Аглядная экскурсія па музеі "Скарбніца беларускай спадчыны"

Аглядная экскурсія па музеі

"Скарбніца беларускай спадчыны"

Пяшко В.С., настаўнік гісторыі і мастацтва,

кіраўнік этнаграфічнага музея “Спадчына”

ДУА «Сярэдняя школа №33 г. Брэста”

Мэта: Фарміраванне ў вучняў пачатковых класаў цікавасці да беларускай культуры і традыцый праз знаёмства з экспанатамі этнаграфічнага музея “Спадчына”.

Задачы:

1.Пазнаёміць з прадметамі побыту і рамёстваў беларусаў.

2.Развіць уменне аналізаваць і разважаць аб значэнні культурнай спадчыны.

3.Выхоўваць павагу да традыцый і гісторыі роднага краю.

Абсталяванне:

Экспанаты музея (ручнікі -і.н. КП№ 55,56, калаўротак - і.н. КП № 66, посуд, батлейка і.н. № 1 і інш.).

Прэзентацыя ці фотаэкспазіцыя для суправаджэння экскурсіі.

Лісткі і алоўкі для замалёвак арнаментаў ці запісу ўражанняў.

Удзельнікі:

Вучні 1-4 класаў.

Настаўнікі, якія суправаджаюць дзяцей.

Кароткі план занятку:

1.Уступная частка: знаёмства, кароткі расказ пра музей і яго гісторыю.

2.Агляд асноўных экспазіцый:

Беларуская сялянская хата.

Вышыўка і ткацтва.

Ганчарства і кухонны посуд.

Батлейка і яе роля ў культуры.

3.Практычная частка: малюнакбеларускага арнаменту або складанне апісання музейнага экспаната.

4.Рэфлексія: абмеркаванне ўражанняў і высноў.

Уступ:

Прывітальнае слова:
Кіраўнік музея:

"Добры дзень, дарагія сябры! Сёння мы зробім незвычайнае падарожжа ў мінулае і даведаемся, як жылі нашы продкі. У гэтым нам дапаможа этнаграфічны музей “Спадчына” — сапраўдная скарбніца гісторыі і культуры. Кожны экспанат тут мае сваю ўнікальную гісторыю, якую мы сёння разам адкрыем. Ці гатовыя вы да такога падарожжа? Тады пачнем!"

Кароткая гісторыя музея:
"Музей “Спадчына” быў адкрыты ў 2009 годзе і з таго часу сабраў больш за 300 унікальных экспанатаў. Тут прадстаўлены рэчы, якімі карысталіся беларусы на працягу стагоддзяў. Музей дапаможа вам адчуць дух нашай гісторыі і зразумець, чаму так важна захоўваць традыцыі."

Пытанне для актывізацыі:
"Што вам больш за ўсё цікава: даведацца, як ткалі тканіны, паглядзець старажытны посуд ці ўбачыць батлейку?"

Адказы дзяцей.

Зўяўляецца дзяўчынка

Начало формы

Хлопчык: Прывітанне, Марыя! Ты раней калі-небудзь была ў этнаграфічным музеі?
Дзяўчынка: Прывітанне, Мікіта! Не, ні разу. А ты?

Хлопчык: А я ўжо бываў шмат дзе! А ў гэтым музеі я экскурсавод! Тут вельмі цікава! Галоўнае — мы можам даведацца, як жылі нашы дзяды і прабабулі. Хадзем, я табе ўсё пакажу!

Дзяўчынка: Давай! З чаго пачнём?

Хлопчык: Давай пачнём з асноўнай залы. Вось тут — пакой, які нагадвае беларускую сялянскую хату пачатку XX стагоддзя. Глядзі, у куце стаіць покуць з абразом. У той час гэта было самае важнае і ганаровае месца ў хаце.

Дзяўчынка: І сапраўды! А што гэта за ручнік?

Хлопчык: Гэта вышываны ручнік-набожнік. Ім упрыгожвалі абразы. У музеі ёсць цэлы раздзел, прысвечаны ручнікам — паглядзім?

Дзяўчынка: Вядома!

Хлопчык: Тут можна ўбачыць узоры, якія расказваюць пра жыццё беларусаў. А вось андарок пачатку XX стагоддзя з Маларытскага раёна. Гэта адзін з самых старых экспанатаў!

Дзяўчынка: Ага, я чула, што кожны ўзор у беларускіх вырабах нешта значыў.

Хлопчык: Так! А вось тут — калаўротак і прасніца. На іх пралі ніткі, з якіх ткалі тканіны. Прадзільная праца была вельмі складанай і патрабавала шмат часу.

Дзяўчынка: А гэта што за посуд?

Хлопчык: Гэта макацёр. У ім расціралі каноплі і мак, каб атрымаць малачко. А ў спорышах насілі ежу мужыкам у поле.

Дзяўчынка: Усё так незвычайна! Цікава, як людзі ўсё гэта рабілі без сучасных тэхналогій.

Хлопчык: Таму яны так шанавалі кожную рэч! Дарэчы, тут ёсць батлейка — беларускі старадаўні лялечны тэатр.

Дзяўчынка: Я б хацела ўбачыць, як яна працуе!

Хлопчык: У нас у музеі часам ладзяцца паказальныя спектаклі. Ты можаш прыйсці на адзін з іх!

Дзяўчынка: Гэта ж цудоўна! А колькі тут усяго экспанатаў?

Хлопчык: У асноўным фондзе каля 300 экспанатаў, а ў навукова-дапаможным — больш за 100.

Дзяўчынка: Вось гэта так скарбніца! А у музеі жывуць казкі?

Хлопчык: канечне. У нас ёсць цэлая кніга казак пра экспанаты нашага музея.

Сапраўды. І гэта яшчэ не ўсё. У кожнага экспаната свая гісторыя, і ўсе яны расказваюць пра нашу спадчыну.

Дзяўчынка: Дзякуй, Мікіта! Мне было вельмі цікава.

Хлопчык: Заўсёды рады паказаць музей “Спадчына”! Прыходзь яшчэ!

Гэты дыялог можна адаптаваць і пашырыць у залежнасці ад часу экскурсіі і ўзросту слухачоў.

Пытанні і адказы:

1. Калі быў адкрыты музей “Спадчына”?
   Музей быў адкрыты ў 2009 годзе.

2. Колькі экспанатаў у асноўным і навукова-дапаможным фондах музея?
   У асноўным фондзе каля 200 экспанатаў, а ў навукова-дапаможным — больш за 100.

3. Якое месца ў хаце лічыцца самым ганаровым?
   Покуць з абразом, упрыгожаным вышываным ручніком-набожнікам.

4. Якія рэчы тыповыя для беларускай сялянскай хаты?
   Стол, сноп жыта, ложак з саматканай посцілкай, ручнікі, дываны ручной работы, калаўротак, маслабойка, ступа і макацёр.

5. Што такое макацёр і для чаго ён выкарыстоўваўся?
   Макацёр — гэта гліняны посуд, у якім расціралі каноплі або мак, каб атрымаць малачко.

6. Як рыхтавалі тканіны для вышыўкі і ткання?
   Спачатку сеялі лён, потым яго рвалі, слалі, сушылі, мялі, пралі, ткалі, адбельвалі і шылі з яго тканіны.

7. Якую ролю адыгрывалі вышываныя ручнікі ў беларусаў?
   Іх выкарыстоўвалі для ўпрыгожвання, малітвы і як сімвалы духоўнасці.

8. Што такое батлейка?
   Батлейка — гэта старажытны лялечны тэатр, які выкарыстоўваўся для паказу спектакляў на рэлігійныя і бытавыя тэмы.

9. Чаму беларусы шануюць сваю спадчыну?
   Гэта плён працы многіх пакаленняў, які адлюстроўвае культуру, гісторыю і традыцыі народа.

10. Якія мастацкія вырабы сведчаць аб высокім гусце нашых землякоў?
    Ручнікі, посцілкі, сурвэткі, вышыўкі і тканіны ручной работы.

Практычнае заданне:

1. Выберыце адзін экспанат музея і стварыце яго апісанне (3-5 сказаў).
   Напрыклад: "Ручнік-набожнік вышыты чырвонымі і чорнымі ніткамі. Арнамент сімвалізуе жыццё і дабрабыт. Ён выкарыстоўваўся для ўпрыгожвання абраза на покуці."

2. Намалюйце арнамент, які мог бы ўпрыгожыць ручнік, і патлумачце, чаму выбралі менавіта гэтыя ўзоры.

Рэфлексія:

• Што новага я даведаўся сёння?

• Чым мяне здзівілі беларускія традыцыі?

• Які экспанат зацікавіў больш за ўсё і чаму?

Падвядзенне выніку:

Сёння мы здзейснілі падарожжа ў мінулае і даведаліся, як жылі нашы продкі. Мы пазнаёміліся з беларускай сялянскай хатай, яе ўстройствам і культурнымі традыцыямі. Важна захоўваць гэтыя веды і перадаваць іх нашчадкам, бо менавіта ў нашай спадчыне — карані і сіла нашага народа.