Жұлдызды аспан. Әлемнің құрылымы және масштабтары

Жұлдызды аспан. Әлемнің масштабтары

Аударылуы

Жұлдыз

Звезда

Аспан

Небо

Star

Шоқжұлдыз

Sky, heaven

Созвездие

Constellation

Тапсырма: жұлдыздардың біреуін таңдап картадағы орналасуын белгілеу

Тапсырманы орындау критерийлері

• Жұлдызды аспан жартышарының түрін ажырату
• Шоқжұлдызды таңдау
• Картада белгілеу

Дескриптор

• Жұлдызды аспанның оңтүстік немесе солтүстік жартышары екенін ажыратады
• Шоқжұлдызды таңдайды
• Шоқжұлдыздың орналасуын картада белгілейді.

Бұлтсыз, айсыз түні 3000 жуық жұлдызды көруге болады. Аспан сферасында көзге көрінетін 6000 жуық жұлдызды көруге болады.

  Астрономдар ертеде жұлдызды аспанды шоқжұлдыздарға бөлген.  Гиппарх және Птолемей заманында аталған шоқжұлдыздардың көбі жануар немесе мифтармен аталған.

  ГИППАРХ  ( 180 немесе 190 – 125 б.э.д.),

ПТОЛЕМЕЙ Клавдий  (90 –  160),

Мың жыл бұрын жарық жұлдыздарды шартты фигурамен қосып, оларды шоқжұлдыз деп атаған.

Флемстид атласындағы «Жылан» шоқжұлдызы

Шоқжұлдыз дегеніміз – аспанның нақты шекарасы анықталған белгілі бір бөлігі.

Аспан сферасында барлығы -   88 шоқжұлдыз бар.

Жұлдызды аспан картасы

Солтүстік жартышары

Оңтүстік жартышары

31 –і 48-і

9-ы аспан экваторында

  1603 жылдан бастап әрбір шоқжұлдыздағы жарық жұлдыздарды грек әріптерімен белгілей бастады: α  (альфа), β  (бета), γ   (гамма), δ  (дельта) және т.с.с.

Компас жасалғанға дейін жұлдыздар негізгі бағыттаушы болған: оларға қарап саяхатшылар мен теңіз кезушілер бағытты ажыратқан.

Астронавигация (жұлдыз бойынша бағыттау) деп аталады.

Ол штурмандар, космонавттар, капитандар және ұшқыштар үшін керек

Навигациялық деп 25 жарық жұлдызды айтады, олар арқылы кеменің орынын анықтауға болады.

Солтүстік жарты шардағы  – Жеті қарақшы (Үлкен Аю) 

Солтүстікті оңай анықтауға болады

Жұлдыздың жалтырлығы

Құс жолы  немесе Галактика — құрамына Күн жүйесі және көптеген жұлдыздар енетін алып аумақты спиральді  галактика . Ол шамамен екі жүз миллиард жұлдыздан, сондай-ақ жұлдыз шоғыры мен тобынан, газ бен тозаң тұмандықтарынан және жұлдызаралық кеңістікке таралған жеке атомдар мен түйіршіктерден құралған.

3-тапсырма

• 1-деңгей

1) 1275 м/с; 990 км/сағ;

2)1,61*10 -8 Гц

2-деңгей

1)1,3* 10 9 Дж

3-деңгей

1)45 кН

2)1,5 м/ с 2

Солтүстік жарты шар

Р – дүниенің солтүстік полюсі

Z - зенит

Дүние осі

Көкжиек

N – солтүстік нүктесі

S – оңтүстік нүктесі

аспан меридианы

Р ’ – дүниенің оңтүстік полюсі

Талтүстік сызық

Z’ - надир

Z

P

М

h

N

S

А

Тік сызық

P’

Z’

А.С.А.

аспан экваторы

P

- склонение

α – прямое восхождение

E

S

N

α

Көктемгі күн мен түннің теңелу нүктесі

W

ɤ

Еңістік дөңгелегі

P’

А.С.А.

19