Ацамазы уадындз

• Темæ: Ацæмæзы уадындз. Тематикон къордтæ.

Нысан:

• Нарты кадджыты хъайтартимæ зонгæ кæнын, музыкалон инструментты рæсугъд зæлтæ сывæллæттæн уарзын кæнын; тематикон къордты темæ равзарын; зæрдыл æрлæууын кæнын дзырды фонетикон æвзæрст, ныхасы рæзтыл куыст.

Сказитель Сланов Гаха

Кадæггæнджытæ - сказители

Фæндыр куыд фæзынд

Сырдон Ныхасы

Ацæмæзы уадындз. Тематикон къордтæ.

• Ацæмæз у ирон Орфей. Кæд Сырдон фыдохы бон йæ хъыгæй дыууадæстæнон фæндыр сфæлдыста кадджытæ æмæ таурæгътæ кæнынæн, уæд Ацæмæзы уадындзы зæлтæ та сты кæлæнгæнæг зарæджы хуызæн, адæймаджы нæ, фæлæ æппæт цæрæгойты дæр, хæхты, дæтты, зайæгойты йæхимæ арф чи ныхъхъусын кæны, музыкæйы, аивады, рæсугъддзинады тых тынгдæр кæм зыны, ахæм.

•   Цгъойты Хазби

• Орфей — персонаж древнегреческой мифологии.Он славился как певец и музыкант, наделённый магической силой искусства, которой покорялись не только люди, но и боги, и даже природа.

Зынæмбарæн дзырдтæ

• Æнусон - вечный

• зæрдиагдæрæй -душевно
• Уадындз - свирель
• сæрджын саг - лось

сыкъа - рог хæлхæлгæнгæ - журча

• Гæмæх - голый, лысый
• Симд самадтой - начали танцевать Цъититæ - ледники Хъырнын райдыдтой - начали подпевать
• Сычъи - серна
• Фестади - превратился

Нарт Ацæмæз

Ацæйы фырт чысыл Ацæмæз рахаста йæ фыды хæзна, æнусон сыгъзæрин уадындз. Схызти Сау хохмæ. Бæрзонддæр къæдзæхыл æрбадти æмæ зарынтæ байдыдта уадындзæй.

• Ацæмæзы зардмæ сæрджын сагтæ уæд уасын байдайынц, сæ сыкъатæ бæрзонд сисынц æмæ ракафынц.

• Ацæйы фырт чысыл Ацæмæз та ноджы зæрдиагдæрæй куы ныззары; райхъал сты уæд хуссары æрсытæ, сæ хъарм хуыссæнтæ ныууагътой æмæ симд самадтой Сау хъæды астæу.

• Гæмæх быдырты уæд алыхуызон рæсугъд дидинджытæ куы ракалынц. Сæ алыварс гæлæбутæ æмæ мыдыбындзытæ ратæх-батæх куы байдайынц. Сау хъæды мæргътæ Нæртон Ацæмæзæн сæ алыхуызон хъæлæстæй хъырнын куы байдайынц.

Ацæмæз дæр та ноджы рæсугъддæр йæ уадындзæй куы базары.

Ацæмæзы уадындзы зардмæ хæхтæ хъырнын райдыдтой, уыйфæстæ та, дын, куы скафиккой Сау хох æмæ Урс хох.

Ацæйы фырт чысыл Ацæмæз ноджы рæсугъддæр базары, æмæ æнæхъæн дунетæ æрыхъал вæййынц: æнусон цъититæ тайын куы байдайынц; уынгæг кæмтты хæххон уайаг дæттæ хæлхæлгæнгæ уæрæх быдыртæм згъорын куы сисынц.

.

Тематикон къордтæ.

- адæймаджы буары хæйттæ

- хæдзарон фос

- бинонтæ

- астрономион нæмттæ

- халсартæ

- хуыз бæрæггæнæн дзырдтæ

1. Сæр, цæсгом, былтæ

2. Бæх, хъуг, гал

3. Баба, нана, мад, фыд

4. Арв, кометæ, космос

5. Уырыдзы,цæхæра,

къабуска

6. Урс, сырх, бур

Ацы дзырдтæн зæгъын сæ иумæйаг нæмттæ.

• фæткъуы, кæрдо, астрономион
• чылауи нæмттæ
• булкъ, уырыдзы, джитъри гагадыргътæ

• хъисын фæндыр, уадындз,

• ирон фæндыр - дыргътæ

• стъалытæ, мæй, хур халсартæ

• мæнæргъы, мæскъуы,
• саунæмыг музык.инструменттæ

Æмбисæндтæ

• Ацæмæз – Нарты Бонвæрнон, Нарты рухс хур.
• Сырдоны фæндыр æнусмæ цæры.
• Ацæмæз æмæ Сырдоны кадджытæ цæрынц.

Дзырды фонетикон æвзæрст

• Бон-вæр-нон – 3 уæнджы, цавд хауы 1-аг уæнгыл.
• [Б о н в æ р н о н]
• [ б ] – æмхъ., зылангон, æмкъай [п]
• [ о ] – хъæл., цавдон
• [ н ] – æмхъ., зылангон, æнæкъай
• [ в ] – æмхъ., зылангон, æмкъай [ф]
• [ æ ] – хъæл., æнæцавдон
• [ р ] – æмхъ., зылангон, æнæкъай
• [ н ] – æмхъ., зылангон, æнæкъай
• [ о ] – хъæл., æнæцавдон
• [ н ] – æмхъ., зылангон, æнæкъай
• 9 мыры, 9 дамгъæйы.