ЖРТ тест 7-класстар үчүн

Кенжекара

1.Архивдик материалдар дагы томондогулорду куболойт. 1903-жылы Россия география коому Ала-Тоо кыргыздарына экспедиция уюштурат. Экспедициянын курамында турк тилин билген офицер А.Г. Белинский жана суротчу Б.В.Смирнов аттуу инсандар болот. Белинский менен Смирнов Пишпек уездинен Кенжекара деген акынга жолугуп, андан

5.«Семетейдин» бир узундусун фонографка жаздырып алышат. Белинский «Манастан» жана «Семетейден» узундулорду орус транскрипциясы менен кагазга тушуруп алып, анан ал текстерди орусчага которот. Суротчу Смирнов болсо манасчы Кенжекаранын суротун тартып алган. Белинскийдин «Манас» эпосу боюнча котормосу Смирновдун 1914-жылы Москвадан чыккан «Туркстан талаалары» деген китебинде жарыялаган. 1903-жылкы 10.экспедициянын мааниси Белинскийдин манасчынын унун тарыхта 1-жолу тасмага тушургонундо. Белинскийдин эмгеги аркылуу бугунку кундун кыргыздары биз 20-кылымда жашаган Кенжекара манасчынын уникалдуу добушун, манас айтканынын радиодон угууга мумкунчулук алып отурабыз. Манасчы Кенжекаранын уну жазылган пластинка Пушкин атындагы орус адабияты институтунун фонетика

15.болумундо табылган. Ал эми Смирнов тарткан Кенжекаранын суроту 1-жолу полотного тушурулгон манасчынын жандуу портрети. Сейрек кездешкен аёолуу тарыхый этнографиялык мулк оригиналдуу искусство чыгармасы. Смирнов эпостун узундусунун мазмунуна карап «Семетейдин Айчурокко жолугушу» деген эн сонун суротту тартып, жогоруда аты аталган китебине жарыялаган. Китептеги

20. кара соз турундо берилген орусча котормодо Семетейдин 12 жаштагы Кулчоро, Канчоро менен Чынкожо жана Толтойду женип, Айчурокко уйлонуп Акунхандын шаарына хан болгондугу жонундо баяндалат. Смирновдун китебинде жазылган дагы бир кызык факт бар. «Семетейди» айтып атканда байкатпай фонографка жазып алып, кайра аны Кенжекаранын озуно угузганда, мындайды

25.омурундо корбогон,укпаган эси оогонго чейин барып жыгылып калган. Тура албай жатып коркконунан коздору алактап, жардам сурагандай эки колун созуп,шайтан-шайтан деп суйлоп,шайтан созум менен унумду алып койду деп ойлогон.

Терен ойлонсок, бул анчейин куло турган окуя эмес. Бул факт тоо 30.арасындагы илим-билимден кабарсыз кочмон адам менен техникалык цивилизациянын кутуусуз кездешуусунон келип чыккан чагылышууну кубологон кишини олуттуу ойлонто турган факт.

1. А. Г. Белинскийдин экспедициясы эмнеси менен белгилуу.

А) Манас тууралуу китеп жазганында б) эпосту орусчага которгонунда

В) манасчыны фонографка тушургонундо в) манасчынын эси оогонунда

1. Текстеги «тарыхый-этнографикалык мулк», деген создун маанисин кандайча тушуносун?

А) тарыхый баалуу нерсе б) улуттун озгочолугун,маданиятын корсоткон тарыхый документ

в) «Манастын» кагазга тушкону г) «Семетейдин» кагазга тушкону

1. Кенжекара эмне учун эси ооп калды?

А) Манаска берилип кетип б) Смирнов байкатпай чочутуп ийгенден

В) озунун унун фонографтан уккандан г) шайтандан чочуп кетип

1. Экспедициядагы Смирнов ким болгон?

А) суротчу б) этнограф

В) ун жазгыч г) офицер

1. Смирновдун «Семетейдин Айчурокко жолугушу» дегени эмне болгон эмгек?

А) Манас тууралуу сурот б) кара соз турундогу «Манас» эпосу

В) ыр турундогу «Семетей» г) «Семетей» эпосунан сурот

Туура жообун озунчо кагазга белгиле