Тема : Беков Дордаг1а Тембот– г1орваьнна г1алг1ай поэт.
Лоарх1ам : Беков Д. Т. кхоллам – г1алг1ай поэзи хьайолаенна хьаст хилар белгалдаккхар;г1алг1ай литературацара безам кхебар;къоастадеш дешара навыкаш кхеяр.
Гойтара г1ирс : Беков Д.Т. сурт,цунах йола кепайоазон материал .
Беков Тембота йоазоний «гота»
Текхаеш сале1адац.
Цо «д1а мел дийнар»
Хьийкъад вай сийна,
Сом ца луш дисадац .
Г. Гагиев
Урока никъ :
I. Кийчо ю ха .
II.Ц1аг1ара болх тахкар :
1). Мальсагов К.З. биографии ювцийт дешархочунга.
2). « Йо1 йодаяр « яхача пьесай чулоацам хьабувцийт дешархошка .
3) Сочиненеш мишта язъяьй дувц хьехархочо
III. Урока темацара болх :
1) Хьехархочун дош Беков Тембот – г1алг1ай йоазон поэзи хьайолаенна хьаст .
- « Эрсий халкъа Пушкинеи Лермонтовеи кхоллам санна,немцашта Шиллереи Гетеи кхоллам санна,ший тайпара бола эггара хьалха г1алг1ай советски поэзии хьайолаенна хьаст ба Беков Тембота кхоллам» - цу дешашца д1адоладе безам ба Са Беков Темботах дола таханара вай къамаьл.
Советски замах Къилбаседа Кавказа халкъий эггара хьалха хьахиннарах цхьа поэт ва из.Дукха яц Бекова художественни произведенеш,бакъда уж юкъе йоацаш д1ахьокха йиш йолаш дац г1алг1ай литература,
къаьстта поэзи. Журналист,педагог,1илманхо,поэт,фольклорист хиннача цун ц1и айхха ювзаенна я халкъа вахара культурни а литературни а ерригача процессашца. Цо даь йоазош дукха деце а,уж халкъа тешшаме г1улакх деш латт дуккхача хана денз.Уж тахан а шоай лоарх1ам а шоашцара наьха безам а бовнза да..Тахан майрра ала йиш я,Бекова ц1и а г1улакххаш а хана й1оахалла дицлургдац халкъа.
1873 ш. Йоккхача Ачалкхе, ахархочун дезала юкъе ваьв Беков Дордаг1а Тембот.Наьсарен Буро чу улла школа т1ехдика йистеяккхарах,паччахьа чотах деша вахийтав из Буро т1арча Реальни училище. 1893 ш. йистеяьккхай цо из.Д1ахо Варшавски политехнически институте дешаш хиннав.
Деррига ший низи хьаькъали Нохч-Г1алг1ай 1илман грамматика оттаеш,йоазонхой хьалкхебеш,г1алг1ай поэзии а литература а дег1адоаладеш д1аделар Беков Т. «Сердало» яха газет арадаьннача хана денз издательстве болх беш,эггара хьалхара кепатохача газета номерашца дакъа лоацаш хиннав из. Г1алг1ай багахбувцам тохкаш,гулбеш а хиннав.Эггара хьалха г1алг1ай меттала стихаш язъяь поэт а проза язъяь йоазонхо а ва из.Цо хьалхале лелаеш,цун йоазонца 1омалуш хьакхийнаб Озиев С,,Озиев А., Муталиев Хь-Б.,кхыбараш.Цул совг1а,Беков Тембот ва эггара хьалха мотт тохкаш,цун орфографии терминологии в1ашаг1йолаш болх баьр.Цо оалаш хиннад : « Йоазув – дешар доацар,къам а дац ».
Бекова язъяьй «Хьалхара б1аьсти» яхеи «Тамара» яхеи повесташ.Бакъда,уж повесташ кепатеха арадаьнна хина «Сердало» газета номераш архивашка йисаяц,цудухьа цар чулоацам тахка в1ашт1ехьа а даьннадац. Г1алг1ай литература юкъе из нонаг1а «Ши зама»,»Лене болхлой боабар»,»Цхьайттеи пхиъи» яха стихаш язъярца венав.
Дордаг1а Тембота вахара никъ бувцаш хилча,белгал ца боаккхаш бита йиш яц цун просветительски болх.Цу балхах лаьца вайна хоам бергба шун новкъосто.
Дешархочун хоам : « Тембот – халкъа хьехархо »
« Тембот – халкъа хьехархо» - уж дешаш аз хьаийцад Озиев Салмана Беков Дордаг1а Тембот ваь 124 шу дизара хетаяьча стихотворене т1ара.Вайна ма харра,1923 ш. Горски Республика Наркомпросо т1а а ийца,ч1оаг1дир Мальсагов К.З. оттаяьча проектах дола латински алфавит.Цу алфавитах арадувла доладелар «Сердало» газет а.Цу газета корректор волаш болх баьб Тембота.
Цу хана 1алаьмате к1езига бар г1алг1ашта юкъе дийша,деша а язде а ховш бола нах.Мотт,литература,багахбувцам 1омабе а,тахка а,гулбе а безаш дар.Цудухьа лаьрхх1а Буро т1а хьаел Г1алг1ай хьехархой кийчбеш йола техникум.Цига хьожабу Г1алг1ай мехка дикаг1бола хьехархой.Царна юкъе къаьстта белгала вар наьна мотти литературеи хьехаш вола Беков Дордаг1а Тембот.Цига цо ший низ а хьинар а ца кходеш хьехаш дийшачарех хьахилар хьалхара г1алг1ай интеллигенции – хьехархой,поэташ,йоазонхой.Царех ба цу техникуме деша баьг1а Озиев Салман,Осмиев Хь.,Муталиев Хь-Б.,Зязиков Б., Базоркин И.,дуккха кхыбараш а.Беков Т. Мишта хьехархо хиннав тешал деш я х1анз аз шоана ешаргйола Муталиев Хь-Б цунна хетаяь ер стихотворении. « Хьехархочун кор « яхаш я из.
Сменах болх бе араяьлча сана,
Хьесташ хьекх из б1аьстан миха к1едж.
Боккхий,кагий сайран фега байнаб.
Бутт а,цхьаь цу сигал саготденна,
Хьегаш,нах болчахьа 1очухьеж
Бакъда чухьа седкъий доагаш сана,
Сийрдадаьннад хьехархочун кор.
Кора да воал тетрадех чуийна,
Перрон ларах тохкаш бера ховр....
IV Муталиев Хь-Б Беков т. Язъяь стихотворении ешари яшхари
V. « Ши зама»яха стихотворении еш шаьра,нийса дешача дешархоша.
Стихотворене чулоацам башхар :
- Малаг1а я стихотворене керттера тема ?
- Белгалъе стихотворене керттера уйла.
- Сенах гучадоал вайна автора интернациональни дог-уйла ?
- Стихотворене юкъера хьалаха эпитеташ,дустараш,кхыйола мета говзал.
VI. « Лене болхлой боабар» - хьехархочун дош.
- « Лене болхлой боабар» яхача стихотворене т1а автора дувц,Лена яхача хи т1а жандармаша герз доаца дукха болхлой боабар.Поэта ма дара хьахьокх Сибарег1арча приискашка дошув доаккхаш болх беш болча болхлошка хина халои балеи.Сагах къахетам беш воаца жандармски эпсара Терешенко хьалхленца машара демонстрацена топаш тохар а гойт автора.Из истореца хина х1ама шаьрача меттаца,чулоацам к1оаргга болаш,поэтически сурт хоза увттадеш язду цо :
Са дайнача соца сийна оалхазар сана,
Болх тийшаьр паччахьа баь,г1ийла бой ва хинна
Т1абуллача бекхама новкъостех б1у болаш,
Са дайнача ма йисар болхлой уж голаш.
Йодаш латтача колонна хьакъехьа поэтически сурт диллад кхы толашаг1а доацаш :
Йоккхача нийсонца й1аьха т1ийрг сана,
Наькъа цу б1оахалла тессаь тай хина.
Паччахьа хьакимий дикага дог доахаш,
Болхлой тайгахьа бар болхаш.
Болхлой къиза боабар хьахьокхаш дола сурташ унзара а къиза а да.Шоай вахар тоадар духьа дехар дар мара,кхы цар даь х1ама доаццашехь: «Г1арх» даьлар цхьан юкъа цу Лена атаг1е, « Ядаш яр гурматаш дошо лаьтта керчаш».
VII. « Леле болхлой боабар « - яха стихотворении 1оеш классе
Стихотворене чулоацам тахкар :
- Фу ха я стихотворене т1а ювцар ?
- Мишта бар цу хана Ленерча приискашкара болхлой ? Текста т1ара 1одеша болхлой вахар дувцаш дола муг1араш .
- Фу кхоачар болхлошка шоаш хьегача къих ?
- Фу дир болхлоша шоашта т1ера низ а хало а ла ца мегача ?
- Текста т1ара хьа а лахе, 1оеша маьрша дехар де баьхка болхлой къиза боабар дувца моттиг .
VIII.Урока корта бар :
IX. Ц1аг1а : биографии ха, стихотворени – шаьра еша,тахка, О. 70 - 75
24 225
1 156 
