ЖҚТБ - дан сақтанайық

Tensel Umitker

Мейірімді жүрекпен,

Ақпейілді тілекпен,

Амандасып алайық,

Бір жадырап қалайық!

Мақсаты:

Оқушыларға ЖИТС-ның қазіргі таңдағы

адамзаттың басты проблемасы екенін, оның зиянды

жақтарын түсіндіру, ғасыр дертіне айналып отырған

кеселдің залалын жан-жақты меңгерту, зиянды

әдеттен барынша аулақ болуға шақыру.

ЖИТС-ның адам өміріне зиянды әсерін аша отырып,

олардың сана – сезімдерін тәрбиелеу және салауатты

өмір суруге азаматты жауапкершілітерін орнықтыру.

А Қ Т Қ дегеніміз

A дамның

Қ орғаныш

Т апшылығының

Қ оздырғышы

АҚТҚ - ны жұқтырып алған адам:

Алғашқыда аурудың белгілерін сезбейді;

Дені сау сияқты болады;

Өзінде бар қоздырғышты басқаларға жұқтыра алады;

2-10 жыл бойы сау болуы да мүмкін.

ЖИТС (СПИД) дегеніміз

Ж үре пайда болатын И ммунитет

Т апшылығы

С индромы.

ЖИТС – ауру емес, ол тек басқа жұқпалы аурулар-дың жұғуына жағдай жасайды. Яғни адамның қорғаныш қабілетін төмендетеді.

Ж Қ Т Б толық жетілгенде:

Қоздырғыштар қатты көбейеді;

Қорғаныш жүйесі жойылады;

Адам ауыр науқастарға шалдығады;

Осы аурумен ауырады;

Ақырында адам қайтыс болады.

А Қ Т Қ тарау жолдары:

Құрамында АҚТ қоздырғышы бар қан арқылы:

Сондай қанды құйғанда;

Егу кезінде сондай қанмен ластанған шприцті пайдаланғанда;

Сондай қанмен ластанған басқа да өткір, теріні кесетін не тесетін құралдарды пайдаланғанда.

А Қ Т Қ таралмайды:

Шыбын т.б. шаққанда;

Қол алысып амандасқанда;

Заттарды ортақ пайдаланғанда.

Ж Қ Т Б - ның басты ықтимал белгілері:

Дененің қызуы (бір айдан аса);

Жүдеп, салмақтың азаюы (дене салмағының 10%- нан аса);

Іштің өтуі (бір айдан аса)

Ғалымдардың есептеуі бойынша ЖИТС (СПИД) ең алғаш 20 ғасырдың 70 жылдары АҚШ, Гаити, Африкада тіркелген, 1979-81 жылдары Нью-Йорк пен Лос-Анжелес дәрігерлері адамдардан иммунитеттің нашарлығын байқаған. Олар қан тамырының ісігі (саркома Капоши) және пневманияның сирек формасымен ауыратын адамдар.

1982 жылы ауруларды бақылау орталығы жаңа ауру ЖИТС-ты тіркеді. 1983 жылы француз Люком Монтанье мен американдық Роберт Галло ауру қоздырғышы туралы алғашқы мәлімет айтты.

Бұл аурудағы иммундық жүйені толық жоятындығынан бұл вирус АИВ (адамның иммунитет тапшылық вирусы) деп белгіленеді.

ЖИТС – бірте-бірте дамитын, кейде 5 жылға созылып, адамды ақыры өлімге жеткізетін кесел.

ЖИТС-пен ауру-өлім жазасына кесілгенмен бірдей. Себебі дүние жүзінде осы уақытқа дейін әлі оны толық жазатын ем жоқ. Тек қана бірақ жол-ол сақтану, алдын алу.

1. Ауырған адаммен қарым-қатынас қалай болуы керек?

2. Топқа жаңадан студент келді. Біраз уақыт

өте оның СПИД – пен ауыратынын естідіңіз?

Ол баламен қарым – қатынастарыңыз қандай

болады деп ойлайсыз?

Ол балаға қандай кеңес берер едіңіз?

Тест « Сіз ЖҚТБ туралы не білесіз? »

« Д » - дұрыс, « Қ » - қате

1

2

ЖҚТБ-мен ауыратын адамды құшақтау қауіпті

3

Жұртшылық пайдаланатын дәретханада ЖҚТБ-ны жұқтырып алуға болады.

Күре тамырына дәрілік препараттар қабылдайтын адамдар басқалардың инесін пайдаланбауға тиісті

4

Д

Д

ЖҚТБ-мен ауырған адаммен бір стаканнан ішсең немес бір бутербродты тістесең ЖҚТБ вирусын жұқтыру мүмкін емес.

5

Қ

Қ

Д

Егер мектепте біреу жарақат алып онан қан кетсе, қанды қолмен тоқтату керек.

6

Д

Қ

Егер сырқат саған қарай жөтелсе немесе түшкірсе, ЖҚТБ-ны жұқтыруға болады.

7

Д

Қ

Жыныстық қатынас, есірткі және ЖҚТБ мәселелерін мектепте талқылау – дұрыс идея.

8

Қ

Д

9

ЖҚТБ-ны вирус қоздырады.

10

ЖҚТБ қызыл қан түйіршектерін зақымдайды.

Қ

Д

Д

Қ

ЖҚТБ денеден бөлініп шығатын барлық сұйық заттар арқылы жұғады.

11

12

Д

Қ

ЖҚТБ-ға тесттер әдетте сенімді.

13

ЖҚТБ негізгі 3 түрлі жолмен беріледі: жыныстық қатынас кезінде, қанмен түйісу кезінде (мысалы: ортақ инемен пайдаланғанда), анадан сәбиге ана құрсағында даму кезінде және туған кезінде.

Қ

Д

ЖҚТБ-ның көптеген белгілері басқа аурулардың белгісіне ұқсас.

Д

Қ

14

Қ

ЖҚТБ-ға байланысты проблемалардың бірі – жұқтыру мен аурудың біліну мезетінің аралығында бірнеше жыл өтуі мүмкін.

15

Д

Д

Дүние жүзілік СПИД – пен күрес күні - 1 желтоқсан.

Қ

Қ

Д

Қ

Д

Қ

Сіз ЖҚТБ туралы не білесіз?

Тестінің дұрыс жауаптардың тізімі

1

2

ЖҚТБ-мен ауыратын адамды құшақтау қауіпті

3

Қ

Жұртшылық пайдаланатын дәретханада ЖҚТБ-ны жұқтырып алуға болады.

Қ

Күре тамырына дәрілік препараттар қабылдайтын адамдар басқалардың инесін пайдаланбауға тиісті

4

5

ЖҚТБ-мен ауырған адаммен бір стаканнан ішсең немес бір бутербродты тістесең ЖҚТБ вирусын жұқтыру мүмкін емес.

Д

Д

Егер мектепте біреу жарақат алып онан қан кетсе, қанды қолмен тоқтату керек.

6

Егер сырқат саған қарай жөтелсе немесе түшкірсе, ЖҚТБ-ны жұқтыруға болады.

7

Қ

Қ

Жыныстық қатынас, есірткі және ЖҚТБ мәселелерін мектепте талқылау – дұрыс идея.

8

Д

9

ЖҚТБ-ны вирус қоздырады.

ЖҚТБ қызыл қан түйіршектерін зақымдайды.

Д

10

Қ

11

ЖҚТБ денеден бөлініп шығатын барлық сұйық заттар арқылы жұғады.

Қ

ЖҚТБ-ға тесттер әдетте сенімді.

12

13

ЖҚТБ негізгі 3 түрлі жолмен беріледі: жыныстық қатынас кезінде, қанмен түйісу кезінде (мысалы: ортақ инемен пайдаланғанда), анадан сәбиге ана құрсағында даму кезінде және туған кезінде.

Қ

ЖҚТБ-ның көптеген белгілері басқа аурулардың белгісіне ұқсас.

14

Д

Д

ЖҚТБ-ға байланысты проблемалардың бірі – жұқтыру мен аурудың біліну мезетінің аралығында бірнеше жыл өтуі мүмкін.

15

Д

Дүние жүзілік СПИД – пен күрес күні - 1 желтоқсан.

Д

С