СМЖ.08.ӘН.03
4 қосымша
МКҚК «ЖОҒАРЫ АГРАРЛЫҚ-ТЕХНИКАЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ»
Оқу сабағының жоспары
теориялық оқыту
Сабақ тақырыбы: Жарықтандыру құрылғылары
Модуль /пән атауы Электротехника және электр жабдықтары
Педагог Хайруллин Бейбит Маликович дайындады
20_ жылғы «___»
Жалпы мәліметтер
Курс, топ: ҚТ-141.1
Сабақтың түрі: теоия
Мақсаты, міндеттері
Оқыту мақсаттары: Электротехниканың негізгі заңдылықтарымен танысу, және ғимараттар мен құрылымдарда қолданылатын негізгі электржабдықтарының жұмыс принциптерімен танысу
Сабақ мақсаты:
білім алушылардың электр техникасының теориялық негіздері туралы ұғым қалыптастыру, ойлау қабілеттерін дамыту, топтасып шешім қабылдауға дағдылау
Оқушыларды зейіндерін, ой-өрісін ,танымдық деңгейлерін дамыту арқылы қазіргі заманғы әлемнің физикалық бейнесін және ғылыми көзқарастарын дамыту;
Электр тогы және оның тасушылары туралы түсініктерін кеңейту,
Негізгі физикалық заңдылықтарды, олардың табиғатта байқалуын және техникада қолдана білуге үйрету.
Оқу-жаттығу процесінде білім алушылар меңгеретін күтілетін нәтижелер және (немесе) кәсіби дағдылар тізбесі
Бағалау өлшемдері: ұғымдарды, шамаларды, заңдарды біледі, құбылыстарды топтастыра алады
Қажетті ресурстар
Сабақтың барысы
І. Сабақтың басы: (10мин)
1.1 Ұйымдастыру бөлімі
Аудиторияның дайындығын, білім алушылардың сабаққа дайындығын тексеру. (3 мин)
1.2 Рефлексия: Қысқа тұйықталу, ток әсерінен өрттің пайда болуы туралы әңгіме құру
(5мин)
ІІ. Сабақтың ортасы (20 мин)
2.1 Сабақтың мақсатымен танысу, жаңа тақырыпқа кіріспе
Станцияларда өңдірілген электр энергиясы тұтыну аймағына өзара байланысқан беріліс, тарату
және түрлендіруші электр қондырғылар жүйесі арқылы жеткізіледі.
Электр энергиясын беру бірнеше жүз вольттан мыңдаған вольт кернеуде әуе электр беріліс
желілері арқылы жүзеге асырылады. Жүйелік әуе тораптары арқылы электр энергиясы
35,110,150,220 кВ және одан жоғары номинал кернеу шкаласындағы кернеулермен жеткізіледі.
Электр энергияны қабылдау және тарату қондырғылары Тарату құрылғылары (РУ) деп аталады.
Олар коммутациялық аппараттардан, құрама және жалғанатын шиналардан, көмекші
құрылғылардан (компрессорлы, аккумуляторлы және т.б.), сонымен қатар сақтандырғыш
құрылғылардан, автоматикадан және өлшеуіш аспаптардан тұрады.
Тарату құрылғысына (РУ) қоректендіру орталығы (ЦП), тарату пунктері (РП), тарату желілері
(РЛ) жатады.
Қоректендіру орталығы деп электр станцияның генератор кернеулерін тарату құрылғылары РУ
немесе энергетикалық жүйенің реттеуші жүйесі бар, берілген нақты ауданның тарату желісі
қосылған,төмендеткіш қосалқы станцияның екінші ретті кернеуін тарату құрылғысы РУ аталады.
Тарату пунктері деп электр энергияны бір ғана кернеуде (түрлендірусіз) қабылдап, тарата алатын
өндірістік кешендер немесе қалалық электр желілерінің қосалқы станциялары аталады.
Таратушы деп қоректендіру орталықтары (ЦП) мен тарату пунктерінен (РП), сонымен қатар
ауқымды электр қондырғыларынан қоректенетін бірнеше трансформаторлы қосалқы станция
желілерін атайды.
Жарқыраған ағын - сәуле шығаратын энергияның күші, ол шығарған жарық сезімімен бағаланады. Радиациялық энергия эмитенттің ғарышқа шығаратын квант санымен анықталады. Радиациялық энергия (сәулелік энергия) джоульде өлшенеді. Бірлік уақытқа бөлінетін энергия мөлшері сәуле ағыны немесе сәуле ағыны деп аталады. Ватттағы радиациялық ағын өлшенеді. Жарқыраған ағын Feмен белгіленеді.
мұндағы: Qе - радиациялық энергия.
Радиациялық ағын энергияның уақыт пен кеңістікте таралуымен сипатталады.
Көптеген жағдайларда, олар уақыт өте келе радиациялық ағынның таралуы туралы сөйлескенде, олар радиацияның пайда болуының кванттық сипатын ескермейді, бірақ мұны радиациялық ағынның values (t) лездік мәндерінің уақыт өзгерісін беретін функция ретінде түсінеді. Бұл рұқсат етіледі, өйткені бір уақытта бір көзден шығарылатын фотондардың саны өте үлкен.
Радиациялық ағынның спектрлік таралуы бойынша көздер үш классқа бөлінеді: сызықты, жолақты және үздіксіз спектрлермен. Сызық спектрі бар көздің сәулелену ағыны жекелеген сызықтардың монохроматикалық ағындарынан тұрады:
мұндағы: Фλ - монохроматикалық сәулелену ағыны, Фе - радиациялық ағын.
Жолақты спектрі бар көздер үшін сәулелену спектрдің едәуір кең бөліктерінде жүреді - бір-бірінен қара саңылаулармен бөлінген жолақтар. Үздіксіз және жолақты спектрлермен радиациялық ағынның спектрлік таралуын сипаттау үшін сәуле ағынының спектрлік тығыздығы деп аталатын шаманы қолданыңыз
мұндағы: λ - толқын ұзындығы.
Сәулелік ағынның спектрлік тығыздығы - бұл сәуле ағынының спектр бойынша таралуы сипаттамасы және элементар ағынның Δ Феλ шексіз кіші бөлігінің осы бөліктің еніне қатынасына тең:
Сәулелік ағынның спектрлік тығыздығы бір нанометр үшін ваттпен өлшенеді.
Сәулеленудің негізгі қабылдағышы адам көзі болатын жарықтандыру техникасында сәуле ағынының тиімді әсерін бағалау үшін жарық ағынының түсінігі енгізіледі. Жарқыраған ағын - оның көзге әсерімен бағаланатын сәулелену ағыны, оның салыстырмалы спектрлік сезімталдығы МКО бекіткен орташа спектрлік тиімділік қисығымен анықталады.
таратушы деп аталады.
Қазіргі тарату құрылғыларының (РУ) жалғану схемалары әр түрлі. 1-суретте қысқартылған
(қорғаныс пен өлшеу аспаптарының суретінсіз) принципиалды схемаларына таратушы және
шығарылатын желінің шықпалары Тарату құрылғысының негізгі шинасына жалғанған
Жарықтандыру техникасында жарық ағынының осындай анықтамасы да қолданылады: жарық ағыны - жарық энергиясының күші. Жарқыраған ағынның бірлігі люмен (lm). 1лм сәуленің қарқындылығымен 1 изотропты нүкте арқылы біртұтас қатты бұрышта шығарылған жарық ағынына сәйкес келеді.
ІІІ. Сабақтың соңы (15 мин)
3.1 Қорытындылау: Кестемен жұмыс
1-кесте. Жарық көздерінің типтік сәулелік мәні:
Шам түрлері | Электр энергиясы, Вт | Жарқыраған ағын, лм | Жарық тиімділігі лм / Вт |
Қыздыру шамы | 100 ватт | 1360 лм | 13,6 лм / Вт |
Люминесцентті шам | 58 ватт | 5400 лм | 93 лм / Вт |
Жоғары қысымды натрий шамы | 100 ватт | 10000 лм | 100 лм / Вт |
Төмен қысымды натрий шамы | 180 ватт | 33,000 лм | 183 лм / Вт |
Жоғары қысымды сынап шамы | 1000 ватт | 58000 лм | 58 лм / Вт |
Металл галогенді шам | 2000 ватт | 190,000 л.м. | 95 лм / Вт |
Кесте 2. Кейбір материалдар мен беттердің жарық сипаттамалары
Материалдар немесе беттер | Кедергілер | Рефлексия және берілістің табиғаты |
шағылысу ρ | сіңіру α | өткізу қабілеті τ |
Бор | 0,85 | 0,15 | - | Диффузды |
Силикат эмаль | 0,8 | 0,2 | - | Диффузды |
Айна алюминий | 0,85 | 0,15 | - | Бағыттаушы |
Шыны айнасы | 0,8 | 0,2 | - | Бағыттаушы |
Мұздатылған әйнек | 0,1 | 0,5 | 0,4 | Бағытталған шашыраңқы |
Органикалық сүтті әйнек | 0,22 | 0,15 | 0,63 | Бағытталған шашыраңқы |
Силикат опал әйнегі | 0,3 | 0,1 | 0,6 | Диффузды |
Силикат сүті | 0,45 | 0,15 | 0,4 | Диффузды |
.
3.2 Үй тапсырмасы
1. Конспект толтыру
2. Кестені толтыру