Атмосфералык жаан-чачындар презентация

Мугалим:

Сатыбалдиева Ж.

6-класс.

• Силер бүгүнкү сабактан
• атмосфералык жаан-чачындын түрлѳрү жана алардын пайда болуу себептери жѳнүндѳ маалымат аласынар
• Тапкычтык, эске тутуу, топ менен иштѳѳ кѳндүмдѳрүнѳр ѳнүгѳт
• Атмосфераны таза жана кѳздүн карегиндей сатоого тарбия аласынар

• Атмосфералык жаан-чачындар
• Атмосфералык жаан-чачындын т ү рл ѳ р ү
• Жаан-чачындын санын ѳ лч ѳѳ
• Жаан-чачындын диаграммасын т ү з үү
• Жаан-чачындын саны эмнеге жараша ?

К ѳ рд ү м, уктум-эске тутту м!

• 78 34 120 26 160
• 21 45 0,03
• 1 1,3 76
• 0 1-2 8-10
• 1м 760мм 15т
• 23 44 90
• 31 16 09 77

• 78% азот
• +120 С
• -160 С
• 21% кычкылтек
• 0,03 % кѳмүртек
• 1,3 кг 1кум метр абанын салмагы
• 760мм абанын басымы
• 15 тонна бир адамды басып турган аба салмагы

Суроосун тапкыла тапшырмасынын жообу 1-топ

1

Анероид

2.

Суюксуз барометр

Гигрометр

3.

760мм

Абанын нымдуулугун ченейт

4.

5.

Аба басымы

Тропосфера

0,03

Атмосферанын т ѳмѳнку катмары

6.

Кѳмуртектин %

Абсалюттук нымдуулук

Абанын нымдуулугу грамм менен берилсе

2-топ

1.

Кычкылтек

2.

Тируу организмдерге маанилуу газ

Флюгер

3.

11км

Шамалдын багытын аныктайт

4.

5.

Тропосферанын орточо калындыгы

Муссон

Анемометр

Жылына багытын эки жолу ѳзгѳрткѳн шамал

6.

Шамалдын ылдамдыгын ченейт

Булут

Абадагы нымдын тамчыга айлануусу

• Элексиз элеп, даяр ун берет. Жебейбиз аны, бирок турмушта керек. Ар жылда келет.

• Көктөн түшкөн көк буурчак, Көз ачырбайт сабалап. Жемиш бакты кыйратты, Денелерин жаралап?
•  
•  

Кар

Суу т ү р ү нд ө

же катуу т ү р ү нд ө

булуттан жаайт.

Жер бетине т ү шк ө н нымды атмосфералык жаан-чачын дейбиз.

Атмосфералык жаан-чачын

Катуу

Суу т ү р ү нд ө

кар

жаан

бубак

шүүдүрүм

жылгаяк

м ө нд ү р

Абанын муздаганынан пайда болгон т ү рлөр ү

Булуттардан жаай турган т ү рлөр ү

жаан

бубак

ш үү д ү р ү м

• ш үү д ү р ү м
• ш үү д ү р ү м
• ш үү д ү р ү м
• ш үү д ү р ү м

кар

жылгаяк

м ө ндүр

кыроо

Жаан-чачындын санын ө лч ө й турган прибор. 1639-жылы Европада ойлоп табылган.

• Бир сутка ичинде жааган жаан-чачынды ө лч ө п, суткалык

жаан-чачын суммасын чыгарат

• Ар бир к ү нд ө г ү жаан-чачындын суммасын кошуп, айдын жаан-чачынынын суммасын чыгарат

• 12 айдагы жаан-чачындын суммасы жылдык жаан-чачынды түзөт

• Абанын басымына жараша

• Океанга же денизге карата абалына

• Шамалдардын багытына

• Эн катуу жаан: Гваделупа аралында, Вест-Индияда, 1970- жылы 1,5 минутада 38,1 мм жаан жааган

• Бир сутка ичинде эн к ө п жаан
• 1870 мм Инд океаныдагы Реюньон аралында 1952-жылы 15-16 мартта жааган

• Кыргызстан океандан алыс жайгашкандыктан жаан-чачындын ө лч ө му жалпысынан аз
• Ысык-К ө лд ү н батышындагы Балыкчыга жыл бою болгону 110мм жаан-чачын т ү ш ө т.

1см келген кар катмары эриген кезде 1га жерде 35000л ге чейин суу пайда болот.

Акырын жааган 2мм ө лч ө мд ө г ү жамгыр, 1га талаага 900 чака суу менен сугарылат

• 1-топ
• 1см келген кар катмары эриген кезде 1га жерде 35000л ге чейин суу пайда болот.
• 1.5 гектар жердеги 2 см кар эригенде канча литр суу болот?
• 2-топ
• Акырын жааган 2мм өлчөмдөгү жамгыр, 1га талаага 900 чака суу менен сугарылат
• 1га талаа 1350 чака суу менен сугарылды. Канча ө лч ө мд ө жамгыр жаады?

• 1-топ
• 35000+17500+70000=122000литр суу

• 2-топ
• 2*1.5=3мм жамгыр жааган

Жамгыр ашыкча жааганда суулардын деӊгээли кѳтѳрүлүп суу каптоо болот.

Индияда салмагы (7-10 кг) жеткен мөндүр жааган жана пилдер өлгөндүгү катталган.

Геологика

• 1-топ
• Жылуу , муздак, жылдыздуу, кислоталуу, сокур, тез-тез, кѳпкѳ созулган, куйма…………
• Барпайган кооз, тармал, пахтадан жасалгандай, куштун жүнү сымал, катмардуу, жаандуу, чагылгандуу……………
• Алтындай, шекердей, чоң, майда, деңиздей, дарыядай………
•  

Геологика

• 2-топ
• Жылдыздуу, кѳнүлдүү, муздак, жылуу, күчтүү, алсыз, желпилдеген………
• Жылуу, достук мамиледеги, кысылбаган, оор, дени сак, таза, булганган, жер үстүндѳгү, күнѳстѳгү………….
• Тирүү, ѳлгѳн, от-жалындуу, катуу, жумшак, ылайланган, тунук, тузсуз, туздуу…………

• 1-топ
• Жаамгыр, булут, кум.
• 2-топ
• Шамал, атмосфера, суу.

• Таамай атуу оюну.

• «Кар калын болсо-эгин жакшы болот» деген макалды чечмелеп келүү
• § 37 окуп келүү.