Айлананын узундугу жана тегеректин аянты

ГЕОМЕТРИЯ 9-КЛАСС

1. Айлана деген эмне?

4. Кандай к ө п бурчтукка ичтен жана сырттан айлана сызууга болот?

2. Тегерек деген эмне?

3. Кандай к ө п бурчтук туура к ө п бурчтук деп аталат ?

Айлана – бардык чекиттери берилген чекиттен (О борборунан) бирдей алыстатылган туюк ийри сызык.

Тегерек – айлана менен чектелген тегиздиктин б өлүгү .

Тегерек жана айлана

О

О

• Суроттогу сызыктарга жана чекиттерге тушундук бергиле?

Радиус менен диаметр кандай формула менен байланышта?

Айлананын ичине сызылган туура к ө п бурчтуктар.

п=4

п=3

п=16

п=6

Айланага сырттан сызылган к ө п бурчтуктар.

АОВ – тегеректин сектору

Тегеректин сектору - борбордук бурчтун ичинде жаткан тегеректин б өлүгү .

22

≈ 3,14159265358 9793238462643…

=

7

π≈3,14

санын колдонууга Леонард Эйлер 17-кылымда киргизген.

Пи санынын келип чыгышы гректин периферия деген создун баш тамгасынан алынган. Ал соз «айлана» дегенди билдирет.

П санынын атайын куну дагы бар. « Пи санынын куну» 14- мартта откорулот, америкалык форматта (айы/куну) 3.14 деп белгиленет. Бул кунду Пи санынына жакындаштырылган деп айтып койсок да болот.

Пи санына байланыштуу дагы бир кун 22-июль. Бул кунду «пи санынын жакындаштырылган куну» деп аташат , тактап айтканда бул кун 22/7 деп белгиленет. Анткени 22 ни 7 ге болгондо Пи санына жакындашат.

США да Сиэтле деген жерде Пи санынын эстелиги бар.

l

R

АОВ – тегеректин сектору

Тегеректин сектору - борбордук бурчтун ичинде жаткан тегеректин болугу.

Тегеректин секторунун аянты

Оз алдынча иш.

Негизи, дуйнодогу цирктердин аренасынын диаметри 13м ге барабар. Цирктин аренасынын аянтын тапкыла?

Чыгаруу:

Жообу: цирктин аренасынын аянты 132,665 м ² .

Боелгон фигуранын аянтын тапкыла.

«Коендор» тобуна тапшырма :

1. Айлананын узундугунун формуласын жазгыла. Эгер радиусу 5см болгон айлана берилсе айлананын узундугун тапкыла.

• 1. Айлананын узундугунун формуласын жазгыла. Эгер радиусу 5см болгон айлана берилсе айлананын узундугун тапкыла.

«Карышкыр» тобуна тапшырма:

1. Тегеректин аянтынын формуласын жазгыла. r = 5 см болгон тегерек берилсе анын аянтын тапкыла.

2. Эгерде айлананын С = 7,536м болсо, радиусун тапкыла

2. Тегеректин r = 2 дм болсо, аянтын тапкыла.

• 2. Тегеректин r = 2 дм болсо, аянтын тапкыла.

• Көӊүл бурганыӊарга чоӊ рахмат.