СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

9-синф БИОЛОГИЯ. Тирик организм билан жонсиз табиат.

Категория: Биология

Нажмите, чтобы узнать подробности

Просмотр содержимого документа
«9-синф БИОЛОГИЯ. Тирик организм билан жонсиз табиат.»

9-синф Биология  Мавзу: 1§ Тирик организм билан жонсиз табиатнинг фарқлари. Химия-биология ўқитувчиси Абдирахманов А.А.

9-синф Биология Мавзу: 1§ Тирик организм билан жонсиз табиатнинг фарқлари.

Химия-биология ўқитувчиси

Абдирахманов А.А.

Организмлар билан жонсиз табиат орасидаги фарқларни билиш учун тирик организмларга бир неча белгилари бўйича характеристика бериш керак.

Организмлар билан жонсиз табиат орасидаги фарқларни билиш учун тирик организмларга бир неча белгилари бўйича характеристика бериш керак.

 Барча организмлар: ўсимликлар, ҳайвонлар, замбуруғ ва микроорганизмлар ҳужайравий тузилишдан иборат. Барча организмлар ҳаёт даражасига кўра турли хизматни бажаради.  Қандай организм бўлмасин дастлаб ҳаётнинг структуравий тузилишига ва ирсиятга жавоб берувчи органик моддаларнинг молекулаларидан ва анорганик моддалардан тузилган.

Барча организмлар: ўсимликлар, ҳайвонлар, замбуруғ ва микроорганизмлар ҳужайравий тузилишдан иборат. Барча организмлар ҳаёт даражасига кўра турли хизматни бажаради.

Қандай организм бўлмасин дастлаб ҳаётнинг структуравий тузилишига ва ирсиятга жавоб берувчи органик моддаларнинг молекулаларидан ва анорганик моддалардан тузилган.

Организмларнинг бўлиниши 2 га бўлинади Эукариот (ўсимлик ва ҳайвонлар; ўсим.500 000, замбуруғлар 100 000, ҳайвонлар 1 млн) Прокариот (бактериялар ва яшил сув ўтлари; 3000 дан ортиқ тури бор)

Организмларнинг бўлиниши

2 га бўлинади

Эукариот

(ўсимлик ва ҳайвонлар;

ўсим.500 000, замбуруғлар 100 000, ҳайвонлар 1 млн)

Прокариот

(бактериялар ва яшил сув ўтлари; 3000 дан ортиқ тури бор)

Ҳужайранинг химиявий таркиби Ҳайвонлар, ўсимликлар ва микроорганизмларнинг барча ҳужайралари химиявий таркиби бўйича бир хил тузилишга эга. Ҳужайрада 4 элемент: кислород (O), углерод (C), водород (H) ва азот (N) жуда кўп бўлади. Улар ҳужайра бутун таркибининг 98%ини эгаллайди.

Ҳужайранинг химиявий таркиби

Ҳайвонлар, ўсимликлар ва микроорганизмларнинг барча ҳужайралари химиявий таркиби бўйича бир хил тузилишга эга. Ҳужайрада 4 элемент: кислород (O), углерод (C), водород (H) ва азот (N) жуда кўп бўлади. Улар ҳужайра бутун таркибининг 98%ини эгаллайди.

Қуйидаги жадвалда ҳужайранинг химиявий таркибини кўришимиз мумкин.

Қуйидаги жадвалда ҳужайранинг химиявий таркибини кўришимиз мумкин.

Ҳужайрада модда ва энергия алмашинуви Тирик ҳужайра атроф-муҳитдан моддаларни ютиб,қайтадан теварак-атрофга бўлиб чиқариб туради. Масалан, одам ҳужайралари кислородни, сувни, глюкозани, аминокислоталарни, витаминларни олади-да, ташқарига углерод (IV) оксиди, сув ва мочевина ажратиб чиқаради.

Ҳужайрада модда ва энергия алмашинуви

Тирик ҳужайра атроф-муҳитдан моддаларни ютиб,қайтадан теварак-атрофга бўлиб чиқариб туради.

Масалан, одам ҳужайралари кислородни, сувни, глюкозани, аминокислоталарни, витаминларни олади-да, ташқарига углерод (IV) оксиди, сув ва мочевина ажратиб чиқаради.

Ривожланиш ва ўсиш Барча тирик организмлар ривожланиш ва ўсишга мойил. Ҳужайрада, тўқимада модда ва энергия алмашинуви асосида организмлар фақатгина униб ўсмасдан, кўпайиб ривожланади. Организмнинг якка ривожланиши, ўсиши ва ирсият эволюцияга боғлиқ.

Ривожланиш ва ўсиш

Барча тирик организмлар ривожланиш ва ўсишга мойил. Ҳужайрада, тўқимада модда ва энергия алмашинуви асосида организмлар фақатгина униб ўсмасдан, кўпайиб ривожланади. Организмнинг якка ривожланиши, ўсиши ва ирсият эволюцияга боғлиқ.

Асосий тушунчалар: Табиатдаги тирик организмларда борувчи жараёнларнинг белгилари, модда ва энергия алмашинуви, қўзғалиш, мустақил бошқариш, ўз-ўзини қайта яратиш, ирсият ва ўзгарувчанлик, ривожланиш ва ўсиш.

Асосий тушунчалар:

Табиатдаги тирик организмларда борувчи жараёнларнинг белгилари, модда ва энергия алмашинуви, қўзғалиш, мустақил бошқариш, ўз-ўзини қайта яратиш, ирсият ва ўзгарувчанлик, ривожланиш ва ўсиш.

Уйга вазифа Саволларга жавоб беринг: Энергетик алмашиниш нима? Пластик алмашиниш нима? Ирсият бу - ....? Ўзгарувчанлик бу - ....:

Уйга вазифа

Саволларга жавоб беринг:

  • Энергетик алмашиниш нима?
  • Пластик алмашиниш нима?
  • Ирсият бу - ....?
  • Ўзгарувчанлик бу - ....: