6 клас Сезонныя змяненні экасістэм

6 клас біялогія Тэма: Сезонныя змены экасістэм.

Мэта ўрока: Вывучыць прычыны сезонных змен экасістэм, а таксама прыстасаванні жывых арганізмаў да змены сезонаў года.

Задачы ўрока:

- выявіць ступень засваення матэрыялу па тэме «Экасістэмы», прабелы ў ведах, з мэтай наступнай іх ліквідацыі.

- развіваць уменне назіраць з'явы і даваць ім тлумачэнні; рабіць вывады і абагульненні; устанаўліваць прычынна-выніковыя сувязі.

- выхаванне экалагічнай пісьменнасці школьнікаў і беражлівых адносін да прыроды.

Ход урока:

1. Арганізацыйны этап:

2. Праверка дам.задання

а) Праверка выканання дамашняга задання падрыхтоўка да засваення новага матэрыялу:

Такім чынам, на мінулым уроку мы вывучалі наземную экасістэму - лес. Прадстаўце, што мы ўвайшлі ў лес поўны загадак, поўны розных істот знаёмых і не вельмі. Як мы павінны паводзіць сябе ў ім, каб не прычыніць шкоды лясным жыхарам ды і самім вярнуцца дадому здаровымі.

Адказ вучня Правілы паводзін у лесе

3.вывучэнне нов.матэрыялу

а) Пастаноўка праблемнага пытання.

Шмат цікавага, незвычайнага, загадкавага тоіць у сабе прырода, людзі здаўна спрабавалі авалодаць яе таямніцамі. Назіраючы за перыядычнай зменай пор года, спрабавалі растлумачыць, чаму за зімой прыходзіць вясна, за вясной лета, за летам восень і зноў зіма.

Якія прычыны, якія выклікаюць змены ў экасістэмах? Як прыстасоўваюцца жывыя арганізмы да гэтых змен?

Здаўна ўсталявалася дзяленне года на чатыры перыяды, працягласцю па тры месяцы ў адпаведнасці з сезоннымі зменамі ў прыродзе. Такія перыяды называюцца сезонамі года. Змена пор года звязана з двума фактарамі: з гадавым кручэннем Зямлі вакол Сонца і з нахілам зямной восі да плоскасці арбіты. Разгледзім падрабязней змену пор года. Для гэтага ўспомнім, што ўлетку значна цяплей, чым узімку. Апыняецца, награванне атмасферы залежыць ад таго, пад якім кутом сонечныя прамяні падаюць на зямную паверхню: чым бліжэй гэты кут да перпендыкуляра, тым паверхня награваецца больш. Значыць, улетку сонечныя прамяні падаюць на Зямлю амаль пад прамым кутом, а ўзімку кут падзення прамянёў значна менш.

Зямная вось нахіленая да плоскасці арбіты пад кутом 66,5 градусаў і пры руху Зямлі вакол Сонцы перамяшчаецца раўналежна самой сабе. З-за гэтага на працягу года мяняецца кут, пад якім сонечныя прамяні падаюць на дадзены ўчастак зямной паверхні. Такім чынам, Сонца мацней награвае і асвятляе тое паўночнае, то паўднёвае паўшар'е напераменку. Таму лета ў паўночным паўшар'і супадае з зімой у паўднёвым, і наадварот.

Пачатак кожнай пары года ў астранамічным сэнсе вызначаецца бачным рухам Сонца. Пачаткам вясны лічыцца момант, калі Сонца знаходзіцца ў пункце вясновага раўнадзенства (21 сакавіка). У гэты дзень на ўсёй Зямлі, акрамя палюсоў, дзень роўны ночы. У момант пачатку лета - 22 чэрвеня - Сонца знаходзіцца ў самай высокай кропцы - кропцы летняга сонцастаяння. Астранамічная восень пачынаецца 23 верасня, калі Сонца знаходзіцца ў пункце восеньскага раўнадзенства, і на ўсёй Зямлі дзень роўны ночы. Зіма ў паўночным паўшар'і пачынаецца 22 снежня, калі Сонца знаходзіцца ў пункце зімовага сонцастаяння. У паўночным паўшар'і ў гэты час самы кароткі дзень і самая доўгая ноч.

Як рэагуюць жывыя арганізмы на змену пораў года?

Да ўрока рыхтаваліся творчыя групы, каб расказаць аб жыцці жывых арганізмаў у розную пару года.

У нашых шыротах жыццё жывых арганізмаў пачынаецца ўвесну.

б) Справаздача творчых груп з дэманстрацыяй слайдаў малюнкаў, расповедам пра:

- вясну; (дэманстрацыя слайдаў аб вясне)

- лета; ( дэманстрацыя слайдаў аб леце)

Фізкультхвілінка.

• восень; (дэманстрацыя слайдаў аб восені)

• зіма. (дэманстрацыя слайдаў аб зіме)

Дадатковыя пытанні ўдзельнікам груп:

Пытанні і заданні 1. Як называюцца месяцы пор года на беларускай мове? Чаму?

2. Чаму зімой у ліставым лесе, снежнае покрыва на зямлі, таўсцейшае, чым у іглічным?

4. Этап замацавання ведаў.

Выкананне тэста

1.Усе экасістэмы на працягу часу нязменныя.

А.Правільнае сцвярджэнне Б.Няправільнае сцвярджэнне

2.З пералічаных прадстаўнікоў птушак выберыце тых, хто адлятае ўвосень першымі ў вырай: А. ластаўкі Б. дзятлы В.сініцы Г.стрыжы Д. крыжадзюбы

3.Суаднясіце характарыстыкі сезонных змен у прыродзе з назвай сезонаў:

4.Як называюцца перыядычныя змены ў прыродзе? Адказ:

5.Спеў птушак звязаны з фарміраваннем шлюбных пар, з ________ гнёздаў, ён папярэджвае пра занятасць тэрыторыі.

5. Хатняе заданне § 23-24

6. Рэфлексія. Лісточкі на дрэва прымацаваць магнітамі. Зялёныя (на ўроку было камфортна, усё зразумеў), жоўтыя ( адчуваў напружанасць, крыху незразумела), чырвоныя (напружаны, нічога не зразумеў).