"Билеги кучтуу бирди жыгат, билими кучтуу минди жыгат"

Сабактын темасы: «Билеги кучтуу бирди жыгат, билими кучтуу минди жыгат»

.

Сабактын максаты:

«Билеги кучтуу бирди жыгат , билими кучтуу минди жыгат» – деген илгертеден келе жаткан элибиздин нускалуу созун унуткарбай, Атадан – балага, улуулардан – жаштарга, тарбия – насаат катарында айтылып келе жатканын жана маани, манызын балдарга жеткиликтуу тушундуруу. О.э макал – лакап жана улуу ойчул-дарыбыздын учкул саптары менен, окуучу-лардын ан сезимин, акыл – эсин остурууго комоктошуу.

• Кыргыздар байыртадан эле акыл менен билимдүүлүктү адам баласына таандык башкы касиет катары баалап келишкен. Ата-бабалардан мурасталган аңыз аңгемелерде, дастандарда, макал-лакаптарда азыркы муундар үчүн акыл менен билимдин адам турмушундагы ордун ар тараптуу түшүнүүгө, алардын билимге болгон дитин, кунтун ойготууга дүрмөт болуучу осуяттар арбын.

• Акыл менен билимдин улуулугу жөнүндөгү элдик даанышмандык төмөнкү макалдарда да таамай, так айтылат: « Күч кетет, акыл кетпейт», « Билген миңди башкарат», « Кылыч - курал эмес, акыл – курал».

• Элдин терең ишениминде, окуу – билим алуу жеке адамдын да, коомдун да өнүгүп өркүндөөсүнүн зарыл шарты. Билимсиз түркөй адамдын өмүрү, жашоосу кунарсыз, супсак болмок. Бул элдик идея « Окуган – жарык окубаган – чарык», « Билимдүүгө дүйнө - жарык, билимсизге дүйнө караңгы» - деген накыл сөздөр таамай айтылган.

• Элдик педагогикада акылдуулук баарыдан мурда адептик категория, б.а. адамдын адеп маданияты, анын акыл, билиминин туундусу катары каралат. Муну төмөнкү макалдар дана туюндурат: «Акылдуу бала – элпек, акылсыз бала – тентек», « Акылы жок бала жүгөнү жок атка окшош», «Акындын көркү - акыл», «Билимдүү киши айнектей, билимсиз киши тумандай», «Жердин көркү – эгин, элдин көркү – билим».

• Кыргыздар интеллектуалдык маданиятты, акыл – билимди башкы байлык, негизги дөөлөт катары карашкан. Анын барк-баасын, өлбөс, чирибес зат алтынга тете дешип, андан да кымбат нерсе катары карашкан. М .: «Алтын чирибейт, акыл азбайт», « Акыл байлыгы – азбас байлык» . Арийне кыргыздын өткөн мезгили, алар ар кандай иште акыл, билим керектигин, акыл менен гана ар нерсени жеңүүгө болорлугун нускалайт. «Билегиңе ишенбей, билимиңе ишен», «Теректей бой бергиче, теменедей акыл берсин». Демек, кыргыз эли дайыма акыл-ой маданиятын жогору койгон, адамдын сырткы көрүнүшү эмес, биринчи планга анын ички дүйнөсүн алып чыккан.

• Кыргызда «карылык» адамдын өмүр жашынын гана сан өлчөмү эмес, ал баарыдан мурда акыл, турмуштук тажрыйбага, бийик адеп – наркка ээ болгондук деген түшүнүктү билдирет. Ошондуктан калк : «Карынын сөзүн капка сал, кары билгенди баары билбейт», - деп улуулардын кебин акыл-билимдин казынасы катары кабылдаган.

• Жыйынтыктоо:

Ушинскийдин «Адам жаман болуп туулбайт, жаман болуп коомдо тарбияланат »- деген сөзүндө калет жок . Ошону менен катар , Нагима энебиздин «Балачак дүйнө бейкапар бейпилчиликтин мезгили гана эмес, балачак адамдын адам, инсан катары калыптанышынын уютку өзөгү » - деп айтканы бар.

Андыктан балдар, « Бүгүнкү жаштар, эртеңки келечегибиздин үмүту силерсиңер»! Бүгүнкү билимден артта калбай « куйма кулак» жана билимдуу болсоңор, келечекте үзүрлүү, татыктуу, бактылуу, жаркын жашоонун ээси боло аласыңар!

• Тапшырма:

Ар бириңер жашоодогу максатыңарды жазыгыла. Бүгүнкү «Билеги күчтүү бирди жыгат, билими күчтүү миңди жыгат» - деген темабызга байланыштуу, жана о.э. алган билимиңерди өз алдыңарча ой жүгүртүп, акыл-ой топтоп изденип, нарктуу сөздөрүбүздөн, нускалуу кептерден, дил баян жазып келгиле.