Жылуулук кыймылдаткычы. Алардын түрлөрү. Жылуулук айлана чөйрө

Физика

8-класс

Сабактын максаты: 1. Жылуулук кыймылдаткычтарынын түзүлүшү, жылуулук кыймылдаткычтарынын иштөө принциби жөнүндө түшүнүккө ээ болуу. 2. Эффективдүүлүктү аныктоонун формулаларын билүү. 3. Негизги нерсени бөлүп көрсөтүү, салыштыруу, жыйынтык чыгаруу жөндөмүн өнүктүрүү; кепти өнүктүрүү, интеллектуалдык жөндөмдүүлүктөрүн жакшыртуу; окутуу көйгөйлөрүн чечүү.

Өткөн сабакты кайталоо: 1. Эмне үчүн жай күндөрү көлдөрдөгү суунун температурасы абага салыштырмалуу төмөн болот? 2. Жогорудагы келтирилген ар бир заттын салыштырма жылуулук сыйымдуулуктарынын маанисин түшүндүрүп бергиле? 3. Ысык аймакта жашаган элдер эмне үчүн ак кийим кийишет? 4. Отундун салыштырма жылуулугу деген эмне? 5. Ички энегия деген эмне? 6. Газдын ички энергиясы кайсы чоңдуктан көз каранды?

Жылуулук кыймылдаткычтары – деп, отундун ички энергиясын механикалык энергияга айланта турган түзүлүштөрдү айтабыз.

Ички күймө кыймылдаткычтын конструкциясы Күйүүчү отундар (бензин, керосин, нефть же күйүүчү газ ) кыймылдаткычтын ичиндеги цилиндрде күйөт.

Ичинен күйүүчү кыймылдаткычтар

Кирүү Кысуу От алуу Чыгуу

Кирүү

клапаны

Чыгуу клапаны

1 такт 2 такт 3 такт 4 такт

Ар кандай жылуулук кыймылдаткыч отун бөлүп чыгарган энергиянын айрым бөлүгүн гана механикалык энергияга айландырат, анткени газ же буу жумуш аткаргандан кийин да энергияга ээ болот.

Ар түрдүү кыймылдаткычтардын үнөмдүүлүгүн мүнөздөө үчүн кыймылдаткычтын пайдалуу аракет коэффициенти (ПАК) киргизилет .

T 1

Жылыткыч

Q

A1

1

Жумушчу

нерсе

Q

A

2

2

-

T 2

ХОЛОДИЛЬНИК

Жылуулук кыймылдаткычтары үчүн ПАК

Жылуулук

кыймылдаткычтар

ПАК

Буу машина

болжол менен 10%

Ичинен күймө кыймылдачкычтар

25 — 35 %

ТУРБИНА

болжол менен 30%

РЕАКТИВНЫЙ кыймылдаткычтар

ок.80 %

Атмосферага көп сандагы көмүр кычкыл газын чыгарат

Жылуулук машиналарында күйүүчү майдын күйүшү 10дон 25%ке чейин кычкылтекти сарптайт

Айлана чөйрөгө тийгизген

таасири

Транспорт абаны чыккан газдар менен булгайт

Буу турбинасы

1680г. -Дени Папен — буу кыймылдаткычтар

1784 г.- Джеймс Уатт — биринчи универсиалдуу буу машинасы

1829 г — паровоз « Ракета» Д. Стефенсона

1834 г. - паровоз Е.А и М.Е. Черепановых

1860 г - Э.Ленуар

Одноцилиндровый ДВС

1878 г Н.Отто — изобрел четырехтактный двигатель внутреннего сгорания.

Ички күйүүчү кыймылдаткычы бар биринчи унаалар

а) Даймлердин унаасы

б) Бенцтин унаасы

в) Форддун унаасы

К.Э. Циолковский

(1857 — 1935 г.г.)

Алардын эмгектери ракеталык жана космостук техниканын өнүгүшүнө салым кошкон .

С.П. Королев

(1907 — 1966 г.г.)

«КЕДР»

12 апреля 1961 год

Планетадагы биринчи космонавт

Ю.А. Гагарин