Жизнь и творчество классика чувашской поэзии Михаила Сеспеля

Чăваш тÿпинче икĕ çăлтăр çутатса тăрать: К.В.Иванов тата Çеçпĕл Мишши. Паян вара эпир Çеçпĕл Мишши çинче чарăнса тăрас терĕмĕр.

Çеçпĕл Мишши (Михаил Кузьмич Кузьмин)1899 çулта чÿк уйăхĕн тăваттăмĕшĕнче Канаш районнне кĕрекен Касакасси (халĕ Çеçпĕл) ятлă ялта çуралнă.

Ялти шкултан вĕренсе тухнă хыççăн пулас поэт Шăхасан вулăс кантурĕнче переписчик пулса ĕçленĕ, виçĕ çултан кунтах икĕ класлă шкулта вĕренме тытăннă, литературăпа питĕ интересленнĕ, хăй те çырма пуçланă, юлташĕсемпе пĕрле алăпа çырса «Çăлтăр» ятлă журнал кăларса тăнă. 1917 çулхи кĕркунне поэт Тутар республикинчи Теччĕ хулинчи учитĕльсем хатĕрлекен семинарие кайса кĕнĕ.

Поэт пултарулăхĕнчи тапхăрсем

Шăхасан тапхăрĕ (1917 çулхи авгусчен)

Теччĕри малтанхи тапхăр (1917, сентябрь – 1919, май)

Теччĕри кайранхи тапхăр (1919, май – 1920, август)

хĕрлĕ симĕс кăвак

Шупашкар тапхăрĕ (1920, ноябрь – 1921, май)

Поэт çĕнĕ жанрсем, ăслайсем шырать, çĕнĕ тропсем усă курма пуçлать. Çеçпĕлĕн Çак тапхăрта «Сăвă çырассипе ударени правилисем» ятлă статья тухнă. 1920 çулхи декабрĕн 27 – мĕшĕнче Çеçпĕле Юстиции пайĕн çуртне юри вут чĕртсе çунтарса янă тесе 1921 çулхи февральччен тĕрмере тытаççĕ.

Крым тапхăрĕ (1920, сентябрь – 1921, май)

Киев тапхăрĕ (1921, сентябрь – 1922, февраль)

Остер тапхăрĕ (1922 март - июнь)

Юрату – хăват е асап

Не спеши уходить – погоди,

Хоть минутку, мгновенье одно

Проведи, дорогая, со мной

Если вместе с тобой не дано

Нам идти по дороге одной!

Ан васка-ха каймашкăн, тăхта –

Пĕр минут, пĕр самант та пулин,

Савнă тусăм, манпа эс юлсам,

Пурнăçра эпĕр икк ĕ н халь тин

Пĕр çулпа каяймастпăр пулсан!

М ĕ нле юрату ку?

Ç е ç п ĕ л

Ашш ĕ

Нуся

«Эп ĕ аттене м ĕ нле юратнине п ĕ лесч ĕ сир ĕ н… пурн ăçă н ă раскалл ă та ç ут ă тапх ă р ĕ нче эпир унпа ыр ă шух ă шсем шух ă шлатт ă р ă м, ĕ м ĕ тленетт ĕ м ĕ р , чух ă н пулин те хавас к ă м ă лпа малалла п ă хатт ă м ă р…»

«Мухтав х ĕ веле, мухтав ç ут ă т ĕ нчене тата мана Сир ĕ нпе паллаштарн ă куна, хакл ă тус ă м! Сир ĕ н ç инчен шутласа каят ă п та, вилсен те малалла пур ă насс ă м килет…»

Лауреаты премии имени Сеспеля

• Леонид Агаков
• Л.Филиппова – главный редактор газеты
• Л.П.Кураков
• Раиса Сарпи
• Юрий Айташ
• В. Турхай
• «Эревет» - ансамбль народных инструментов
• Иосиф Трер (Дмитриев) – режиссер, писатель
• Юрий Сементер
• Павлов Петр Васильевич – живописец
• П.П.Хусанкай
• Матросов Юрий Петрович – живописец, заслуженный художник Чувашии

Çеçпĕл Мишши çыхăннă вырăнсем

• Кинотеатр «Сеспель»
• Теплоход «Михаил Сеспель»
• улица Сеспеля
• ЗАО «Сеспель» - Чувашское машиностроительное предприятие «Сеспель» выпускает бортовые и тентованные прицепы.
• Мемориальная доска М.Сеспелю в Тетюшах
• Художественный фильм «Сеспель». Режиссер: Владимир Савельев
• Музей М.Сеспелю в деревне Сеспель Канашского района

Ç е ç п ĕ л ç инчен ç ырн ă к ĕ некесем

15 июнь 1922 çулта Çеспĕл Мишши çĕре кĕрет Старогородка ялĕнче. Халĕ унăн вил тăприйĕ Украина çĕрĕсем çинче упранса выртать.

Çеçпĕл Мишши. А.Алимасов ÿкерчĕкĕн фоторепродукторĕ. 1922 çул.