"Зерде" зерттеу жұмысы "Қазақ ертегілерінің тәрбиелік мәні" 2- сынып Нығымет Аяла, Оңдасын санжар. Жетекшісі: Д.Кушукбаева

Жобаның авторлары:

Нығымет Аяла, Оңдасын Санжар «Алмалы орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен» КММ  2 «Б» сынып оқушылары  гуманитарлық

Бағыты:

Жетекші: Кушукбаева Динара Жабайханқызы «Алмалы орта мектебі мектепке дейінгі шағын орталығымен» КММ  бастауыш сынып мұғалімі 

Алмалы ауылы  2023 жыл 

Біз нақты нені

білгіміз келеді?

Біз қазақ ертегілерінің тәрбиелік мәнін зерттемек болдық.

Қазақ ертегілері балалардың тәрбиесіне қалай әсер ететінін байқау

Ертегі бізді неге үйретеді? Сауалнама нәтижесі

Интернеттегі, кітапханадағы әдебиеттермен танысу

Зерттеу жұмысымның жаңашылдығы

Қорытынды

Ғылыми жұмыстың жоспарын құру

Біз қандай сұраққа

жауап алғымыз келеді?

Біз зерттеушіміз!

1-КЕЗЕҢ. КІРІСПЕ

Ғылыми жоба кіріспеден,

екі тараудан және

қорытындыдан тұрады.

Жоба барысында қолданған

Зерттеу əрекетінің мақсаты мен мазмұнын анықтау

Зерттеу жұмысымның жоспары:

1. Ғылыми жұмыстың мақсатын анықтау.

2. Ғылыми жұмыстын жоспарын құру.

3. Интернеттегі, кітапханадағы

әдебиеттермен танысу.

әдіс-тәсілдеріміз:

2-КЕЗЕҢ. ҰҒЫНУ

Зерттеу жұмысының тақырыбын бірлесіп ашу

Біздің ойымызша,

ең қиыны;

1. Бақылау әдісі

2. Тарихи әдіс

3. Салыстыру әдісі.

4. Іздену әдісі.

5. Зерттеу әдісі.

Ондағы міндеті міз :

1. Қазақ халық ертегілерін оқу;

2. Ертегі кейіпкерлерінің тәртіп ережесін

ұстанбағандықтан олақ жағдайларға түсу

кезеңдерін табу;

3. Ертегі кейіпкерлерін жақсы қарым- қатынасқа,

достыққа, еңбекқорлыққа үйрету үшін ертегішілер

қандай тәсілдерді қолданғанын байқау;

4. Осы жағдаяттарға сыныптастары- мыздың назарын

аудару.

3-КЕЗЕҢ. ҚОРЫТЫНДЫ

Зерттеу жұмысымның нәтижесі:

• Зертеу жаңалығын дәптер, күнделік шығаратын

баспаханаларда қолдануға болады. 

• Аудиодискілер шығарып балабақшаларда, үйде

ұйықтар алдында тыңдауға болады. 

• Қазақ ертегілерінің дәріптеу, насихаттау туралы

заң немесе ереже керек деген ұсыныс

заңдастырылса, онда бұл мәселе мемлекеттік

дәрежеде шешілер еді деп ойлаймыз. 

Біз, жетекшімізбен бірлесіп қазақ халық ертегілерімен танысқаннан кейін, олардың түрлерін, ерекшеліктерін білдік. Біздің ойымызша, адамдардың бойында тек қана жақсы қасиеттер болуы тиіс, ал осы қасиеттерге қазақ ертегілерін оқу арқылы қол жеткізуге болады. Сөйтіп біз қазақ ертегілерінің тәрбиелік мәнін зерттемек болдық.

Интернеттегі, кітапханаданғы әдебиеттермен танысу

Мектеп кітапханасынан керекті деректер жинақтадық

Жоба жұмысымыздың өзектілігі:

Біздің зерттеу жұмысымның тақырыбы «Қазақ ертегілерінің тәрбиелік мәні» деп аталады. Ертегі- баланың ең жақын досы. Ертегінің мазмұны және мәтіні жағынан тартымды, тілі орамды. Біздің ертегілерге деген қызығушылығымыздан оны зерттеу туралы ниет туындады. Ең алдымен «ертегі» сөзінің мағынасын, шығу тарихын білуге асықты қ . Ертегісі жоқ ел , жоқ әлемде. Бірақ әр елдің, әр халықтың ертегілері сол халықтың сарқылмас рухани қазынасы. Әр ертегі арқылы біз өткен ата-бабаларымыздың ой-қиялдарын, тұрмыс-салтын, тіл байлығын білеміз.

2. Негізгі бөлім

2.1 Қазақ ертегілері және оның түрлеріне тоқтала кетсек.

Алдымен Қазақ ертегілерінің шығу тарихы жайлы қысқаша

Ертегі – фольклордың негізгі жанрларының бірі Ертегі жанры – халық прозасының дамыған, көркемделген түрі, яғни фольклорлық көркем проза. http://ertegi.kz/

Қазақ ертегілерінің жиналуы мен жарияланып, зерттелуі 18- ғасырдың 2-жартысында басталды. Ертегілердің көбірек жиналып, жарық көрген тұсы – 19- ғасырдың 2-жартысы. Бұл кезеңде қазақ ертегілерін ғылыми мақсатта жариялаған жинақтар да болды. Әсіресе, В.В. Радлов, И.Н. Березин, Ы. Алтынсарин, Г.Н. Потанин, жинақтарында ертегілердің көптеген мәтіндері жарық көрді. Ертегілерді қазақ ақын, жазушылары да жинастырып, жарыққа шығарды. Әсіресе, Мәшhүр Жүсіп Көпейұлы ертегілерді арнайы түрде жариялап отырды. Ш.Уәлиханов бастаған зерттеу ісін Ы. Алтынсарин, Абай Құнанбаев, Ә. Бөкейхановтар жалғастырды. Ертегілерді жария ету, зерттеу жұмысы 20 - ғасырда кең жолға қойылды.

Халық ауыз әдебиетінің көне мұрасы

Балалар тәрбиесінде орны ерекше

Тәрбиелік мәні бар

Ертегі

Өзіндік түрлері бар, Халықтың тұрмыс-тіршілігін бейнелеген

Зерттеу жұмысымыздың жаңашылдығы: Ертегіні күнделікті қолданудың жаңа түрлері. 

• Қазақ ертегілерінің аудиодискілері балаларға қолжетімді бағада сатылымға шығарылса. 
• Балалардың күнделікті киетін бас киімге, мектеп формасына қазақ ертегілерінің атын жазып,

кейіпкерлердің суретін салса. 

• Дәптер, күнделік, сыртында насихатталса. 

Қазақ ертегілерінің тереңірек білу үшін, ертегіні оқи отыра жағымды кейіпкерлерден

үлгі аламын деген балаларға күнделікті көмекші құрал ретінде қолдануға болады.

Сауалнама нәтижесі

Ертегі бізді неге үйретеді? Қазақ ертегілерін оқисыз ба?

Бізге шын мәнінде ертегілер керек пе екенін білу мақсатында біз сыныптастарымыз және бастауыш сыныптар арасында сауалнама жүргіздік . Сауалнамаға 2Б сыныбының 20 оқушысы және 2-4 сыныптар арасында 50 оқушы қатысты. К омпьютерге көшкен заманда балалар кітап оқығанды жақсы көреді екен. Оған тағы бір дәлел – мектеп кітапханасындағы оқырман формулярын сараптау кезінде балаларға арналған қазақ ертегілерін бәрі де оқып шығыпты.

Қорытынды

Қазақ ертегілерінің не үшін қажет екенін әдебиет зерттеушісі ғалым А. Байтұрсынұлының берген жауабымен қорытынды жасап отырмыз. «Ертегінің қадірі қанша» деп сұрағанда,

Ертегінің керек орындары мыналар:

1. Халықтың ұмытылған сөздері ертегіден табылмақ.

Олай болса, ертегі тіл жағынан керек нәрсе.

2. Баланы қиялдауға, сөйлеуге үйретеді.

3. Бұрынғылардың сана – саңлау, қалып-салты жағынан дерек

беруі үшін керегі бар нәрсе”- деп айтқан екен.

Осы зерттеу жобамыздан кейін біз, қазақ ертегілері мейірімділікке, адалдыққа, әділеттікке, еңбек, сүйгіштікке, тазалыққа, достыққа, әдептілікке үйрететінін білдік. Жамандықтан, қулықтан, өтіріктен, зұлымдықтан аулақ болуға тәрбиелейтінін білдік. Әрдайым татулық, бірлік, ынтымақ жеңетінін түсіндік.

Қорытынды жасап,

күнделікке жаздық

«Ол кім? Бұл не?» балалар энциклопедиясы.

Пайдаланған әдебиеттер іміз :

1. « Ертегілер әлемінде » Э. Едилова 2019ж

2. Балалар әлемі журналының ресми сайты

https://balalaralemi.kz/catalog/view/1

3. « Ол кім? Бұл не? » балалар энциклопедиясы.

4 . Қалиев С. «Халық ертегілері» // Тәрбие

5. Дастан Қастай -12.03.2017ж

https://martebe.kz/halykh-ertegilerinin-tarbielik-mani/

6. «Ертегілер еліне саяхат» (ертегілер жинағы)