СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Արեվմտյան հայաստանը xixդ. սկզբին

Категория: История

Нажмите, чтобы узнать подробности

Просмотр содержимого документа
«Արեվմտյան հայաստանը xixդ. սկզբին»

 ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ XIXԴ. ՍԿԶԲԻՆ

ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԸ XIXԴ. ՍԿԶԲԻՆ

Հիմնական հարցեր - Արևմտյան Հայաստանի վարչական բաժանումը - 1806-1812թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը - Բուխարեստի պայմանագիրը - 1828-1829թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը - Ադրիանապոլսի պայմանագիրը - Արևմտահայերի վերաբնակեցումը

Հիմնական հարցեր

- Արևմտյան Հայաստանի վարչական բաժանումը

- 1806-1812թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը

- Բուխարեստի պայմանագիրը

- 1828-1829թթ. ռուս-թուրքական պատերազմը

- Ադրիանապոլսի պայմանագիրը

- Արևմտահայերի վերաբնակեցումը

ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԲԱԺԱՆՈՒՄԸ

ԱՐԵՎՄՏՅԱՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՎԱՐՉԱԿԱՆ ԲԱԺԱՆՈՒՄԸ

ՏԵՐՄԻՆՆԵՐ Վիլայեթ, Փաշայություն, Նահանգ -  հիմնական վարչական բաժանման միավոր Օսմանյան Թուրքիայի տարացքում: Այն կառավարում էր սուլթանի կողմից նշանակված փաշան կամ նահանգապետը: Սերասկյար – Գլխավոր  զորահրամանատար, տիտղոս Օսմանյան Թուրքիայում: Նման տիտտղոս է կրել Էրզրումի փաշան, նա միաժամանակ հանդիսանում էր Օսմանյան Թուրքիայի Արևելյան նահանգների զորքերի գլխավոր  զորահրամանատարը: Սանջակ, գավառ -  վարչական բաժանման միավոր Օսմանյան Թուրքիայի տարացքում: Յուրաքանչյուր վիլայեթ, փաշայություն կամ նահանգ բաժանվաում էր սանջակների կամ գավառների:

ՏԵՐՄԻՆՆԵՐ

  • Վիլայեթ, Փաշայություն, Նահանգ -  հիմնական վարչական բաժանման միավոր Օսմանյան Թուրքիայի տարացքում: Այն կառավարում էր սուլթանի կողմից նշանակված փաշան կամ նահանգապետը:
  • Սերասկյար – Գլխավոր զորահրամանատար, տիտղոս Օսմանյան Թուրքիայում: Նման տիտտղոս է կրել Էրզրումի փաշան, նա միաժամանակ հանդիսանում էր Օսմանյան Թուրքիայի Արևելյան նահանգների զորքերի գլխավոր զորահրամանատարը:
  • Սանջակ, գավառ -  վարչական բաժանման միավոր Օսմանյան Թուրքիայի տարացքում: Յուրաքանչյուր վիլայեթ, փաշայություն կամ նահանգ բաժանվաում էր սանջակների կամ գավառների:
1806-1812ԹԹ. ՌՈՒՍ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ

1806-1812ԹԹ. ՌՈՒՍ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ

1806-1812ԹԹ. ՌՈՒՍ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ 1807թ. հունիսի 18-ին  Ախուրյանի մոտ` Փոքր Ղարաքիլիսա գյուղում, տեղի ունեցավ վճռական ճակատամարտ: Այդ ճակատամարտում ռուսական 7 հազարանոց բանակը, գեներալ Գուդովիչ գլխավորությանմբ և հայ կամավորների օգնությամբ, պատության է մատնում թուրքական Յուսուֆ փաշայի 20 հազարանոց բանակին: Յուսուֆ փաշան հազիվ է փրկվում գերի ընկնելուց: Մարտի դաշտում թուրքերը թողնում են 1000 սպանված: Գեներալ Իվան Գուդովիչ   Փոքր Ղարաքիլիսայի ճակատամարտը  1741–1820

1806-1812ԹԹ. ՌՈՒՍ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ

1807թ. հունիսի 18-ին Ախուրյանի մոտ` Փոքր Ղարաքիլիսա գյուղում, տեղի ունեցավ վճռական ճակատամարտ: Այդ ճակատամարտում ռուսական 7 հազարանոց բանակը, գեներալ Գուդովիչ գլխավորությանմբ և հայ կամավորների օգնությամբ, պատության է մատնում թուրքական Յուսուֆ փաշայի 20 հազարանոց բանակին: Յուսուֆ փաշան հազիվ է փրկվում գերի ընկնելուց: Մարտի դաշտում թուրքերը թողնում են 1000 սպանված:

Գեներալ Իվան Գուդովիչ Փոքր Ղարաքիլիսայի ճակատամարտը

1741–1820

ԲՈւԽԱՐԵՍՏԻ ՊԱՅՄԱՆԱԳԻՐԸ 1812 թ. մայիսի 16-ին հայազգի դիվանագետ Մանուկ բեյի Միրզախանյանի աջակցությամբ Բուխարեստում, նրա տանը, կնքել հաշտություն, ըստ որի Անդրկովկասում ռուսների գրաված տարածքները վերադարձվեցին թուրքերին։   Մանուկ բեյի Միրզախանյան Մանուկ բեյի տունը, որտեղ 1812 թ. մայիսի 16-ին կնքվել  1769-1817թթ.   է ռուս-թուքական Բուխարեստի պայմանագիրը

ԲՈւԽԱՐԵՍՏԻ ՊԱՅՄԱՆԱԳԻՐԸ

1812 թ. մայիսի 16-ին հայազգի դիվանագետ Մանուկ բեյի Միրզախանյանի աջակցությամբ Բուխարեստում, նրա տանը, կնքել հաշտություն, ըստ որի Անդրկովկասում ռուսների գրաված տարածքները վերադարձվեցին թուրքերին։

Մանուկ բեյի Միրզախանյան Մանուկ բեյի տունը, որտեղ 1812 թ. մայիսի 16-ին կնքվել

1769-1817թթ. է ռուս-թուքական Բուխարեստի պայմանագիրը

1828-1829ԹԹ. ՌՈՒՍ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ

1828-1829ԹԹ. ՌՈՒՍ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ

ԱԴՐԻԱՆԱՊՈԼՍԻ ՊԱՅՄԱՆԱԳԻՐԸ 1829 թ. սեպտեմբերի 2–ին կնքվում է Ադրիանապոլսի հաշտության պայմանագիրը Օսմանյան Թուրքիայի և Ցարական Ռուսաստանի միջև: Այդ պայմանագրով. Սև ծովի արևելյան (Կովկասյան) ափերը`Կուբանից մինչև Փոթի ներառյալ Ախլքաղաքն ու Ախլցխան անցնում են Ռուսաստանին : Ներում է շնորհվում պատերազմին մասնակից երկու կողերի հպատակներին ու ռազմագերիներին: Թուրքիայի տիրապետության տակ գտնվող հայերին թույլատրվում է գաղթել ռուսական պետության սահմանները: Երկու պետությունների միջև վերականգնվում է դիվանագիտական հարաբերությունները: Խոշոր պետությունների ճնշման տակ, նշված պայմանագրով, Ռուսաստանը հարկադրված էր Թուրքիային վերադարձնել Կարսը, Արդահանը, Էրզրումը, Մուշը, Բայազետը և գրավված մյուս շրջանները: Այլ խոսքով Արևմտյան Հայաստանի մեծագույն մասը մնում է օսմանյան տիրապետության տակ:

ԱԴՐԻԱՆԱՊՈԼՍԻ ՊԱՅՄԱՆԱԳԻՐԸ

1829 թ. սեպտեմբերի 2–ին կնքվում է Ադրիանապոլսի հաշտության պայմանագիրը Օսմանյան Թուրքիայի և Ցարական Ռուսաստանի միջև: Այդ պայմանագրով.

  • Սև ծովի արևելյան (Կովկասյան) ափերը`Կուբանից մինչև Փոթի ներառյալ Ախլքաղաքն ու Ախլցխան անցնում են Ռուսաստանին :
  • Ներում է շնորհվում պատերազմին մասնակից երկու կողերի հպատակներին ու ռազմագերիներին:
  • Թուրքիայի տիրապետության տակ գտնվող հայերին թույլատրվում է գաղթել ռուսական պետության սահմանները:
  • Երկու պետությունների միջև վերականգնվում է դիվանագիտական հարաբերությունները:
  • Խոշոր պետությունների ճնշման տակ, նշված պայմանագրով, Ռուսաստանը հարկադրված էր Թուրքիային վերադարձնել Կարսը, Արդահանը, Էրզրումը, Մուշը, Բայազետը և գրավված մյուս շրջանները: Այլ խոսքով Արևմտյան Հայաստանի մեծագույն մասը մնում է օսմանյան տիրապետության տակ:
ԱՐԵՎՄՏԱՀԱՅԵՐԻ ՎԵՐԱԲՆԱԿԵՑՈՒՄԸ Ադրիանապոլսի պայմանագիրը արևմտահայերի համար ծանր կացություն է ստեղծում: Նրանք կամ պետք է մնային իրենց բնակավայրերում`թուրքական ծանր լծի տակ, կաորող էին թողնել իրենց բնակավայրերը և անցնեին Ռուսաստանի տիրապետության տակ: Դեռևս մինչև գաղթի թույլտվությունը հայերից շատերը (ռուսական զորքերի հետ) թողնում էին իրենց բնակավայրերը և ռուսական զորքերի հետ մեկնում: Իսկ երբ ստացվում է գաղթի վերաբերյալ պաշտոնական հրահանգը, արևմտահայերը զանգվածաբար սկսում են գաղթել ռուսական սահմանները: 1829-1830թթ. Էրզրումից, Կարսից, Բայազետից գաղթում և Ռուսաստանի տիրապետության տակ են անցնում 75-80 հազար հայեր: Էրզրումից գաղթողները հիմնականում հաստատվում են Ախլցխայում և Ախլքաղաքում , կարսեցիները` Շիրակի և Թալինի շրջաններում, բայազետցիք` Սևանա լճի ավազանում: Ներգաղթողները 6 տարով ազատվում էին հարկերից: Կարիքավորներին դրամական նպաստներ տրվում: Եկվոր գյուղացիները բնակեցվում էին գյուղերում, իսկ արհետսավորները և առևտրականները` քաղաքներում ու քաղաքատիպ ավաններում:

ԱՐԵՎՄՏԱՀԱՅԵՐԻ ՎԵՐԱԲՆԱԿԵՑՈՒՄԸ

Ադրիանապոլսի պայմանագիրը արևմտահայերի համար ծանր կացություն է ստեղծում: Նրանք կամ պետք է մնային իրենց բնակավայրերում`թուրքական ծանր լծի տակ, կաորող էին թողնել իրենց բնակավայրերը և անցնեին Ռուսաստանի տիրապետության տակ: Դեռևս մինչև գաղթի թույլտվությունը հայերից շատերը (ռուսական զորքերի հետ) թողնում էին իրենց բնակավայրերը և ռուսական զորքերի հետ մեկնում: Իսկ երբ ստացվում է գաղթի վերաբերյալ պաշտոնական հրահանգը, արևմտահայերը զանգվածաբար սկսում են գաղթել ռուսական սահմանները: 1829-1830թթ. Էրզրումից, Կարսից, Բայազետից գաղթում և Ռուսաստանի տիրապետության տակ են անցնում 75-80 հազար հայեր: Էրզրումից գաղթողները հիմնականում հաստատվում են Ախլցխայում և Ախլքաղաքում , կարսեցիները` Շիրակի և Թալինի շրջաններում, բայազետցիք` Սևանա լճի ավազանում: Ներգաղթողները 6 տարով ազատվում էին հարկերից: Կարիքավորներին դրամական նպաստներ տրվում: Եկվոր գյուղացիները բնակեցվում էին գյուղերում, իսկ արհետսավորները և առևտրականները` քաղաքներում ու քաղաքատիպ ավաններում:

1828-1829թթ. ռուս-թուրքական պատերազմի կարևոր իրադարձությունները 1828թ. ապրիլի 14-ին Ռուսաստանը պատերազմ է հայտարարում Թուրքիային։ 1828թ. հունիսի 23-ին ռուսական բանակը և հայ կամավորները գեներալ Իվան Պասկևիչի գլխավորությամբ գրավում են Կարսը: 1828թ. հուլիսի 23-ին ռուսական բանակը և հայ կամավորները գեներալ Իվան Պասկևիչի գլխավորությամբ գրավում են Ախալքալաքը: 1828թ. հուլիս-օգոստոսի ռուսական զորքերը, հայերի աջակցությամբ գրավում են Բայազետի և Ալաշկերտի գավառները: 1828թ. օգոստոսի 15-ին ռուսական բանակը և հայ կամավորները գրավում են Ախալցխան: 1829թ. փետրվար-մարտ ամիսներին թուրքերը մեծ ուժեր կենտրոնացնելով` հարձակման են անցնում Կարսի և Ախալցխայի ուղղությամբ: 1829թ. հունիսի 24-ին ռուսական զորքերը գրավում են Էրզրումը (Կարինը ): 1829 թ. սեպտեմբերի 2–ին կնքվում է Ադրիանապոլսի հաշտության պայմանագիրը Օսմանյան Թուրքիայի և Ցարական Ռուսաստանի միջև:

1828-1829թթ. ռուս-թուրքական պատերազմի կարևոր իրադարձությունները

  • 1828թ. ապրիլի 14-ին Ռուսաստանը պատերազմ է հայտարարում Թուրքիային։
  • 1828թ. հունիսի 23-ին ռուսական բանակը և հայ կամավորները գեներալ Իվան Պասկևիչի գլխավորությամբ գրավում են Կարսը:
  • 1828թ. հուլիսի 23-ին ռուսական բանակը և հայ կամավորները գեներալ Իվան Պասկևիչի գլխավորությամբ գրավում են Ախալքալաքը:
  • 1828թ. հուլիս-օգոստոսի ռուսական զորքերը, հայերի աջակցությամբ գրավում են Բայազետի և Ալաշկերտի գավառները:
  • 1828թ. օգոստոսի 15-ին ռուսական բանակը և հայ կամավորները գրավում են Ախալցխան:
  • 1829թ. փետրվար-մարտ ամիսներին թուրքերը մեծ ուժեր կենտրոնացնելով` հարձակման են անցնում Կարսի և Ախալցխայի ուղղությամբ:
  • 1829թ. հունիսի 24-ին ռուսական զորքերը գրավում են Էրզրումը (Կարինը ):
  • 1829 թ. սեպտեմբերի 2–ին կնքվում է Ադրիանապոլսի հաշտության պայմանագիրը Օսմանյան Թուրքիայի և Ցարական Ռուսաստանի միջև:
1828-1829ԹԹ. ՌՈՒՍ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՄԱՍՆԱԿԻՑ ՆՇԱՆԱՎՈՐ ԳՈՐԾԻՉՆԵՐԸ Իվան Պասկևիչ գեներալ-ֆելդմարշալ, 1827թ. Կովկասյան կորպուսի հրամանատար: Նույն թվականին մասնակցել Է Երևանի բերդի գրավմանը, արժանացել է «Կոմս Էրիվանսկի» տիտղոսը: Մասնակցել է 1826-1828թթ ռուս-պարսկական, 1828-1829թթ ռուս-թուրքական պատերազմներին: Վասիլի Բեհբութով իշխան, գեներալ, Կովկասյան արշավանքների և Ղրիմի պատերազմի հերոս: Մասնակցել է 1826-1828թթ ռուս-պարսկական, 1828-1829թթ ռուս-թուրքական պատերազմներին: Պարգևատրվել Է Սբ.Աննայի, Սբ. Վլադիմիրի, Սբ. Գեորգիի, Աբ. Ալեքսանդր Նևսկու և այլ շքանշաններով ու պարգևներով:

1828-1829ԹԹ. ՌՈՒՍ-ԹՈՒՐՔԱԿԱՆ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ ՄԱՍՆԱԿԻՑ ՆՇԱՆԱՎՈՐ ԳՈՐԾԻՉՆԵՐԸ

Իվան Պասկևիչ գեներալ-ֆելդմարշալ, 1827թ. Կովկասյան կորպուսի հրամանատար: Նույն թվականին մասնակցել Է Երևանի բերդի գրավմանը, արժանացել է «Կոմս Էրիվանսկի» տիտղոսը: Մասնակցել է

1826-1828թթ ռուս-պարսկական,

1828-1829թթ ռուս-թուրքական պատերազմներին:

Վասիլի Բեհբութով իշխան, գեներալ, Կովկասյան արշավանքների և Ղրիմի պատերազմի հերոս: Մասնակցել է

1826-1828թթ ռուս-պարսկական,

1828-1829թթ ռուս-թուրքական պատերազմներին:

Պարգևատրվել Է Սբ.Աննայի, Սբ. Վլադիմիրի, Սբ. Գեորգիի, Աբ. Ալեքսանդր Նևսկու և այլ շքանշաններով ու պարգևներով: