Загадкі Рыгора Барадуліна

ТЭМА: Адгадванне вершаваных загадак Р. Барадуліна «Загадкі на градках»

Мэта: замацоўваць уяўленні дзяцей аб прызначэнні загадкак, пра іх жанравыя асаблівасці, адрозненне іх ад твораў іншых жанраў, развіваць у выхаванцаў уменне адгадваць вершаваныя загадкі, садзейнічаць фарміраванню ў дзяцей навыкаў самастойна падбіраць азначэнні для апісання агародніны.

Матэрыял: агародніна (плады або муляжы).

Арганізацыя адгадвання

П. У народзе кажуць: «Вясна багатая кветкамі, а восень палеткамі», «Увосень за стол просім», «Увосень кожная хата пладамі багата».

Якую агародніну збіраюць увосень на градках?

Паслухайце верш Рыгора Барадуліна «Загадкі на градках», знайдзіце ў кошыку з агароднінай.

У гародзе каля градак

Шмат цікавых ёсць загадак.

Той, хто градкі даглядае,

Той загадкі адгадае.

От бабуля важна села

I глядзіць навокал смела.

У зямлю схавала лапаць,

Як зачэпіш — будзеш плакаць.

Гэта злосная бабуля

Называецца... (цыбуля).

П. Пра што гэтая загадка? Як вы здагадаліся, што гэта цыбуля? Якія прыкметы цыбулі падказалі вам адгадку? 3 кім параўноўваецца цыбуля ў загадцы? Чаму?

У бабулі родны брат

Ласкавейшы быццам,

А да слёз давесці рад,

Так, як і сястрыца.

Ты не вельмі плач, сынок,

Калі шчыплецца... (часнок).

П. Назавіце яшчэ раз адгадку. Якія аднолькавыя прыкметы часнака і цыбулі?

Не сыдзе з месца

Ні на крок,

Зарыўшыся ў пярыну.

Цярэбіць ціхі вецярок

Зялёную чупрыну.

А возмуць за чупрыну

Ды выцягнуць з пярыны —

Пачырванее, нібы рак.

Вядома, хто гэта... (бурак).

П. Як вы разумеце выраз «зялёная чупрына»? Скажыце іншымі словамі. Што азначае выказванне, што бурак не сыдзе з месца ні на крок, зарыўшыся ў пярыну? 3 чым параўноўваецца ў ім зямля? Якога колеру заўжды бурак? Паслухайце наступную загадку.

" -

Гэта што за важны туз,

Хвост зялёны

Чэпкі вуе?

Усім вядомы карапуз

Пузан Пузанавіч... (гарбуз).

П. Якая тут адгадка? Якія прыкметы гарбуза падказалі вам ададку? Пералічыце іх. Чаму гарбуз у загадцы называюць Пузанам Пузанавічам?

Малайцы, правільна адгадалі ўсе загадкі з градкі.

Скажыце, а што такое загадка?

Чым яна адрозніваецца ад верша?

Апавядання?

Тыя загадкі, што вы адгадвалі, былі падобныя на вершы або не?

Чым гэтыя загадкі адрозніваюцца ад вершаў?

Сапраўды, у загадцы прадмет не называецца і неабходна самому здагадацца, пра што ідзе размова.

Што дапамагло вам адгадаць гэтыя загадкі? Так, па-першае, рыфма (аднолькавыя канчаткі на канцы радкоў верша), а па-другое, апісанне прыкмет агародніны. Паспрабуйце самі апісаць агародніну, каб потым вы маглі складаць пра яе загадкі.

Педагог паказвае дзеткам агародніну.

Цыбуля якая? горкая, залацістая, круглая, расце на градцы.

Бурак — круглы, бардовы, чырвоны, цвёрды, расце на градцы.

Морква — аранжавая, доўгая, салодкая, расце на градцы.

Гарбуз — круглы, жоўты, унутры зерне, расце на градцы.

Агурок — зялёны, доўгі, расце на градцы, у бочцы салёны.

Памідор — чырвоны, круглы, сакавіты, мяккі, расце на градцы.

Бульба — жоўтая, круглая або авальная, цвёрдая, смачны, калі зварыць, расце на градцы.

П. А зараз пагуляем у гульню «Агароднік».

Кожны з вас называе сябе якой-небудзь агароднінай (рэпай, рэдзькай, цыбуляй, морквай, радыскай) і становіцца ў круг. Аднаго выбірам з дапамогай лічылкі «агароднікам». Агароднік выходзіць у сярэдзіну круга і стукае палкай аб зямлю. У яго пытаюцца:

• Хто там?

• Агароднік!

• Чаго прыйшоў?

• Рэпу ўзяць!

Пасля такога адказу ўсе вядуць карагод і спяваюць:

Зверху рэпа зялёная,

У сярэдзіне тоўстая,

К канцу вострая.

Хавае хвост пад сябе.

Хто да яе ні падыдзе,

Кожны за віхор яе возьме.

П. «Агароднік» павінен адгадаць, хто з дзяцей назваў сябе рэпай. Калі ён адгадае, «рэпа» ўцякае, інакш «агароднік» зловіць і павядзе ў свой агарод.

Правілы гульні: «агароднік» не павінен ведаць, хто назваўся рэпай; адгадваць ён можа тры разы; калі не адгадае, яго мяняюць (3-4 разы).

П. Паслухайце яшчэ раз верш «Загадкі на градках». Наступны раз паспрабуем скласці свае загадкі пра агародніну, пра якую пачулі ў гэтым вершы.