Білімді ??зіретті т?л?а ?алыптастыру

Білімді, ??зіретті т?л?а ?алыптастыру

   Елімізді? дамы?ан елу мемлекеті ?атарынан орын алуы ?шін б?секеге ?абілетті, жан-жа?ты дамы?ан жас ?рпа?ты ?алыптастыру м?селесі  алда т?р. ?йткені тек б?секеге ?абілетті азаматтар ?ана Отанымызды? т?ра?ты дамуына, б?секеге ?абілеттілігіне ?з ?лесін ?оса алады. ?аза?стан Республикасыны? президенті Н.?.Назарбаев ?аза?стан Халы?тарыны? Ассамблеясыны? сессиясында: «?аза?станды?тарды? жас ?рпа?ы кем дегенде ?ш тілді білулері тиіс: ?аза?, орыс ж?не а?ылшын тілдерін еркін ме?герулері ?ажет!»- деп Еуропада?ы мектеп т?лектері мен студенттеріні? ?з-ара бірнеше тілде еркін с?йлеулері ?алыпты жа?дай екендігін атап ?тті.      

       Кем дегенде ?ш тілді білу заман талабына айналып отыр?ан ?ажеттілікті? бірі. К?п тілді о?ыту- жас ?рпа?ты? ?лемдік білім ке?істігінде еркін сам?ауына жол ашатын, ?лемні? ?ылыми ??пияларына ??іліп, ?з ?абілетін таныту?а м?мкіндік беретін б?гінгі к?нні? е? басты ?ажеттілігі. «?аза?станды б?кіл ?лем хал?ы ?ш тілді бірдей пайдалана алатын жо?ары білімді мемлекет ретінде тануы керек. Олар- « ?аза? тілі мемлекеттік тіл, орыс тілі ?лт аралы? ?арым-?атынас тілі ж?не а?ылшын тілі –?лемдік экономиканы? жетістігі интеграциясы ретінде,  жа?анды? экономика?а ойда?ыдай кіру тілі»- екендігін Елбасы ?з с?зінде ерекше атап ?тті.

   ?о?амды? дамуды? ?азіргі ?рдісі -?зіні? іс-?рекетін тиімді жоспарлай алатын, танымды? ?ызметінде алын?ан білімді орынды пайдалана білетін, т?пкі н?тижеге жету ?шін ?р-т?рлі топтарда?ы адамдармен тиімді ?арым-?атынас диалогіне т?се алатын, білімді т?л?аны т?рбиелу м?селесін ?ойып отыр. Сапалы білім ал?ан, танымдылы?ы жо?ары, ??зыретті, б?секелестікті? ?айсыбір мы?ты тегеурініне т?теп бере алатын о?ушылар ?ана болаша?ты? кілтін аша алады. Елімізді? жа?анды? д?ниеде даралануы білімді, жігерлі, ?лтты? санасы рухани бай жас ?рпа?  ар?ылы іске асады.

Осындай ?рпа? т?рбиелеуде а?ылшын тілін о?ып-?йрену ?лкен ?ажеттілік ту?ызып отыр?аны б?рімізге белгілі.Онда?ы ма?сат:

А?ылшын тілінде ?з ойын жеткізе алатын, я?ни с?йлей алатын т?л?а-тілдік т?л?а;

А?ылшын тілінде диалог ??ра білетін т?л?а- коммуникативті т?л?а;

Ана  тілінде ойланып, а?ылшын м?дениетін менгерген т?л?а- тілдік м?дени т?л?а т?рбиелеу.

?азіргі та?да жалпа орта білім беруді жетілдіруді? негізінде ??зіреттілік т?сілді алу ?сынылып отыр.

??зыреттіліктерді ?алыптастыру - жеке т?л?аны дамытуды? басты кепілі. ??зыреттілік - о?ушыларды? іс - ?рекетін ?мбебап т?сілдерін ме?геруден к?рінетін білім н?тижесі. Білім мазм?нын жа?алау - негізгі ма?сат. Басты ма?сатты? бірі - білім игеру кезінде к?тілетін н?тижелерге ?ол жеткізу. Басты назар м??алімнен жеке т?л?а?а ауысады. Жеке т?л?аны б?рын білімді ?абылдаушы, ?зіне сі?іруші р?лін ат?арса, ал енді жа?а талап бойынша ?здігінен білім алушы, ?йрене білуші ретінде танылады. Сонды?тан жеке т?л?аны? бейнесін жа?а заман талабына сай дайындауымыз керек. Б?гінде білім беру стратегиясын «??зыретті білім беру» деп те атап ж?р. Жа?а білім беруді? жолдары ?арастырылуда. ??зыретті білім беру т?сілдері «??зырет, ??зыреттілік» ??ымдарымен тікелей байланысты. ?аза?станны? т?уелсіз мемлекет ретінде ?алыптасуы ж?не ?аза?стан Республикасыны? «Білім туралы» за?ыны? ?абылдануына байланысты ?аза?стан ?ылымы мен білім беру ж?йесі ?зіні? жа?а даму кезе?ін ж?не жа?ару ?рдісін басынан кешіруде. Білім беруді? е? негізгі, ?зекті м?селесі- адамды жан-жа?ты етіп т?л?аландыру. Сонды?тан б?гінгі білім беруді? ма?саты мен мазм?ны ?азіргі заман талабына сай аны?талуы керек. ?зге мемлекеттер т?різді ?аза?стан да ?лемдік ?ркениеттер ?атарынан лайы?ты орынды иеленуге ?мтылуы ?ажет екендігі белгілі. М?ндай биік м?раттарды? орындалуында танымды? ??зыреттілікті дамытуды? ат?арар ?ызметі, ?осар ?лесі зор. Еліміздегі білім беру ба?ытыны? дамуы ?шін ??зыреттілік т?сілді? ?ажеттілігі «?аза?стан Республикасында 2015 ж дейінгі білім беруді дамыту Т?жырымдамасыны?» негізгі ?а?идаларында белгіленген.[9] «??зырет» - т?л?аны? белгілі бір п?ндер ше?беріне ?атысты білім, біліктілігі , да?дысы мен іс-?рекеттері т?сіліні? ?зара байланыс?ан сапаларыны? жиынты?ы. ??зыреттілік білім ше?берінде ?з орнын тауып, жа?андану а?ысына енген елімізді? алдында т?р?ан міндеттеріні? бастысы- білім беру ж?йесін жетілдіру, т?л?аны? интеллектуалды? потенциалын к?теру.. ?аза?стан Республикасыны? президенті Н.? Назарбаев ?аза?стан хал?ына жолдауында ?аза?станны? ?лемдегі б?секеге барынша ?абілетті 50 елді? ?атарына кіруі-мектеп ?абыр?асында берілетін білімні?, о?ытушыларды? к?сіптік білім де?гейлеріні? сапасымен тікелей байланысты екенін к?рсетті. Б?л , елімізді? та?дыры ж?не ?лтымызды? болаша?ы м??алімні? ?олында дегеніміз. Жалпы ал?анда, о?у- о?ушыны? ?зіндік ?ызметі, ?ызметті? осы т?рі ар?ылы о?ушы білім алады, білік ж?не да?дылар ж?йесімен ?аруланады. О?у жас ?рпа?ты? бойына ес, зейін, ?иял, логикалы? ойлау ж?не та?ы сол сия?ты ?асиеттерді т?рбиелейді, о?у-ойлау ?абілеттерін жетілдіреді, жеке басты? жан-жа?ты дамуын ?амтамасыз етеді. О?ытуды? міндеті жас ?рпа?ты? жеке бас ерекшеліктерін ескере отырып, оны ?мірге баулу, ?ндірістегі е?бекке дайындау, ?о?ам?а пайда келтіретіндей практикалы? іс-?рекетке ?йрету, сондай-а? оны? жан-жа?ты дамы?ан жеке бас т?л?асын дамыту болып табылады [1,5,10]

??зыретті т?л?а ?алыптастыруда б?гінгі мектеп ?мірі, рухани байлы?ы, м??алімні? е?бегі, ізденісі, білімі мен ?абілеті, жа?ашылды??а к?з?арасы, о?ушыларды? жеке бас ерекшеліктерін ескере отырып о?у –ойлау ?абілеттерін жетілдіруде т?л?аны? шы?армашылы?ын дамыту, теориялы? ойлау ?абілетін дамыту, логикалы?-?ылыми тану?а жеткізу ар?ылы іске асатыны с?зсіз.

С?зімді т?йінде келе,мемлекетті? болаша?ы, ?міті мен сенімі – жас ?рпа? т?рбиесіне ?лкен жауапкершілікпен ?арау, заман талабына лайы?ты м??алімні? ?ызмет етуі ?о?ам дамуын ал?а бастайды. Ендеше, е?сені биіктетіп, елімізді? болаша?ы ?шін ?лт ма?танышына айналар ?рпа?ты жетектеп, ?лы Абай айт?андай: «?стазды? еткен жалы?пас, ?йретуден бала?а» деген ой иірімі ?рандары?ыз?а айналып, адамзат ??ндылы?ы-білім екенін к?рсету жолында еш аянба?ыздар. ?дебиеттер:

1. Г.Л.Волкова «Повышение уровня компетенции пед.коллектива – основа результативности учебно-воспитательного процесса» Завуч 1999.№7
2. М.М. Жанпейісова «Модульдік о?ыту технологиясы о?ушыны дамыту ??ралы ретінде.» Алматы 2002 ж
3. К.С.??дайбергенова «??зырлылы? таби?аты- т?л?аны? ?здік дамуында » Алматы 2006 
4. ?.М.На?ымжанова «Инновациялы-креативті технологиялар» ?скемен 2005 ж.
5. Президенті Н.?.Назарбаевты? ?аза?стан хал?ына жолдауы 2008ж
6. «?Р 2015 ж дейінгі білім беруді дамыту т?жырымдамасы» 2002ж
7. «?Р мемлекеттік жалпы?а міндетті білім беру стандарты» Астана 2007
8. «?Р Білім туралы за?ы» 2007
9. ?аза?стан Республикасында білім беруді дамытуды? 2011- 2020жылдар?а арнал?ан мемлекеттік ба?дарламасы, 2010жыл.
10. ?аза?стан  мектебі. №12 Алматы72003ж
11. Н.Назарбаев ?аза?стан-2030*Барлы? каза?станды?тарды? ?сіп-?ркендеуі,?ауіпсіздігі  ж?не ?л-ау?атыны? артуы, Ел Президентіні? ?аза?стан хал?ына Жолдауы.  Алматы.Білім.