СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Արեգակնային համակարգը և Երկիր մոլորակը

Категория: География

Нажмите, чтобы узнать подробности

Արեգակնային համակարգը և Երկիր մոլորակը

Просмотр содержимого документа
«Արեգակնային համակարգը և Երկիր մոլորակը»

Երկիր մոլորակն առաջացել է մոտավորապես 4,6 միլիարդ տարի առաջ։ Երկրի բնական արբանյակ  Լուսինը  երկրագնդի շուրջը պտտվում է  էլիպսային   ուղեծրով , երկրից 384400 կմ միջին հեռավորության վրա։

Երկիր մոլորակը մարդկության և միլիոնավոր այլ կենդանատեսակների և բուսատեսակների հայրենիքն է։ Մինչև հիմա  մարդկությանը հայտնի միակ  տիեզերական  մարմինն է, որի վրա բնակվում են  կենդանի օրգանիզմներ ։ Երկիր մոլորակը երբեմն կոչում են նաև  կապույտ մոլորակ ։

  • Երկիր մոլորակն առաջացել է մոտավորապես 4,6 միլիարդ տարի առաջ։ Երկրի բնական արբանյակ  Լուսինը  երկրագնդի շուրջը պտտվում է  էլիպսային   ուղեծրով , երկրից 384400 կմ միջին հեռավորության վրա։ Երկիր մոլորակը մարդկության և միլիոնավոր այլ կենդանատեսակների և բուսատեսակների հայրենիքն է։ Մինչև հիմա  մարդկությանը հայտնի միակ  տիեզերական  մարմինն է, որի վրա բնակվում են  կենդանի օրգանիզմներ ։ Երկիր մոլորակը երբեմն կոչում են նաև  կապույտ մոլորակ ։
  • Երկիր մոլորակն առաջացել է մոտավորապես 4,6 միլիարդ տարի առաջ։ Երկրի բնական արբանյակ  Լուսինը  երկրագնդի շուրջը պտտվում է  էլիպսային   ուղեծրով , երկրից 384400 կմ միջին հեռավորության վրա։ Երկիր մոլորակը մարդկության և միլիոնավոր այլ կենդանատեսակների և բուսատեսակների հայրենիքն է։ Մինչև հիմա  մարդկությանը հայտնի միակ  տիեզերական  մարմինն է, որի վրա բնակվում են  կենդանի օրգանիզմներ ։ Երկիր մոլորակը երբեմն կոչում են նաև  կապույտ մոլորակ ։
  • Երկիր մոլորակն առաջացել է մոտավորապես 4,6 միլիարդ տարի առաջ։ Երկրի բնական արբանյակ  Լուսինը  երկրագնդի շուրջը պտտվում է  էլիպսային   ուղեծրով , երկրից 384400 կմ միջին հեռավորության վրա։ Երկիր մոլորակը մարդկության և միլիոնավոր այլ կենդանատեսակների և բուսատեսակների հայրենիքն է։ Մինչև հիմա  մարդկությանը հայտնի միակ  տիեզերական  մարմինն է, որի վրա բնակվում են  կենդանի օրգանիզմներ ։ Երկիր մոլորակը երբեմն կոչում են նաև  կապույտ մոլորակ ։
  • Երկիր մոլորակն առաջացել է մոտավորապես 4,6 միլիարդ տարի առաջ։ Երկրի բնական արբանյակ  Լուսինը  երկրագնդի շուրջը պտտվում է  էլիպսային   ուղեծրով , երկրից 384400 կմ միջին հեռավորության վրա։ Երկիր մոլորակը մարդկության և միլիոնավոր այլ կենդանատեսակների և բուսատեսակների հայրենիքն է։ Մինչև հիմա  մարդկությանը հայտնի միակ  տիեզերական  մարմինն է, որի վրա բնակվում են  կենդանի օրգանիզմներ ։ Երկիր մոլորակը երբեմն կոչում են նաև  կապույտ մոլորակ ։
  • Երկրի կառուցվածք
  • Երկիր մոլորակը ձևավորվել է մոտավորապես 4.54  միլիարդ  տարի առաջ, իսկ կյանքն առաջացել է նրա առաջին միլիարդ տարիների ընթացքում։ Երկրի  կենսոլորտն  այնուհետև նշանակալիորեն փոփոխության ենթարկեց նրա  մթնոլորտային  և այլ հիմնական ֆիզիկական կառուցվածքները։
  • Երկիրը՝ ընդարձակ  Արեգակնային համակարգի  փոքր  մոլորակներից  մեկը, մի շարք առումներով եզակի է։ Նրա վրա կյանք կա, ջուր կա, իսկ մակերևույթը մշտապես նորանում է։
  • Երկրագունդն, ըստ ներքին կառուցվածքի, բաժանվում է երեք հիմնական մասի։ Կենտրոնում  միջուկն  է, նրանից վերև՝ միջնապատյանը, ապա՝  երկրակեղևը ։  Երկրակեղևը  և միջնապատյանի վերին մասը միասին կազմում են  քարոլորտը ։  Միջուկի  կենտրոնում  ջերմաստիճանը  հասնում է մինչև 6000  ցելսուսի ։  Միջուկում  նյութերը հրահեղուկ վիճակում են։ Ենթադրվում է, որ այն կազմված է հիմնականում  երկաթից  և  նիկելից ։
  • Միջնապատյանը տարածվում է մինչև 2900 կմ խորությունը։ Միջնապատյանի խորքերում  ջերմաստիճանը  հասնում է մինչև 2900 աստիճան ցելսուսի։ Թեև միջնապատյանի  ջերմաստիճանը  բավականին բարձր է, սակայն բարձր ճնշման պատճառով այն հիմնականում պինդ վիճակում է։ Վերին մասում փափկավուն շերտն է, որտեղ նյութերը կիսահալ, հրահեղուկ վիճակում են։
  • է
Երկրագնդի տեսքը արբանյակից Երկիրը ճշգրիտ գնդաձև չէ։ Այն բևեռներում սեղմված է, իսկ հասարակածի մասում՝ ուռած այնպես, որ նրա շառավիղը բևեռներում 43 կմ-ով փոքր է հասարակածային շառավղից։ Հին հույն փիլիսոփա Պյութագորասը (մ.թ.ա. մոտ 570 - 500) կարծում էր, որ Երկիրը գնդաձև է։ Նա այդ գաղափարը հղացավ՝ դիտելով նավերի հայտնվելը հորիզոնում, նկատեց, որ սկզբից երևում են միայն նավի կայմերը, իսկ նավախելը երևում է, երբ նավն ավելի է մոտենում։
  • Երկրագնդի տեսքը արբանյակից
  • Երկիրը ճշգրիտ գնդաձև չէ։ Այն բևեռներում սեղմված է, իսկ հասարակածի մասում՝ ուռած այնպես, որ նրա շառավիղը բևեռներում 43 կմ-ով փոքր է հասարակածային շառավղից։ Հին հույն փիլիսոփա Պյութագորասը (մ.թ.ա. մոտ 570 - 500) կարծում էր, որ Երկիրը գնդաձև է։ Նա այդ գաղափարը հղացավ՝ դիտելով նավերի հայտնվելը հորիզոնում, նկատեց, որ սկզբից երևում են միայն նավի կայմերը, իսկ նավախելը երևում է, երբ նավն ավելի է մոտենում։
  • Մագնիսական դաշտ
  • Երկրի հեղուկ մետաղական արտաքին միջուկը հոսում և ալեկոծվում է՝ առաջացնելով մագնիսական դաշտ։ Ժամանակ առ ժամանակ, գուցե հազարավոր կամ տասնյակ հազարավոր տարիների ընթացքում, մագնիսական դաշտի ուղղությունը շրջվում է, որի պատճառը անհայտ է։ Մագնիսական դաշտի ուժագծերը կարելի է մոտավորապես պատկերացնել որպես երկրագունդը պարուրող հսկայական «կանթեր»՝ նրա հյուսիսային և հարավային բևեռների միջև, որոնք վահանի պես պաշտպանում են Երկրի մակերևույթը Արեգակից եկող՝ էլեկտրական լիցք կրող մասնիկների հեղեղից (արեգակնային քամի)։ Այդ վահանը գոյացնում է մի մագնիսական խոռոչ, որը կոչվում է մագնիսոլորտ։ Երբ Երկրի մագնիսական դաշտը հանդիպում է արեգակնային քամուն, ապա դաշտի՝ Արեգակին ուղղված մասը սեղմվում է, իսկ հակառակ կողմում առաջանում է պոչանման եզր։ Լարերից պատրաստված այս մոդելը պատկերում է արեգակնային քամու հետ Երկրի մագնիսական դաշտի փոխազդեցությունը։
  • Երկրի տարբեր կետերում կողմնացույցի սլաքի որոշակի ուղղությամբ կողմնորոշվելու փաստը հնարավորություն է տալիս կատարելու հետևյալ կարևոր եզրակացությանը։ Առաջին՝ Երկիրը մի հսկայական մագնիս է, որի մագնիսական դաշտի գծերի ուղղությամբ էլ դասավորվում է կողմնացույցի սլաքը տարածության տվյալ կետում։ Երկրորդ՝ Երկրի հյուսիսային աշխարհագրական բևեռի մոտ՝ նրա մագնիսական դաշտի հարավային բևեռն է, իսկ հարավային աշխարհագրական բևեռի մոտ՝ հյուսիսային մագնիսկան բևեռը։ Դա Է պատճառը, որ կողմնացույցի սլաքի հյուսիսային բևեռը, ձգվելով Երկրի մագնիսական հարավային բևեռից, ուղղվում է դեպի հյուսիս
Աստղագետները կարծում են, կա ևս մի մոլորակ Արեգակնային համակարգում որ,   մնում է այն հայտնաբերել :

Աստղագետները կարծում են, կա ևս մի մոլորակ Արեգակնային համակարգում որ, մնում է այն հայտնաբերել :

Երկիրը մարդկության և միլիոնավոր այլ կենդանատեսակների և բուսատեսակների հայրենիքն է։ Արեգակնային համակարգի երրորդ մոլորակն է։ Տրամագիծը 12.700 կմ է։ Երկիր մոլորակը առաջացել է մոտավորապես 4,6 մլրդ տարի առաջ։ Երկրի բնական արբանյակը՝ լուսինը, երկրագնդի շո ւ րջը պտտվում է էլիպսային ուղեծրով, երկրից 384400 կմ միջին հեռավորության վրա

Երկիրը մարդկության և միլիոնավոր այլ կենդանատեսակների և բուսատեսակների հայրենիքն է։ Արեգակնային համակարգի երրորդ մոլորակն է։ Տրամագիծը 12.700 կմ է։ Երկիր մոլորակը առաջացել է մոտավորապես 4,6 մլրդ տարի առաջ։ Երկրի բնական արբանյակը՝ լուսինը, երկրագնդի շո ւ րջը պտտվում է էլիպսային ուղեծրով, երկրից 384400 կմ միջին հեռավորության վրա

Ինչպես արդեն գիտեք, Երկիր մոլորակը պտտվում է իր առանցքի շուրջը

Ինչպես արդեն գիտեք, Երկիր մոլորակը պտտվում է իր առանցքի շուրջը

  Իր առանցքի շուրջ պտտվելը ակնառու կարող եք տեսնել նրա մոդելի՝ գլոբուսի օրինակով:  Երկրի վրա տեղի ունեցող որոշ երևույթներ բացատրվում են Երկրի՝ իր առանցքի շուրջ պտույտով: Օրինակ՝ գիշերվա և ցերեկվա հերթափոխումը : 
  •   Իր առանցքի շուրջ պտտվելը ակնառու կարող եք տեսնել նրա մոդելի՝ գլոբուսի օրինակով: Երկրի վրա տեղի ունեցող որոշ երևույթներ բացատրվում են Երկրի՝ իր առանցքի շուրջ պտույտով: Օրինակ՝ գիշերվա և ցերեկվա հերթափոխումը : 
Եվ քանի որ այն գնդաձև է, բնականաբար միաժամանակ ամբողջապես չի կարող լուսավորվել: Լուսավորվում է այն մասը, որն ուղղված է դեպի Արեգակը: Բայց քանի որ այն պտտվում է իր առանցքի շուրջ, ուստի նրա բոլոր կողմերը հերթականությամբ ուղղվում են դեպի Արեգակն ու լուսավորվում: Պտույտի այդ պահին Արեգակին ուղղված կողմում կլինի ցերեկ, իսկ հակառակ կողմում’ գիշեր: Բնականաբար ցերեկն ու գիշերը հերթափոխում են միմյանց:   Իր առանցքի շուրջը Երկրի պտույտն անվանում են օրական պտույտ

Եվ քանի որ այն գնդաձև է, բնականաբար միաժամանակ ամբողջապես չի կարող լուսավորվել: Լուսավորվում է այն մասը, որն ուղղված է դեպի Արեգակը: Բայց քանի որ այն պտտվում է իր առանցքի շուրջ, ուստի նրա բոլոր կողմերը հերթականությամբ ուղղվում են դեպի Արեգակն ու լուսավորվում: Պտույտի այդ պահին Արեգակին ուղղված կողմում կլինի ցերեկ, իսկ հակառակ կողմում’ գիշեր: Բնականաբար ցերեկն ու գիշերը հերթափոխում են միմյանց:

Իր առանցքի շուրջը Երկրի պտույտն անվանում են օրական պտույտ

Այդպես են կոչվում, որովհետև Երկիրն իր առանցքի շուրջը մեկ լրիվ պտույտը կատարում է մեկ օրում (24 ժամում) Այն ուղին, որով շարժվում է մոլորակը, կոչվում է ուղեծիր։ Այլ կերպ ասած՝ դա նրա հետագիծն է:  
  • Այդպես են կոչվում, որովհետև Երկիրն իր առանցքի շուրջը մեկ լրիվ պտույտը կատարում է մեկ օրում (24 ժամում)

Այն ուղին, որով շարժվում է մոլորակը, կոչվում է ուղեծիր։ Այլ կերպ ասած՝ դա նրա հետագիծն է:  

Ինչու՞ մենք երբեք չենք զգում Երկիր մոլորակի շարժը  Բոլորս գիտենք, որ մեր մոլորակը շարժվում է սեփական առանցքի շուրջը, այսինքն` այն անընդհատ շարժման մեջ է գտնվում: Իսկ ինչու մենք` այս մոլորակի բնակիչներս, երբեք չենք զգում այդ շարժը: Բանն այն է, որ Երկիր մոլորակի շարժման արագությունը երբեք չի փոխվում, այն միալար է, բացի այդ մոլորակը չափազանց մեծ է, իսկ մարդը` չափազանց փոքր, որպեսզի կարողանա զգալ այդ շարժումը: Մարդը երբեք չի կարող զգալ այդ շարժումը, բայց կարող է հետևել դրան: Օրինակ` գիշերն ու ցերեկը հենց այդ շարժման արդյունքն են, որը կարող է տեսնել յուրաքանչյուր մարդ: Գիշերն ու ցերեկն ապացույցն են այն բանի, որ Երկիրը պտտվում է իր առանցքի շուրջը:

Ինչու՞ մենք երբեք չենք զգում Երկիր մոլորակի շարժը

  • Բոլորս գիտենք, որ մեր մոլորակը շարժվում է սեփական առանցքի շուրջը, այսինքն` այն անընդհատ շարժման մեջ է գտնվում: Իսկ ինչու մենք` այս մոլորակի բնակիչներս, երբեք չենք զգում այդ շարժը:
  • Բանն այն է, որ Երկիր մոլորակի շարժման արագությունը երբեք չի փոխվում, այն միալար է, բացի այդ մոլորակը չափազանց մեծ է, իսկ մարդը` չափազանց փոքր, որպեսզի կարողանա զգալ այդ շարժումը: Մարդը երբեք չի կարող զգալ այդ շարժումը, բայց կարող է հետևել դրան: Օրինակ` գիշերն ու ցերեկը հենց այդ շարժման արդյունքն են, որը կարող է տեսնել յուրաքանչյուր մարդ: Գիշերն ու ցերեկն ապացույցն են այն բանի, որ Երկիրը պտտվում է իր առանցքի շուրջը:
Ի՞նչ կպատահի, եթե Երկիրը դադարի պտտվել իր առանցքի շուրջը Եթե երկիրը դադարի պտտվել իր առանցքի շուրջն աստիճանաբար, ապա մարդկությանը կսպառնան ավերիչ փոփոխություններ, իսկ եթե ​​դա տեղի ունենա հանկարծակի, ապա մենք մինչ անհետանալը չենք էլ հասցնի պարզել, թե ի՞նչ տեղի ունեցավ :

Ի՞նչ կպատահի, եթե Երկիրը դադարի պտտվել իր առանցքի շուրջը

Եթե երկիրը դադարի պտտվել իր առանցքի շուրջն աստիճանաբար, ապա մարդկությանը կսպառնան ավերիչ փոփոխություններ, իսկ եթե ​​դա տեղի ունենա հանկարծակի, ապա մենք մինչ անհետանալը չենք էլ հասցնի պարզել, թե ի՞նչ տեղի ունեցավ :

  • Կենդանիներ եւ բույսեր
  • Կենդանիների եւ բույսերի մեծ մասը չեն կարողանա հարմարվել արագ փոփոխվող պայմաններին եւ կանհետանան: Որոշ տեսակներ առավելություն կունենան, ինչպիսիք են Անտարկտիկայի բնակիչները, որոնք չեն հարմարվում վեցամսյա գիշերներին:
  • Կանադա եւ Անտարկտիդա
  • Նոր աշխարհագրության ձեւավորման ընթացքում ջրի տակ կանցնեն  Անտարկտիդան, Գրենլանդիան, Կանադան, Սիբիրը, ամբողջ Եվրոպան, Չինաստանի մի մասը եւ Նոր Զելանդիայի կեսը: Իսկ հասարակածի երկայնքով` հյուսիսային եւ հարավային լայնության 30 աստիճաններում կհայտնվեն հարթավայրեր ու լեռնաշղթաներ:
  • Դաշտ եւ տարածություն
  • Կվերանա Երկրի մագնիսական դաշտը, որը պաշտպանում է մոլորակն արեւային քամուց` լիցքավորված մասնիկներից, որոնք մեծ արագությամբ սլանում են դեպի մեր մոլորակ: Դաշտը կձեւավորվի Երկրի կիսահեղուկ մետաղական հիմքի շնորհիվ: Այն  կառաջացնի հոսանքներ, որոնք կստեղծեն մագնիսական դաշտեր, եւ որի պատճառով կվերանա բեւեռափայլը:
  • Քամի եւ կլիմա
  • Կստեղծվի ջերմային այնպիսի  ռեժիմ, երբ քամին կփչի հասարակածից դեպի բեւեռներ եւ ոչ թե կտարածվի հասարակածին զուգահեռ, ինչպես հիմա է: Դրա պատճառով կփոխվեն կլիման  եւ ծովային հոսանքները, ինչը կհանգեցնի գլոբալ փոփոխությունների, մասնավորապես ծովային էկոհամակարգերում:
  • Մասնիկներ եւ միջգետնային հատված
  • Տիեզերական գերէներգետիկ մասնիկների ազդեցությունը մահացու կլինի մարդկանց եւ այլ կենդանի էակների վրա: Մարդիկ պետք է տեղափոխվեն միջգետնային հատված եւ այնտեղ էլ աճեցնեն  բույսեր ու արածեցնեն  կենդանիներ: Երկրի մակերեսին քայլելու համար նրանք պետք է հագնեն պաշտպանիչ հագուստ:
Գիտե՞ք որ… Երկիր-Արեգակ հեռավորությունը (149,6 մլն կմ) առաջինը որոշել է ժան Դոմինիկ Կասսինին (1625-1712):  Երկիր-Լուսին հեռավորությունը (384.400 կմ) չափել է հին հույն գիտնական Հիպարքոսը: Երկրի պտույտն իր առանցքի շուրջը (օրվա պտույտ) 1852 թ. փորձով ապացուցել է ֆրանսիացի գիտնական ժան Բեռնար Լեոն Ֆուկոն (1819-1868):

Գիտե՞ք որ…

  • Երկիր-Արեգակ հեռավորությունը (149,6 մլն կմ) առաջինը որոշել է ժան Դոմինիկ Կասսինին (1625-1712): 
  • Երկիր-Լուսին հեռավորությունը (384.400 կմ) չափել է հին հույն գիտնական Հիպարքոսը:
  • Երկրի պտույտն իր առանցքի շուրջը (օրվա պտույտ) 1852 թ. փորձով ապացուցել է ֆրանսիացի գիտնական ժան Բեռնար Լեոն Ֆուկոն (1819-1868):