7 сыныптар?а ?лкетану п?нінен к?нтізбелік жоспар

?лкетану – белгілі бір ??ірді? таби?атын, хал?ын, шаруашылы?ын, тарихын, м?дениетін зерттеумен ш??ылданатын ?ылым мен м?дениет саласы; ша?ын аума?ты? таби?атын, хал?ын, шаруашылы?ын, тарихын ж?не м?дениетін, елді мекендерін оларды? таяу т??ірегімен ?оса зерттеу. Салалы? ?лкетану (тарихи, этнографиялы?, топонимиялы? ж?не т.б.), таби?и ж?не ?леуметтік ??былыстарды? ?зара байланысын зерттейтін кешендік географиялы? ?лкетану болып б?лінеді. ?лкетануды? негізгі ?дісі - аума? туралы а?паратты, таби?и ?лгілерді (геологиялы?, топыра?, биологиялы?, зоологиялы?), материалды? м?дениет заттарын ж?не т.б. деректерді жинау ж?не ж?йелеу.^[1]

?аза?станда ?лкетану патшалы? Ресейді? ?аза? даласын отарлау ма?сатында алдын ала арнайы ?скери экспедиялар шы?арып, ?ылыми-танымды? зерттеулер ж?ргізу ше?берінде енді. Ресей ?кіметі 18 ?асырды? 2-жартысында ?аза? жері, хал?ы, шаруашылы?ы ж?не этнографиясы бойынша зерттеу ж?ргізу ?шін ал?ашында Солт?стік ж?не Батыс ?аза?стан, кейінірек Орталы? ?аза?стан аума?ына экспедициялар ?йымдастырды. ?аза? ?лкесін зерттеу ж?мыстарына И.И. Лепехин, П.С. Паллас, П.И. Рычков, И.К. Кирилов, В.Н. Татищев, А.И. Левшин ?з ?лестерін ?осты. ?азан т??керісіне дейін 19 ?асырдада ?аза?станны? ?ылыми-танымды? ?лкетануында Орыс география ?о?амыны? 1868 жылы ??рыл?ан Орынбор б?лімшесі жетекші орын алды. Б?лімше ?лкені? географиясын, тарихын, этнографиясын, ?азба байлы?тарын ж?не статистикасын зерттеумен айналысты. Б?л б?лімшемен ?атар Тор?ай статистика комитеті мен Орынбор ?ылыми архив комиссиясы (1887) ашылды. Б?л ?лкеде ат?арыл?ан ж?мыстар?а Ы.Алтынсарин, С.Бабажанов, Б.Дауылбаев, Т.Сейдалин, С.Жант?рин, т.б. ?з ?лестерін ?осты. ?лкетануды? та?ы бір орталы?ы Орал ?алысы болды. Онда Орал казактарыны? тарихы мен шаруашылы?ына, балы? аулау к?сібі мен шаруаларды? ?оныстану м?селесіне к?бірек к??іл б?лінді. Омбы ?аласында жергілікті жерді зерттеушілер А?мола статистика комитетіні? жанында?ы география ?о?амны? б?лімшесіне бірікті. Батыс Сібір ?лкетану ?о?амдарына ?аза?тардан Ш.У?лиханов, ?.Б?кейханов, т.б. белсене ?атысты. 19 ?асырды? ая?ында Батыс Сібір география ?о?амы б?лімінде саяси жер аударыл?андар к?п болды.Солт?стік ?аза?станды зерттеуде ?лкетану ?о?амдары ?лкені? тарихы, экономикасы, таби?и жа?дайлары ж?нінде ед?уір материалдар жинап, жариялады. ?лкетанушылар этнография, жергілікті ?сімдіктер ж?не жануарлар д?ниесі, минерология бойынша бай экспонаттар жина?тал?ан жергілікті м?ражай ??рды. Б?л ?аза?станда ?ана емес, б?кіл Сібірге де м?лім м?ражайларды? бірі болатын. Жетісу менО?т?стік ?аза?стан ??ірін зерттеумен 1896 жылы Ташкент ?аласында ?йымдастырыл?ан Ресей география ?о?амыны? Т?ркістан б?лімшесі, сондай-а? ауыл шаруашылы? ?о?амы, Шы?ыс археологиясы мен тарихы ?йірмесі белсенді айналысты. ?о?амдарда Е.Букин, Н.Жетпісбаев, ?.Диваев, І.?останаев зерттеулер ж?ргізді. Жетісу?а П.П. Семенов-Тян-Шанский, кейініректе А.Н. Краснов, А.Ф. Голубев, М.И.Венюков экспедициялы? сапарлар жасады. Сонымен ?атар 1896 жылдан ж?мыс істей баста?ан “Дала облыстарын зерттеу ж?ніндегі экспедиция” Ресейді? ішкі губернияларынан келетін шаруаларды ?оныстандыру ?шін ?лкені? барлы? уездерін таби?и-тарихи ж?не шаруашылы?-статистикалы? жа?ынан зерттеуге баса к??іл б?лді.