Смотрите запись вебинара для учителей о современных инструментах, повышающих эффективность обучения в классе и дистанционно

СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Выбрать материалы

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

Была в сети 02.10.2024 11:03

Аккалиева Гульзинат Ерболатовна

Учитель казахского и литература

43 года

1 361

45 597

Подписчики

Подписки

Местоположение

Казахстан, Атырау

Специализация

Прочее

Обо мне Блог Файлы Тесты Галерея Активность Награды

БІЛІМ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯЛАР МЕН ЗАМАНАУИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР

Категория: Прочее

12.04.2016 08:40

Атырау ?аласы,

№1 В.И.Ленин атында?ы орта мектепті?

III де?гейлік ба?дарламаны ме?герген

?аза? тілі мен ?дебиеті п?ні м??алімі

А??алиева Г?лзинат Ерболат?ызы

БІЛІМ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯЛАР МЕН ЗАМАНАУИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР

Б?гін ?лемдік де?гейдегі білім беру - ?азіргі білім берудегі басты ба?ыт. Я?ни, о?ытуда?ы білім алушыны жеке т?л?а болып ?алыптастыру, о?ытуды? заманауи ?дістерін ?олдану ар?ылы б?секеге ?абілетті т?л?аны жетілдіру, т?л?ааралы? ?арым-?атынастар?а бейімдеу болып табылады. Елбасы ?з с?зінде,"Б?гін ?аза?станны? ?леуметтік-экономикалы? г?лденуі мен ?ауіпсіздігі халы?ты? білімі мен инновациялы? ?дістерді д?рыс ?олдануына тікелей байланысты". Яки, ел болаша?ы ?шін елімізді? ?рбір азаматы мемлекетті? дамуына ?з ?лесін ?осу керек. Міне, осындай ма?сатта білім беру ж?йесіне де айыры?ша м?н беріліп отыр. Я?ни, ХХІ ?асыр де?гейіне сай білім беру. Ол дегеніміз ?стаздар ?ауымынан инновациялы? білім беру, ?з т?жірибесінде инновациялы? ?діс-т?сілдерді ж?не технологияларды ?олдану болып табылады. Б?л за?ды процесс, себебі елде болып жат?ан саяси, экономикалы?, ?леуметтік ж?не бас?а да ?згерістер білім ж?йесін сол ?згерістер т?р?ысында дамытуды талап етеді. ?аза?стан Республикасыны? Президенті Н.?.Назарбаев ?аза?стан хал?ына кезекті жолдауында "Бізге о?ыту ?дістемелерін жа??ырту ж?не ??ірлік мектеп орталы?тарын ??ра отырып, білім беруді? онлайн-ж?йелерін белсене дамыту керек болады ".

Б?гінгі білім мен т?рбие технологиясында «жеке т?л?а» т?рбиелейтін м??алімні? де ?зіндік жеке т?л?а ретінде шы?армашылы?ыны? орны ерекше. Инновациялы? технологияларды пайдалану б?гінде сапалы білім беру негізгі шарттын бірі. Ал осы басты міндеті ат?аруда ?рбір ?стазды? бойында мынадай проблема бірден ?алыптасады: о?ушыларды? танымды? ?абілеттерін, о?у процесінде ж?ретін (есту, к?ру ж?не т.б.) негізгі ?рекеттерін дамыту б?гінде заман с?ранысына сай ?олданып ж?рген ?діс-т?сілдерді? азды?ы. Осы проблеманы шешу ?шін тиімді жолдарды ?арастыру ?ажет. Оны шешу ?шін білім беруді? мазм?нын жа?артып, озы? ?діс-т?сілдерді ?ндеп шы?ару ?ажет. Сол себептен, ?ткен жылдан бастап, республика бойынша заманауи талап?а сай ?аза?станды? педогог ?ызметкерлеріні? біліктілігін арттыру курсы бойынша к?п де?гейлік курстар ?йымдастырылды. Б?л курстар Кембридж т?сіліні? теориялы? негіздеріне орай ?тті. Ба?дарлама мазм?нына с?йкес т?л?аны жан-жа?ты білімді, ізденімпаз, ойы ?ш?ыр, саналы, зерек, жауапкершілігі зор, ?о?ам талаптарын ?ана?аттандыратындай етіп ?алыптастыру е? ма?ызды м?селелерді? бірі болып отыр. Ба?дарламаны? мазм?ны? орындауда инновациялы? технологияларды? ішінен «Білім беру барысында?ы интерактивті ?дісті» ?з т?жірибемде ?олдануды ж?н деп санадым.

«Интерактив» с?зі бізге а?ылшын тіліні? «interact» деген с?зінен келген. «Іnter»- б?л «?зара», «act» - ?рекет ету дегенді білдіреді.

Интерактивті ?дістерде басты назарды “процеске”, я?ни ?йрену процесіні? ?зіне, ш?кірттерді? “?алай” ж?не “?андай ?діс – т?сілдер ар?ылы ?йренетіндігіне” аударады. Я?ни, интерактивті с?зі–?зара ?рекет ету бейімділігін білдіреді немесе ??гімелесу, ?лдекім мен (адаммен) не болмаса ?лденемен (мысалы, компьютермен) с?хбаттасу режімінде болады. Демек, интерактивті о?ыту – б?л, е? алдымен, с?хбаттасып о?ыту, оны? барысында м??алім мен о?ушыны? ?зара ?рекет етуі ж?зеге асырылады. Осы жерде о?ушыларды? жауаптарынан г?рі м?селені? шешімін табу?а талпын?аны ма?ызды. Себебі, интерактивті о?ытуды? басты ма?саты – о?ушыларды ?збетінше ой ?орытып, жауап табу?а ?йрету. ?сіресе таби?атынан т?йы?, ?з ойын жеткізе алмайтын, ?здеріне сенімсіздеу о?ушылар?а пайдасы зор. Ал м??алімні? міндеті – о?ушыны? не??рлым белсенділік танытуына жа?дай жасау, ?ажет кезде жол к?рсету болып табылады. М?нда м??алімні? шы?армашылы?пен ж?мыс істеуі ?лкен р?л ат?арады. ?з саба?тарым интерактивті ?дісті саба? барысында диалог т?сілі к?мегімен ж?не топ?а б?лу ж?мысына негізделген. Н?тижесі жина?тал?ан білімін сырта пайдалана алады. Интерактивті ?дісті? ерекшелігі – о?ушы?а жаттанды білім беру емес, керсінше ?р о?ушыны? танымдылы? ?абілеттерін ж?не танымды ??дер істерді, я?ни ?ойыл?ан с?ра??а бірнеше н?с?алы жауап беру, ойлауды, ынтаны, ?абылдау ?абілеттерін, с?зді? ?орын белсенді т?рде дамыту болып табылады.

?олданып жат?ан ?дісті? н?тижесінде о?у процесіні? барысында о?ушылар мыналармен ?арым – ?атынас?а т?седі:

1. М??аліммен (о?ушылар м??алімні? с?ра?ына жауап берген кезде);

2. О?ушылармен (ж?птасып ж?мыс істеу барысында)

4. Ша?ын топтармен (3-4 о?ушымен);

5. О?ушыларды? ?лкен тобымен (к?біне пікірталас/дебат сынып болып ?лдебір м?селені тал?ылау барысында);

6.Техника т?рлерімен (мысал?а, компьютермен, интербелсенді та?тада ж?мыс істеуде).

Шынындада, ?азір ?аза? тілін жетік ме?гергендерді? ?атары к?бейе т?суде. Б??ан отбасы да, балаба?ша да, орта мектеп те, жо?ары о?у орындары да зор ?лес ?осуда. Б??ан ?зімні? ж?ріп ?ткен жолым д?лел бола алады.

Б?гінгі ма?сат-?рбір о?ушылар?а т?бегейлі білім мен м?дениетті? негіздерін беру ж?не оларды? жан-жа?ты дамуына ?олайлы жа?дай жасап, жеке т?л?а ?алыптастыру. Ол ?шін ?азіргі білім беру саласында?ы о?ытуды? озы? технологияларын тере? ме?геру керек. Жа?а технологияларды? педагогикалы? негізгі ?а?идалары: бала?а ізгілік т?р?ысынан ?ор?ау, о?ыту мен т?рбиені? бірлігі, баланы? танымды? к?шін ?алыптастыру ж?не дамыту, баланы? танымды? ж?не шы?армашылы? икемділігін дамыту, ?р о?ушыны? ?абілеті мен м?мкіндік де?гейіне орай о?ыту, барлы? о?ушыларды? дамуы ?шін ж?йелі ж?мыс істеу, о?у

?рдісін о?ушыны? сезінуі. Білім беру технологияларыны? озы? ?дістеріні? бірі болыпт абылатын, к?сіптік білім беруге жа?сы ?серін тигізетіні — ойын ?дісі. Білім беру ж?йесін деинновациялы технологияны? т?рі болып табылатын ?рекетті технологиялары ?олданылуда. Осындай технологияларды? басты ма?саты — «іскерлік ойын» ?дісі.

Технологияны жасау ба?ыт-ба?дары к?сіптік т?жірибелік икемдіктерін жетілдіру ж?йесіне ба?ыттал?ан. Осы?ан ?атысты білім беру а?параты к?сіптік ж?мысты сапалы т?рде орындау м?мкіндігін ?амтамасыз ететін ??рал ретінде ?атысты. Ойын ?дісі ?о?амды? маманды?тарды о?ытуда ?ана емес, сондай-а? техникалы? маманды?тар?а да жо?ары тиімді.

Ойын ?дісі о?ушыны? материалды ??ынуды? барлы? амалдарын, ?абылдауды? барлы? т?рлерін ?олдана отырып, ?ана?аттандырады.

О?ушылар?а зерттеулік ж?мыс ж?не практикалы? ж?мысы барысында емтихан?а дайындалу ?сынылды. Саба?ты? жоспары бойынша о?у материалы келесідей модульдерге б?лінеді:

Модуль1. ?азіргі технологиялы? бас?ару объектілерін жіктеу ж?не оларды? ??рылымы.

Модуль 2. Техникалы? реттеу ж?йелеріні? негізгі т?рлері.

Модуль 3. Объектілерді? жіктелуі.

Берілген классификация бойынша ойын ба?дарламасы дайындалады. Материалды ме?геру ?шін ?р б?лімге о?ушылар бірнеше топ?а б?лінеді. Сол о?ушылар берілген материал бойынша дайынды? ж?ргізеді де оны ж?зеге асырады. Оларды? басты ма?саты — о?у материалын тере?дей ?з бетімен талдау?а к?мектесетін а?паратты берудегі мультимедиялы? ж?не бас?а да ??ралдарын барынша пайдалану. Ойын дайындау барысында о?ушыларды? шы?армашылы? ?абілеттіліктерін ?оса ?осымша бейстандартты ойлау м?мкіндігіне ие болады. Топтар арасында?ы б?секелестік ойын ?дісіні? тиімділігін арттырады. Ойын ?р модульге ерекше, айры?ша болады.

Топта ж?мыс жаса?анда о?ушылар ?з бетімен о?умен айналысады. О?ушы «?лсіздеу» о?ушы?а ?з білімін беру, о?у материалын ме?герудегі ?ызы?ушылы?ын ж?не талпынысын ашу. Бір модуль бойынша ойын н?тижесін ?орытындылай келе, топ е? белсенді ж?не білімді же?імпаз о?ушыны та?айындайды. Барлы? модульдер бойынша ойын н?тижесін ?орытындыла?анда топ ?йымдастырушыларынан е? ?здік ж?не ойынды е? жа?сы, е? тиімді, е? ?ызы?ты жаса?ан топ та?айындалады.

?аза? тілі мен ?дебиеті саба?тарында жиі кездесетін с?здер мен сирек кездесетін с?здерді аны?тау?а ж?мыс жасатамын. Мысалы: м?ндай тапсырмаларды о?ушылар бірінен-бірі о?у ар?ылы к?ркем ?дебиет тілін ке?інен ме?гереді.

Жа?а а?паратты? технологияны? басты тиімділігі — б?л м??алімге ?аза? тілі мен ?дебиет саба?тарында?ы о?у ?рдісін ?згертуге, о?ытуда?ы п?наралы? байланысты к?шейте отырып, о?ушыларды? д?ниетанымдарын ке?ейтуге ж?не ?абілеттерін к?ре біліп, оны дамыту?а толы? жа?дай жасауы.

?аза? тілі саба?ында о?ушылар, ма?ал — м?телдер, ертегілер сия?ты ауыз ?дебиеті ?лгілерімен танысады. О?ушыларды? ма?алдарды т?сініп, есте са?тауын ?амтамасыз ету ма?сатында интербелсендіі та?таны? к?мегі зор.

О?ушыларды? ой-?иялын дамытып, эстетикалы? сезімдерін ?штай т?сетін шы?армаларды? бірі-ертегілер. Ертегілерді? ?ай т?рі болмасын баланы? ой-?рісін, тілін, д?ниетанымын дамытады, с?з байлы?ын арттырып, с?здік ?орын ке?ейте т?седі. С?з-тілді? негізгі ?лшемі. Тіл дамытуды? бас?а т?рлері сия?ты с?здік ж?мысы о?у-т?рбие ж?мысыны? барлы? саласында ж?ргізіледі.Балалар с?зді ??у

ар?ылы с?йлеу ?стінде тілін дамытады. С?здік ж?мысы о?ушыны? ойын дамытумен ты?ыз байланысты.

Ойы шашыра??ы балалармен айтар ойын т?ртіппен, ж?йелі с?йлеуге ?йрету ж?мыстарын саба?та, саба?тан тыс уа?ытта ж?ргіземін. О?ушыларды ойды білдіруге к?мегі жо?, арты? с?здерді ?олданбай, таза с?йлеуге да?дыландыруда ж?мыстар ж?ргізіп жатырмын. О?ушыны? с?йлегенде асы?ып–апты?пай немесе тым жайбара?атты??а салынбай, байсалды с?йлеп ?йрену, ?зін д?рыс ?стау м?дениетіне де жатты?тыру ж?мыстарын ж?ргіземін. Сонымен ?атар ??гімелеу барысында с?ра? ?оя білу, ?зіне ?ойыл?ан с?ра??а тияна?ты жауап ?айтара алу?а да?дыландыру?а да к??іл б?ліп отырамын. О?ушылар?а к?пшілік алдында с?йлей білуге ?йрету ?ажет. Сынып алдында ты?даушылар?а ?арап ойын асы?пай-саспай, ?ысылмай айтып беру шеберлігіне ?йрету де тілдерін жетілдіріп, ой ?ш?ырлы?ын дамытады, к?пшілік алдында ?зін ?стай алу?а да?дыланатынына к?зім жетті.

Бізді? елімізде де ?аза?станды? мектептер ?шін о?ыту технологияларын ойластырып, ?ылым мен практиканы ?штастыра зерттеп ж?рген ?алымдарымыз баршылы?. Атап айтар болса?, «О?ытуды? ?ш?лшемді ?дістемелік ж?йесі» педагогикалы? технология(?араев Ж.А., Кобдикова Ж.У.); ж?йелік негізде о?ыту (?алиев Т.Т.); Жобалай о?ыту технологиясы (С?тбекова А.); сатылай кешенді талдау (Оразхынова Н.А.) т.б. технологияларын жат?ызу?а болады.

?діскер – ?алым (Оразахынова Н.А.) пікірінше: «Кез – келген технологияны білім беру ?рдісінде енгізуге міндетті орындалу?а тиісті бірнеше шарттар бар. Тікелей ?аза? тіліне байланысты мынадай шарттар болуы ?ажет.

нысана?а алынып отыр?ан технологияны? теориялы? ж?не ?дістемелік м?селелерін жан-жа?ты ашып к?рсететін ?ылыми-?дістемелік е?бек;
технологияны саба? ж?не саба?тан тыс уа?ытта ж?зеге асыру?а толы? м?мкіндік жасайтын б?гінгі к?н талабына сай компьютер, аудио-визуалды? ??ралдармен жабды?тал?ан лабораториялар;
сол технология?а бейімделіп жазыл?ан о?у кешендері: ба?дарлама, о?улы?, о?у ??ралдары, ?дістемелік ж?не к?рнекілік ??ралдар;
е? басты шартты? бірі – осы технологиямен толы? ?арулан?ан м??алім.

Себебі кез – келген технологияны? білім беру ?рдісінде дендеп енуіне тікелей ?ызмет ететін – м??алім. Ол ?шін м??алім жа?а технологияны ме?геріп ?ана ?оймай, ?зі ме?гергентехнологияны ?з іс-?рекетіне байланысты ?олдана алуы, жетілдіре білуі, сондай-а?, ?зіні? анализі, рефлекциясы ар?ылы ?зін-?зі жетілдіріп отыруы тиіс.

?орыта айт?анда,б?гінде адамзатты? дамуы білім де?гейіні? жо?арлы?ымен тікелей байланысты екенін т?сіну басты м?селе болып отыр.

Ба?ыт-ба?дарын, басылымды?тарын ?згертпеген о?ыту ж?йелері ?о?ам дамуыны? тежеуіші, кедергісі болатынды?ы белгілі.

Пайдалан?ан ?дебиеттер:

1.2014 жылды?17 ?а?тар к?ні жария етілген Президент Н?рс?лтан Назарбаевты? ?аза?стан хал?ына Жолдауы.
?аза?стан Республикасыны? «Білім туралы»За?ы, 2007
С. К?шімбетова «О?у—т?рбие ?рдісінде о?ытуды? инновациялы? ?діс-т?сілдерін пайдалануды? педагогикалы? шарттары», Алматы,2008.
.М. М. Жанпейісова «Модульдік о?ыту технологиясы о?ушыны дамыту ??ралы ретінде», Алматы,2002.
Кобдикова Ж.У. « О?ытуды? процесін технологияландыру». – Алматы, А?желкен мектебі, 2000.-32 б.
Жанпейісова М.М. «Модульдік о?ыту технологиясы о?ушыны дамыту ??ралы ретінде". -Алматы: 2002.-180б.
Білім технологиялары. - Журнал, 2012.-№2

№1 В.И.Ленин атында?ы орта мектебі

БІЛІМ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯЛАР МЕН ЗАМАНАУИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР

?аза? тілі мен ?дебиеті п?ніні? II санатты м??алімі

А??алиева Г?лзинат Ерболат?ызы

Атырау, 2015 жыл

Просмотр содержимого документа
«БІЛІМ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯЛАР МЕН ЗАМАНАУИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР»

Атырау қаласы,

№1 В.И.Ленин атындағы орта мектептің

III деңгейлік бағдарламаны меңгерген

қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі

Аққалиева Гүлзинат Ерболатқызы

БІЛІМ БЕРУДЕГІ ИННОВАЦИЯЛАР МЕН ЗАМАНАУИ ТЕХНОЛОГИЯЛАР

Бүгін әлемдік деңгейдегі білім беру - қазіргі білім берудегі басты бағыт. Яғни, оқытудағы білім алушыны жеке тұлға болып қалыптастыру, оқытудың заманауи әдістерін қолдану арқылы бәсекеге қабілетті тұлғаны жетілдіру, тұлғааралық қарым-қатынастарға бейімдеу болып табылады. Елбасы өз сөзінде,"Бүгін Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық гүлденуі мен қауіпсіздігі халықтың білімі мен инновациялық әдістерді дұрыс қолдануына тікелей байланысты". Яки, ел болашағы үшін еліміздің әрбір азаматы мемлекеттің дамуына өз үлесін қосу керек. Міне, осындай мақсатта білім беру жүйесіне де айырықша мән беріліп отыр. Яғни, ХХІ ғасыр деңгейіне сай білім беру. Ол дегеніміз ұстаздар қауымынан инновациялық білім беру, өз тәжірибесінде инновациялық әдіс-тәсілдерді және технологияларды қолдану болып табылады. Бұл заңды процесс, себебі елде болып жатқан саяси, экономикалық, әлеуметтік және басқа да өзгерістер білім жүйесін сол өзгерістер тұрғысында дамытуды талап етеді. Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаев Қазақстан халқына кезекті жолдауында "Бізге оқыту әдістемелерін жаңғырту және өңірлік мектеп орталықтарын құра отырып, білім берудің онлайн-жүйелерін белсене дамыту керек болады ".

Бүгінгі білім мен тәрбие технологиясында «жеке тұлға» тәрбиелейтін мұғалімнің де өзіндік жеке тұлға ретінде шығармашылығының орны ерекше. Инновациялық технологияларды пайдалану бүгінде сапалы білім беру негізгі шарттын бірі. Ал осы басты міндеті атқаруда әрбір ұстаздың бойында мынадай проблема бірден қалыптасады: оқушылардың танымдық қабілеттерін, оқу процесінде жүретін (есту, көру және т.б.) негізгі әрекеттерін дамыту бүгінде заман сұранысына сай қолданып жүрген әдіс-тәсілдердің аздығы. Осы проблеманы шешу үшін тиімді жолдарды қарастыру қажет. Оны шешу үшін білім берудің мазмұнын жаңартып, озық әдіс-тәсілдерді өндеп шығару қажет. Сол себептен, өткен жылдан бастап, республика бойынша заманауи талапқа сай қазақстандық педогог қызметкерлерінің біліктілігін арттыру курсы бойынша көп деңгейлік курстар ұйымдастырылды. Бұл курстар Кембридж тәсілінің теориялық негіздеріне орай өтті. Бағдарлама мазмұнына сәйкес тұлғаны жан-жақты білімді, ізденімпаз, ойы ұшқыр, саналы, зерек, жауапкершілігі зор, қоғам талаптарын қанағаттандыратындай етіп қалыптастыру ең маңызды мәселелердің бірі болып отыр. Бағдарламаның мазмұның орындауда инновациялық технологиялардың ішінен «Білім беру барысындағы интерактивті әдісті» өз тәжірибемде қолдануды жөн деп санадым.

«Интерактив» сөзі бізге ағылшын тілінің «interact» деген сөзінен келген. «Іnter»- бұл «өзара», «act» - әрекет ету дегенді білдіреді.

Интерактивті әдістерде басты назарды “процеске”, яғни үйрену процесінің өзіне, шәкірттердің “қалай” және “қандай әдіс – тәсілдер арқылы үйренетіндігіне” аударады. Яғни, интерактивті сөзі–өзара әрекет ету бейімділігін білдіреді немесе әңгімелесу, әлдекім мен (адаммен) не болмаса әлденемен (мысалы, компьютермен) сұхбаттасу режімінде болады. Демек, интерактивті оқыту – бұл, ең алдымен, сұхбаттасып оқыту, оның барысында мұғалім мен оқушының өзара әрекет етуі жүзеге асырылады. Осы жерде оқушылардың жауаптарынан гөрі мәселенің шешімін табуға талпынғаны маңызды. Себебі, интерактивті оқытудың басты мақсаты – оқушыларды өзбетінше ой қорытып, жауап табуға үйрету. Әсіресе табиғатынан тұйық, өз ойын жеткізе алмайтын, өздеріне сенімсіздеу оқушыларға пайдасы зор. Ал мұғалімнің міндеті – оқушының неғұрлым белсенділік танытуына жағдай жасау, қажет кезде жол көрсету болып табылады. Мұнда мұғалімнің шығармашылықпен жұмыс істеуі үлкен рөл атқарады. Өз сабақтарым интерактивті әдісті сабақ барысында диалог тәсілі көмегімен және топқа бөлу жұмысына негізделген. Нәтижесі жинақталған білімін сырта пайдалана алады. Интерактивті әдістің ерекшелігі – оқушыға жаттанды білім беру емес, керсінше әр оқушының танымдылық қабілеттерін және танымды қүдер істерді, яғни қойылған сұраққа бірнеше нұсқалы жауап беру, ойлауды, ынтаны, қабылдау қабілеттерін, сөздің қорын белсенді түрде дамыту болып табылады.

Қолданып жатқан әдістің нәтижесінде оқу процесінің барысында оқушылар мыналармен қарым – қатынасқа түседі:

1. Мұғаліммен (оқушылар мұғалімнің сұрағына жауап берген кезде);

2. Оқушылармен (жұптасып жұмыс істеу барысында)

4. Шағын топтармен (3-4 оқушымен);

5. Оқушылардың үлкен тобымен (көбіне пікірталас/дебат сынып болып әлдебір мәселені талқылау барысында);

6.Техника түрлерімен (мысалға, компьютермен, интербелсенді тақтада жұмыс істеуде).

Шынындада, қазір қазақ тілін жетік меңгергендердің қатары көбейе түсуде. Бұған отбасы да, балабақша да, орта мектеп те, жоғары оқу орындары да зор үлес қосуда. Бұған өзімнің жүріп өткен жолым дәлел бола алады.

Бүгінгі мақсат-әрбір оқушыларға түбегейлі білім мен мәдениеттің негіздерін беру және олардың жан-жақты дамуына қолайлы жағдай жасап, жеке тұлға қалыптастыру. Ол үшін қазіргі білім беру саласындағы оқытудың озық технологияларын терең меңгеру керек. Жаңа технологиялардың педагогикалық негізгі қағидалары: балаға ізгілік тұрғысынан қорғау, оқыту мен тәрбиенің бірлігі, баланың танымдық күшін қалыптастыру және дамыту, баланың танымдық және шығармашылық икемділігін дамыту, әр оқушының қабілеті мен мүмкіндік деңгейіне орай оқыту, барлық оқушылардың дамуы үшін жүйелі жұмыс істеу, оқу

үрдісін оқушының сезінуі. Білім беру технологияларының озық әдістерінің бірі болыпт абылатын, кәсіптік білім беруге жақсы әсерін тигізетіні — ойын әдісі. Білім беру жүйесін деинновациялы технологияның түрі болып табылатын әрекетті технологиялары қолданылуда. Осындай технологиялардың басты мақсаты — «іскерлік ойын» әдісі.

Технологияны жасау бағыт-бағдары кәсіптік тәжірибелік икемдіктерін жетілдіру жүйесіне бағытталған. Осыған қатысты білім беру ақпараты кәсіптік жұмысты сапалы түрде орындау мүмкіндігін қамтамасыз ететін құрал ретінде қатысты. Ойын әдісі қоғамдық мамандықтарды оқытуда ғана емес, сондай-ақ техникалық мамандықтарға да жоғары тиімді.

Ойын әдісі оқушының материалды ұғынудың барлық амалдарын, қабылдаудың барлық түрлерін қолдана отырып, қанағаттандырады.

Оқушыларға зерттеулік жұмыс және практикалық жұмысы барысында емтиханға дайындалу ұсынылды. Сабақтың жоспары бойынша оқу материалы келесідей модульдерге бөлінеді:

Модуль1. Қазіргі технологиялық басқару объектілерін жіктеу және олардың құрылымы.

Модуль 2. Техникалық реттеу жүйелерінің негізгі түрлері.

Модуль 3. Объектілердің жіктелуі.

Берілген классификация бойынша ойын бағдарламасы дайындалады. Материалды меңгеру үшін әр бөлімге оқушылар бірнеше топқа бөлінеді. Сол оқушылар берілген материал бойынша дайындық жүргізеді де оны жүзеге асырады. Олардың басты мақсаты — оқу материалын тереңдей өз бетімен талдауға көмектесетін ақпаратты берудегі мультимедиялық және басқа да құралдарын барынша пайдалану. Ойын дайындау барысында оқушылардың шығармашылық қабілеттіліктерін қоса қосымша бейстандартты ойлау мүмкіндігіне ие болады. Топтар арасындағы бәсекелестік ойын әдісінің тиімділігін арттырады. Ойын әр модульге ерекше, айрықша болады.

Топта жұмыс жасағанда оқушылар өз бетімен оқумен айналысады. Оқушы «әлсіздеу» оқушыға өз білімін беру, оқу материалын меңгерудегі қызығушылығын және талпынысын ашу. Бір модуль бойынша ойын нәтижесін қорытындылай келе, топ ең белсенді және білімді жеңімпаз оқушыны тағайындайды. Барлық модульдер бойынша ойын нәтижесін қорытындылағанда топ ұйымдастырушыларынан ең үздік және ойынды ең жақсы, ең тиімді, ең қызықты жасаған топ тағайындалады.

Қазақ тілі мен әдебиеті сабақтарында жиі кездесетін сөздер мен сирек кездесетін сөздерді анықтауға жұмыс жасатамын. Мысалы: мұндай тапсырмаларды оқушылар бірінен-бірі оқу арқылы көркем әдебиет тілін кеңінен меңгереді.

Жаңа ақпараттық технологияның басты тиімділігі — бұл мұғалімге қазақ тілі мен әдебиет сабақтарындағы оқу үрдісін өзгертуге, оқытудағы пәнаралық байланысты күшейте отырып, оқушылардың дүниетанымдарын кеңейтуге және қабілеттерін көре біліп, оны дамытуға толық жағдай жасауы.

Қазақ тілі сабағында оқушылар, мақал — мәтелдер, ертегілер сияқты ауыз әдебиеті үлгілерімен танысады. Оқушылардың мақалдарды түсініп, есте сақтауын қамтамасыз ету мақсатында интербелсендіі тақтаның көмегі зор.

Оқушылардың ой-қиялын дамытып, эстетикалық сезімдерін ұштай түсетін шығармалардың бірі-ертегілер. Ертегілердің қай түрі болмасын баланың ой-өрісін, тілін, дүниетанымын дамытады, сөз байлығын арттырып, сөздік қорын кеңейте түседі. Сөз-тілдің негізгі өлшемі. Тіл дамытудың басқа түрлері сияқты сөздік жұмысы оқу-тәрбие жұмысының барлық саласында жүргізіледі.Балалар сөзді ұғу

арқылы сөйлеу үстінде тілін дамытады. Сөздік жұмысы оқушының ойын дамытумен тығыз байланысты.

Ойы шашыраңқы балалармен айтар ойын тәртіппен, жүйелі сөйлеуге үйрету жұмыстарын сабақта, сабақтан тыс уақытта жүргіземін. Оқушыларды ойды білдіруге көмегі жоқ, артық сөздерді қолданбай, таза сөйлеуге дағдыландыруда жұмыстар жүргізіп жатырмын. Оқушының сөйлегенде асығып–аптықпай немесе тым жайбарақаттыққа салынбай, байсалды сөйлеп үйрену, өзін дұрыс ұстау мәдениетіне де жаттықтыру жұмыстарын жүргіземін. Сонымен қатар әңгімелеу барысында сұрақ қоя білу, өзіне қойылған сұраққа тиянақты жауап қайтара алуға дағдыландыруға да көңіл бөліп отырамын. Оқушыларға көпшілік алдында сөйлей білуге үйрету қажет. Сынып алдында тыңдаушыларға қарап ойын асықпай-саспай, қысылмай айтып беру шеберлігіне үйрету де тілдерін жетілдіріп, ой ұшқырлығын дамытады, көпшілік алдында өзін ұстай алуға дағдыланатынына көзім жетті.

Біздің елімізде де қазақстандық мектептер үшін оқыту технологияларын ойластырып, ғылым мен практиканы ұштастыра зерттеп жүрген ғалымдарымыз баршылық. Атап айтар болсақ, «Оқытудың үшөлшемді әдістемелік жүйесі» педагогикалық технология(Қараев Ж.А., Кобдикова Ж.У.); жүйелік негізде оқыту (Ғалиев Т.Т.); Жобалай оқыту технологиясы (Сәтбекова А.); сатылай кешенді талдау (Оразхынова Н.А.) т.б. технологияларын жатқызуға болады.

Әдіскер – ғалым (Оразахынова Н.А.) пікірінше: «Кез – келген технологияны білім беру үрдісінде енгізуге міндетті орындалуға тиісті бірнеше шарттар бар. Тікелей қазақ тіліне байланысты мынадай шарттар болуы қажет.

нысанаға алынып отырған технологияның теориялық және әдістемелік мәселелерін жан-жақты ашып көрсететін ғылыми-әдістемелік еңбек;
технологияны сабақ және сабақтан тыс уақытта жүзеге асыруға толық мүмкіндік жасайтын бүгінгі күн талабына сай компьютер, аудио-визуалдық құралдармен жабдықталған лабораториялар;
сол технологияға бейімделіп жазылған оқу кешендері: бағдарлама, оқулық, оқу құралдары, әдістемелік және көрнекілік құралдар;
ең басты шарттың бірі – осы технологиямен толық қаруланған мұғалім.

Себебі кез – келген технологияның білім беру үрдісінде дендеп енуіне тікелей қызмет ететін – мұғалім. Ол үшін мұғалім жаңа технологияны меңгеріп қана қоймай, өзі меңгергентехнологияны өз іс-әрекетіне байланысты қолдана алуы, жетілдіре білуі, сондай-ақ, өзінің анализі, рефлекциясы арқылы өзін-өзі жетілдіріп отыруы тиіс.

Қорыта айтқанда,бүгінде адамзаттың дамуы білім деңгейінің жоғарлығымен тікелей байланысты екенін түсіну басты мәселе болып отыр.

Бағыт-бағдарын, басылымдықтарын өзгертпеген оқыту жүйелері қоғам дамуының тежеуіші, кедергісі болатындығы белгілі.

Пайдаланған әдебиеттер:

1.2014 жылдың17 қаңтар күні жария етілген Президент Нұрсұлтан Назарбаевтың Қазақстан халқына Жолдауы.
Қазақстан Республикасының «Білім туралы»Заңы, 2007
С. Көшімбетова «Оқу—тәрбие үрдісінде оқытудың инновациялық әдіс-тәсілдерін пайдаланудың педагогикалық шарттары», Алматы,2008.
.М. М. Жанпейісова «Модульдік оқыту технологиясы оқушыны дамыту құралы ретінде», Алматы,2002.
Кобдикова Ж.У. « Оқытудың процесін технологияландыру». – Алматы, Ақжелкен мектебі, 2000.-32 б.
Жанпейісова М.М. «Модульдік оқыту технологиясы оқушыны дамыту құралы ретінде". -Алматы: 2002.-180б.
Білім технологиялары. - Журнал, 2012.-№2