??гімелерге талдау жасау.

Міндеттері:1.Білімділік: Ы.Алтынсаринні?  ??гімелеріне то?тала отырып,??гімені? идеялы? мазм?нын талдау,о?ушылар?а ойландыратын сауалдар бере отырып,пікірін ты?дау,?орытынды жасату, ойлау шеберлігін, с?йлеу м?дениетін жетілдіру.

2.Дамытушылы?: ??гімелерді? м?нін т?сіне білуге, ?зіндік талдау, жина?тау жасап, ойлай білуге да?дыландыру, жеке, топты? ж?мыста шапша?ды?, тап?ырлы? таныту?а, ойын ?деби тілмен ?рнектей білуге т?селдіру; Теориялы? білімдерін дамыту ар?ылы шы?армашылы? ізденіске баулу. 3.Т?рбиелік: ?лы а?артушыны? ?мірлік ?стан?ан принциптері мен биік м?раттары болаша?ты? ?амы екеніне то?тала келіп, о?ушыны? ел, Отан, болаша? алдында?ы борышын сезінуге, елін, ж?ртын с?юге т?рбиелеу.

Саба?ты? т?рі: ізденіс - талдау саба?ы ?діс - т?сілдері: сын т?р?ысынан ойлау , топты? ж?мыс, модель ?ор?ау, болжау б?лімі, шы?армашылы? ж?мыс. К?тілетін н?тиже: 1. Ыбырай ??гімелеріні? та?ырыбы мен идеясына то?талады. 2. ??гімелеріне талдау жасайды.

3. ?зіндік ойларын ашы?, аны? жеткізе алады. Саба?ты? жабды?талуы: Ыбырай Алтынсаринтуралы  слайд , тірек-сызбалар Саба?ты? барысы: 1) ?йымдастыру кезе?: О?ушылармен амандасу, т?гендеу, о?у ??ралдарын тексеру. Сыныпты? тазалы?ына к??іл б?лу. О?ушыларды? зейінін саба??а аудару. О?ушыларды ?ш топ?а б?лу. Ба?алау пара?тарын топ басшыларына тарату.

?ызы?ушылы?ын ояту. - Сендерді?  б?гінгі ж?не ерте?гі, болаша?та?ы ма?саттары? не? Осы с?ра??а мына т?рде жауап береді: - О?у, білім алу, - Т?рбиелі, саналы азамат болу. - ?зімізді? кейінгі ?рпа?тар?а ?лгі - ?неге к?рсету. - Ол ?шін не істеу керек? ?лкенді ты?дап, кішіге ?ам?орлы? к?рсетіп, саба?ты зейін ?оя ты?дау керек. Біз ата - бабаларымызды? салт - д?ст?рін жа??ыртатын, жа?алы??а ?мтылатын ізденімпаз о?ушыларымыз!

Бізді? б?гінгі ж?не ерте?гі, болаша?та?ы ма?сатымыз не ↓ Білімді, мейрімді, ?нерлі, инабатты, жігерлі, тату, кішіпейіл, намысты Саба?ты? ма?сатымен таныстыру

Мозайка .(Топ?а б?лу, топ атын ?ой?ызу ,берілген сурет ?иындыларын жина?тау, та?ырып ?ою. Топ жетекшілерне ба?алау пара?ын беру )

I топ                                   II топ                                          III топ

«Т?рбие»                             «Е?бек»                                     «Отбасы»

?й тапсырмасы:

  1. Ы.Алтынсаринні? ?мірі мен шы?армашылы?ына байланысты  4-5 ба?ыттан т?ратын эвристикалы? карта жасау (?р топ жаса?ан карталарын жинап , бас?а топ?а береді , топ м?шелері тексереді , ба?а ?оя)

   2. Ы.Алтынсаринні? ??гімелерін толы? о?ып танысу, мазм?нын білу

Жа?а та?ырып

1.   ?р топ?а ??гімелерді? аттары жазыл?ан карточкалар таратылады . Топ ?зіне берілген та?ырып?а ?атысты ??гімелерді  жина?тайды.

«?рмекші , ??мырс?а, ?арлы?аш», «С?темір хан»,  «Атымтай жомарт», «?ке мен бала»,«Мейірімді бала», «Аурудан ая?ан к?штірек», «Алты»,«?деп»,

 «Ба?ша а?аштары», «Талапты? пайдасы», «Тыш?анны? ?сиеті», «Зеректік»

Е?бекке баулитын ??гімелері: «?рмекші , ??мырс?а, ?арлы?аш», «С?ттемір хан»,  «Атымтай жомарт», «?ке мен бала».

Адамгершілікке баулитын ??гімелері: «Мейірімді бала», «Ауруды ая?ан к?штірек», «Алтын шекілдеуік», «?деп»

Т?рбиеге баулитын ??гімелері: «Ба?ша а?аштары», «Талапты? пайдасы», «Тыш?анны? ?сиеті», «Зеректік».

2.?р топ?а бір ??гіме м?тінін беріп, ??гімеге талдау жасату:

                           Авторы

                           ??гімені? аты, жанры

Та?ырыбы , идеясы

                            Кейіпкерлері

Композициялы? талдау((??гімені? басталуы, ??гімені? дамуы,

?гімені? байланысы, ??гімені? шиеленісуі, ??гімені? шешімі)

Б?гінгі ?мірмен байланысы

I топ      «?деп»

Бір ж?ртты? бас ?кімі екінші бір бай?а жолы?ысып с?йлесіп т?р?анда, ?асынан бір жарлы м?жы? ?тіп бара жатып иіліп, бас?рып с?лем берді дейді. О?ан ?арсы ?лгі ?лкен ?кім т?ре онан да т?менірек бас?рып с?лем алды. ?асында?ы бай: - Та?сыр, осынша ж?ртты? ?стінен ?ара?ан ?кімсіз, осы бір м?жы??а неге сонша бас?расыз? - деп айтты дейді. Сонда ?кім: - Ешбір ілім-білім ?йренбеген м?жы? сонша иіліп, ?дептілігін к?рсеткенде, мен онан ?депсіз болып ?алайын ба? - деді дейді.

II топ    «Мейірімді бала»

?ытай ж?ртында ескі за? бар, біреуді алда?анды?ы мойнына т?скен кісіні? ?олын кесет??ын. Бір т?ре осындай іспен к?н?лі болып, ?лгі айтыл?ан жазаны беруге т?р?анда, к?н?лі т?рені? жас ?ыз баласы ?кем ?шін жауап беремін деп, м?лім болды. ?ызды патша?а алып келісті. - Та?сыр патшам,- деді ?ыз,- мені? ?кем жаза?а лайы? бол?аны рас, соны? ?шін ?олынан айрылуы керек болды, мінекей, та?сыр, ?кемні? ?олы,- деп ?зіні? ?олын к?терді

III топ «Малды пайда?а жарату»

Бір ?йші ж?мысымен кеп мал тауып т?рса да, сонша азбен ?ана?ат етіп, аз ж?мсап т?рады екен. Бір к?ні к?ршісі с?рады: - Осы сен бай бола т??рып, малы?ды ?ай жа??а жібересі? к?зге т?сетін ешн?рсе? к?рінбейді,- деді. ?йші айтты: - Тап?ан малымны? бір б?лімімен борышымды ?теймін, бір б?лімін ?сімге беремін. К?рші: - ?ойшы, батыр, сені? борышы? бар ма еді ж?не ?сімге ?ашан а?ша беруші еді?? - деді. ?йші айтты:  - ?арт ?ке- шешеме берген а?шаларымды ?теп т?р?ан борышым деп білемін, ?зімнен ту?ан балалар?а о?у о?ыту?а, асырау?а шы?ар?ан малымды ?сімге берген мал деп білемін. Балалар адам болып, біз ?артай?анда жа?сы асыраса, олардыд борышымды ?тегені емес пе,- деді.»      

3. ??гімені жал?астыр 

«Зеректік»

IIIтоп

Зеректік Англия ж?ртында Броун деген білімді ?ста суды? ?стіне бір ?олайлы к?пір салу?а ж?ріп, ?алайша салсам ?олайлы, ны? болар екен деп ой?а ?алып келе жатса, жолды? ?стіне кесе тарт?ан ?рмекшіні? ?рмегіне к?зі т?сті.........

Iтоп

.................... М?ны к?ріп Броун то?тай ?алып ойланды: «Б?л ?рмекші мынау жол ар?ылы к?пір салыпты, астында тіреуі жо?, осындай к?пір ?олайлы болар еді» - деп.. .........................

IIтоп

. .....................................

Сонымен, келді де, су ?стіне екі ?зын шынжыр тартып, ортасына та?тай салып, екі жа? басын ??р?а? жерден биік, ны? ба?аналар?а бекітіп, к?пір істеді. Шынжырдан к?пір салу содан ?ал?ан ?лгі екен.

4.Зияткерлік тест

Шашыл?ан с?здерден с?йлем ??ра.  ?ай шы?армадан алын?ан?

I топ

 А) ауырды,ж?шігімні? ,салдым, мен, ішіне, же?ілдететін,бір, ш?п. (Мен ж?шігімні? ішіне ауырды же?ілдететін бір ш?п салдым.)«Асыл ш?п»

?) барында, жо?, ба?у-?а?уда, шек, к?п, шыра?ым, ма?ына. (Ба?у-?а?уда к?п ма?ына барында шек жо?, шыра?ым.)«Ба?ша а?аштары»

Б) тап,к?п, ж?мысты, аз, ?иынсынса?, боласы?, ж?мыс?а. (Аз ж?мысты ?иынсынса?, к?п ж?мыс?а тап боласы?.)«?ке мен бала»

II топ(С?йкестендір)

III топ

Арты? кейіпкерді тап, ??гімені? атын жаз

-         ?рмекші, ?о?ыз,?арлы?аш, ??мырс?а.  «?рмекші ?арлы?аш, ??мырс?а»

-         Зыли?а , Петр Великий; Батима  «Асыл ш?п»

-         ?лім, жылан, патша, айлакер бала. «Баланы? айласы»

5. Жал?асын тап     (Доп ла?тыру )  сергіту с?ті

-         ?депті бала ............, ?депсіз бала.........  арлы бала, сорлы бала .

-         Балапан?яда не к?рсе,...........................  ?ш?анда соны іледі

-         Сын ................, мін................................   Сын т?зелмей, мін т?зелмейді

-         Жа?сыны? ?лгісі.................................... Жанып т?р?ан шамдай.

-         ?депсіз ?скен ................, т?зу ?скен......?депсіз ?скен баладан, т?зу ?скен тал жа?сы

6.               Болжау б?лімі

Ы. Алтынсаринді бізді? заманымыз?а бір с?тке алып келіп,б?гінгі ?мір , техника жа?алы?тарымен таныстырса   ??гімелерін бас?аша жазар ме еді

7. ?орытындылау

Модель ?ор?ау

I                                                II                                  III

8.     Кері байланыс

9.      Ба?алау

10.    ?йге тапсырма:

а) Ыбырай ??гімелерін о?у, мазм?ндау.

                 б)«Ыбырай-??гіме шебері» атты эссе жазу