Жыл жана анын төрт уулу

Сабактын темасы:Жыл жана анын търт уулу.

Сабактын максаттары:

Билим бер\\ч\л\к:чыгарманы окуп, талдоо менен жыл мезгилдери,алардын кър\н\штър\,ар бир мезгилдеги жашоо-шарт тууралу ой бъл\шът:

Ън\кт\р\\ч\л\к:Ъз алдынча сынчыл ой ж\г\рт\\гъ,ъз оюн мазмундуу баяндап айтууга кън\г\шът.

Тарбия бер\\ч\л\к:табийгатты с\й\\гъ, коргоого,ынтымакка,биримдикке,активд\\л\ккъ,толеранттуулукка тарбияланышат.

Сабактын тиби:жангы материялды окуп-\йрън\\ сабагы

Колдонулган ыкма:Тынным жасап окуу ыкмасы.

Сабактын жабдылышы:окуу китеби,жыл мезгилдери боюнча тартылган т\ст\\ с\ръттър,жыл наама календары ж.б.

Сабактын ж\р\ш\: Уюштуруу: (класста жагымдуу жагдай т\з\\)

/й тапшырмасын суроо: «К\з келди» атту ырды жатка къркъм айтып беришет (Ырды мугалимге гана айтып бербестен,балдар жуп менен иштешип ,бири-бирине айтып беришсе да болот.Бул болсо убакытты \нъмдъъгъ м\мк\нч\л\к берет). Андан соё к\з мезгилинде ата-энесине кылган жардамдары тууралуу кыскача аёгемелешишет.

Мугалим окуучуларды жаёгы тема менен таныштырууга ътът.Алгач балдардан жыл тууралуу ,анын мезгилдери жън\ндъ эмне билишерин сурайт ( Жылдын канча мезгили бар? Ар бир мезгилге кайсы айлар кирет? Ж.б.) Окуучулардын жооптору доскага жазылат.

Мугалим текстти бир нече бъл\ктъргъ бъл\п,тыным жасоо менен окуп берип,ар бир тынымдан соё, суроолор аркылуу окуучулардын оюн топтотуп, ой ж\г\рт\р\п отурат.

1-бъл\к

Илгери ъткън заманда Жыл аттуу ашкан акылман жашаптыр, Ал аябай боорукер,къп ънърд\ билген адам экен. Анын Кыш, Жаз, Жай, К\з деген търт уулу болуптур. Жылдын экинчи уулу Жаз к\нд\ аяабай ысытып ,булактар соолуп, кургакчылыктан кътъгън жан-жаныбарлар ъл\п калышат.Муну къргън Кыш эртеси карды калыёжаадырып,катуу суук кылып жиберет.Курт-кумурскалардын падышасы Жылга даттанып келет:

-Жаз деген уулуёуз к\нд\ аяабай ысытып, кургакчылык кылып жиберген эле. Эртеси улуу уулуёуз Кыш кар жаадырып, суук кылып жиберди.Къптъгън чымын-чиркейлер ъл\п калды .Балдарыёызды бирдеме деп тыйып койбойсузбу, дейт.

Андан кийин арызданып кой,эчки да келет:

-Балдарыёыз к\нд\ бир ысытса,бир муздатып,аябай кыйнап жиберди, тыйып коюёузчу,-дешет.

Мугалим окуучуларга суроо менен кайрылат:

1.Балдар, Жылдын балдары тууралуу кимдер эмне деп арызданып келишти?

2.Эми окуя кандай уланат деп ойлойсуёар? Жыл балдарына эмне деп айтат деп ойлойсуёар?

2-бъл\к

Жыл търт уулун чакырып алып,алардын кылган иштери жън\ндъ сурай баштайт:

-Кана,балам,Кыш ,сен айтчы, эмне \ч\н кар ;

-Анткени, Жаз жерди кургатып жиберди.Мен кар жаадырып,кайрадан эритип жерди суугардым.Антпегенде ъс\мд\ктърд\н бардыгы ъл\п калат эле да,-дейт.

Жыл калган балдарынын да създър\ угуп, ж\йъъл\\ экенине ынанат да къпкъ ойлонот.

Эмне кылуу керек?

Бир к\н\ жан-жаныбарларды чогултуп алып ,Жыл минтип айтты:

-Баарыёар угуп тургула,Бир к\н кыш,бирк\н жаз болсо болбойт экен, Ошондуктан ,мен търт балама к\ндърд\ бъл\п берейин,ар кимиси ъз иштерин ошол бъл\нгън к\ндърдъ аткарсын. Улуу балам Кышка токсо бир к\н, экинчи уулум Жазга токсон бир к\н, \ч\нч\ уулум Жайга токсон эки к\н, эё кенже уулум К\згъ токсон бир к\нд\ бъл\п берейин.Буга кандай дейсиёер?-дейт угуп олтургандарга кайрылып.

Ошентип, бардыгы макул болушат.

Мугалим кайрадан суроо менен кайрылат:

1.Жыл търт баласына канча к\н,канча ай бъл\п берди?

2.Бул мезгилдерде аба-ырайы , айлана-чъйръ кандай болорун с\ръттъп кърг\лъч\?

3-бъл\к

Бирок аюу,суур, кашкулар макул болбой,кол кътър\п, съз сурашат,

-Кана,аюу айтчы,-дейт Жыл.

Аюу ъз оюун айта баштайт:

-Улуу уулуёузга къндъ азыраак берсеёиз экен.Анткени карды калыё

Жаадырып жиберсе, биз тоо-таштын арасында кантип жашайбыш?-дейт.

-Ачкадан ълбъйб\зб\!-дешет суроо менен кашкулак да аюунун съзун улап.

-Мээр чъп деген бар, ошону тишеп уктагыла. Къктъмгъ дейре жыргап жата бересиёер,-дейт Жыл.

Ошентип, Жылдын търт баласы търт мезгил алып калыптыр.Аюу, суур,кашкулактар болсо кышкысын мээр чъпт\ тиштеп , эч нерседен капарсыз уктап жата беришет экен.

Мугалим:

1.Балдар,аюу,суур,кашкулак кышты кантип кыштап калышыптыр?

2.Жылдын булл бъл\шт\ргън\ тура болдубу? Силер кандай ойлойсуёар?

3.Силер жыл мезгилдерин бъл\шт\рър элеёер? Эмне \ч\н?

Берилген суроолорго ылайык талкуу уюуштурган соё, жыл мезгилдерине ылайык билген табышмактарды айтышып, жандырмактарын табышат.

/йгъ тапшырма:

1.»Жыл,жана анын балдары» аттуу аёгемени \йдън шар,къркъм окууга, мазмунун айтып бер\\гъ машыгуу:

2. Жыл мезгилдерине ылайык макал-лакаптарды, табышмактарды таап кел\\:

3. Жыл мезгилдерине жараша с\рът тартып кел\\.

Окуучулардын билими бааланып, комментарий берилет.