9-синф. БИОЛОГИЯ. Календардык план (кыргызча).

№

Темалар

Сааты

Лаб-лык жана практ.

иштер

Мөөнөтү

Күтүлүүчү

натыйжалар

Үйгө тапшырма

Эскертүү

Болжолдуу

Иш жүзүндө

1

Киришүү

1

Окуп келүү

Жашоонун белгилери жана структуралык түзүлүшү (2 саат).

1

1§ «Жашоо», «Тиричилик» деген түшүнүктү аныктоо. Жандуу жана жансыз чөйрөнүн окшоштугу жана айырмалары.

1

1§ окуп келүү

2

2§ Тиричиликтин түзүлүшүнүн деңгээли жана андагы процесстер.

1

2§ суроо жооп

Жашоо түзүлүшүнүн молекулярдык – генетикалык деңгээли (9 саат).

1

3§ Тирүүнүн органикалык эмес элементтери: суу жана минералдык туздар.

1

өндүрүштүн жана илимдердин (биотехнология, медицина, генной инженерия, селекция ж.б.) маселелерин чечүү үчүн колдонулуучу тукум куучулук жана өзгөргүчтүгүнүн мыйзам ченемдүүлүктөрүн түшүндүрө алат;

жандуулардын органикалык жана органикалык эмес заттарын пайда кылууда химиялык элементтердин ролу. Гендин химиялык тутуму.

Адамдын тукум куучулугуна ар түрдүү факторлордун тийгизген таасирин анализдейт, баа берет;

Конспкет жазу

2

4§ Тирүүнүн органикалык компонентери: белок, углевод, май, нуклеин кислоталары.

2

Диаграмма түзүү

3

5-6§ Тукум куучулук информация жана генетикалык код.

2

Кластер даярдоо

4

7§ Матрицалык реакция. Тирүүлөрдөгү негизги генетикалык маалымат.

1

7§ окуп келүү

5

8§ Мутация-генетикалык материалдын тукум куучулугунун өзгөрүшү. Мутациянын себеби жана мааниси.

2

8§ суроо жооп

6

Тест менен иштөө

1

Тест түзүү

Бардык тирүү организмдердин клеткалык түзүлүш деңгээли(13 саат)

1

9§ Клетканын ачылышынын тарыхы. Клетканын түзүлүшүнүн изилдөөчү жолдору.

1

биологиялык системалардын өзгөчөлүгү жана андагы процесстер;

ар бир чендеги биологиялык системалардын түзүлүшү: клеткалар, организм, биоценоз жана экосистема, биологиялык системаларды окутуунун методдору,биологиялык системаларды окуп үйрөнүүдө окумуштуу биологдордун салымы;

тирүү организмдерди азыктануу типтери, өзгөчөлүктөрү боюнча мүнөздөө үчүн алынган билимдерди колдонот;

тиричиликтин уюмдашуу деңгээлдери боюнча билим жана көндүмдөрдү интерпретациялайт.

9§ сурөт тартуу

2

10§ Эукариоттук клетканын түзүлүшү.

2

10§ окуп келүү

3

11§ Клеткадагы зат алмашуу жана энергия.

1

11§ суроо жооп

4

12§ Фотосинтез. Хемосинтез.

1

Диаграмма түзүү

5

13§ Клеткадагы хромосомалардын өткөргөн кызматы.

2

Окуп келүү

6

14§ Клетканын бөлүнүшү тирүү организмдин клеткалык деңгээлде өзүн өзү жаратуусу жана тукум куучу информациянын берилиши.

2

Кластер даярдоо

7

Митоз, анын фазалары. Митоздун биологиялык мааниси.

1

Сүрөт даярдоо

8

Ар кандай типтеги клеткаларды микроскоптон кароо.

Пияздын тамырынын учунан клетканын митоздун фазаларына карап көрүү.

1

№1 лаб.иш

Кайталоо

9

Тест менен иштөө

1

Тест түзүү

10

Өтүлгөндөрдү кайталоо

1

Кайталоо

Тиричиликтин организмдик деңгээли (11 саат).

1

15§ Организмдин көп түрдүүлүгү. Бир клеткалуу, колониялык, көп клеткалуу организмдер.

1

Антропоэкосистеманы, адамдын жана өсүмдүктөрдүн, бактериялардын, вирустардын өз ара карым катышын, адам организмине биологиялык топтолуунун таасирин карайт;

Организмдердин көп түрдүүлүгүн сактоодо органикалык дүйнөнүн эволюциясынын багытынын ролун анализдейт, баалайт;

Ар түрдүү популяцияга кирген организмдердин өз ара карым катышын, эволюциялык процесстеги популяциянын ролун, генофонддук өзгөрүүлөрүн-түрдү пайда кылуудагы эволюциянын материалы катары аныктайт;

Адамдардын биологиялык жана экологиялык мыйзамдарды организмдердин көп түрдүүлүгүн жана эволюциясынын суроолорун прогноздоодо пайдалана тургандыгын түшүндүрүп бере алат;

Венн диаграммасы

2

16§ Организмдин көбөйүшү – бул организмдик деңгээлде өзүн - өзү жаратышы.

1

Окуп келүү

3

17§ Жаныбарларда жыныс клетканын пайда болушу.

1

17§ окуп келүү

4

Мейоздун негизги фазалары.

1

Сүрөт тартуу

5

18§ Уруктануу. Организмдин түйүлдүк мезгилдеги өөрчүшү.

1

Суроо жооп

6

19§ Туулгандан кийинки өөрчүү.

1

19§ суроо жооп

7

20§ Гүлдүү өсүмдүктөрдүн көбөйүшү.

1

20§ окуп келүү

8

21§ Организмдеги генетикалык программанын ишке ашышы.

1

Сурөт тартуу

9

22§ Фенотип жана генотип. Тукум куучулуктун факторлорунун жана закон ченемдүүлүктөрүнүн тукумдан – тукумга берилиши.

1

Суроо жооп

10

23§ Организмдеги тукум-куучулук жана өзгөргүчтүк белгилери.

1

Окуп келүү

11

Жаныбарлардын жана өсүмдүктөрдөгү модификация, өзгөчөлүктөрүн окуп үйрөнүү.

1

№2 лаб.иш

Кайталоо

Жашоонун түзүлүшүндөгү популяциялык-түрдүк деңгээли(15 саат).

1

24§ Эволюция жана түр жөнүндө пикирдин өөрчүшү

1

Өсүмдүктөрдүн, жаныбарлардын жана козу карындардын клеткаларын, эукариот, прокариоттун клеткасынын түзүлүшүн айырмасын салыштырып билет. Клеткалык эмес түзүлүштөгү – вирустун түзүлүшүнүн жалпы белгилерин ажыратат;

Тирүү организмдердин уюмдашуусунун ар түрдүү деңгээлдерин окуп үйрөнүүнүн конкреттүү методун тандайт;

Клеткалык метаболизмдин, клетканын жашоо циклинин, клеткалык бөлүнүү фазаларынын негизги процесстерин аныктайт;

Сурөт тартуу

2

25§ Ламарктын эң биринчи эволюциялык теориясы. Ч.Дарвиндин эволюция жөнүндө окуусу.

1

Суроо жооп

3

26§ Түр- тирүү организмдин системалык категориясынын негизи.

1

Окуп келүү

4

Өсүмдүктүн түрүнүн марфологиялык жана экологиялык белгилерин окуп үйрөнүү.

1

№3 лаб иш

Кайталоо

5

27§ Жашоонун түрдүк-популяциялык деңгээлиндеги структуралык-функционалдык бирдик катары.

1

Сурөт тартуу

6

28§ Организмдин негизги популяциялык мүнөздөмөсү. Популяциянын генофону.

1

Суроо жооп

7

29§ Эволюциянын эң жөнөкөй материалдары жана кубулуштары.

1

Окуп келүү

8

30§ Негизги кыймылдаткыч күчтөр жана эволюциянын натыйжасы.

1

Кайталоо

9

31§ Табигый тандалуу-жаратылыштагы эволюциянын негизги фактору.

2

жандуулардын органикалык жана органикалык эмес заттарын пайда кылууда химиялык элементтердин ролу. Гендин химиялык тутуму.

Адамдын тукум куучулугуна ар түрдүү факторлордун тийгизген таасирин анализдейт, баа берет;

Сурөт тартуу

10

32§ Организмдин ылайыктануусу, жашаган чөйрөсүнө салыштырмалуу мүнөздөмө.

1

Суроо жооп

11

33§ Түрдүн пайда болушу.

1

Окуп келүү

12

34§ Селекция жөнүндө жалпы түшүнүк. Селекциянын маңызы организмдердин маданий формасын алуу.

2

Кайталоо

13

35§ Селекциянын методдору. Жасалма тандоо селекциянын негизги методу.

1

Жашоонун түзүлүшүнүн биогеоценотикалык деңгээли (7 саат).

1

36§ Биоценоз-организм менен жаратылыштын бирдиги.

1

Биогеоценоздун структурасын, касиеттерин түшүнөт, биогеоценоздо, биосферада энергиянын жана заттардын айланышынын мыйзам ченемдүүлүктөрүн түшүнөт;

Био ар түрдүүлүктүн сактоо проблемасын, климаттын өзгөрүшүн анализдейт; Экологиялык маселелерди чечет;

Тирүү системаларда генетикалык маалыматтын сакталышы жана өткөрүлүп берилиши, матрицалык реакциянын механизмин, көбөйүү жолдорун үйрөнөт;

Кубулуштардын жана тиричиликтин уюмдашуу деңгээлинин себеп-натыйжалык байланышын түзө алат;

Сурөт тартуу

2

37§ Биоценоздун структурасы анын бүтүндүгүндө.

1

Суроо жооп

3

38§ Биоценоз жана анын негизги компоненттери

1

Окуп келүү

4

39§ Биогеоценоздо заттардын алмашуу жана энергиянын агымы анын бүтүндүгүн жана негизин түзөт.

1

Кайталоо

5

40§ Биоценоздун негизги касиети.

1

Сурөт тартуу

6

41§ Агробиоценоз-адам тарабынан жасалган организмдердин жасалма коомдошуусу-биригиши.

1

Суроо жооп

7

Трофикалык чынжыр жана байланыштардын биогеоценоздо.

1

№4 лаб иш.

Окуп келүү

Жашоонун түзүлүшүнүн биосфердик деңгээли (10 саат).

1

42§ Биосфера жөнүндө В.И.Вернадскийдин окуусу.

1

Адамдын биосферага тийгизген оң жана терс таасирин, аны коргоо чараларына мисалдарды келтирет;

Адамдын иш-аракетинин натыйжасында айлана чөйрөнүн өзгөрүшүнө алып келген конкреттүү жергиликтүү мисалдарды келтирүү менен баа бере алат;

31

Жаратылыштык биргелештиктерге, андагы организмдердин өз ара карым катышына, мезгилдик кубулуштарга фено байкоолорду жүргүзүү методдоруна ээ болот.

Кайталоо

2

Биосферанын структурасы жана андагы тирүү жандыктар аткарган кызматтары.

1

Суроо жооп

3

43§ Биосферанын пайда болушу жана анын эволюциясынын башталышы.

1

43§ окуп келүү

4

44§ Эгерде тиричиликтин пайда болуу теориясы.

1

Сурөт тартуу

5

Жердин геохронологиялык летописи. Архей, протерозой, полезой, мезозой жана кайназойдогу негизги эволюциялык өзгөрүүлөр.

1

Кайталоо

6

45§ Адамдын пайда болушу. Эволюциянын негизги этабы.

1

Суроо жооп

7

Антропогенездин биологиялык жана социалдык уыймылдаткыч күчтөрү.

1

окуп келүү

8

Ноосфера жердин сырткы кабыгы катары.

1

Сурөт тартуу

9

Адамдын биосферага тийгизген таасири жана аны коргоо.

1

10

Учурда дүйнөдөгү биосфераны коргоонун мааниси.

1

Кайталоо