Биография Мальсагова Заурбека Куразовича.

Малсаганаькъан Кураза Зоврбик ваьв 1894 шера 3 июне Темирхан-Шуре ( Буйнакске ).Благовещенск яхача городеюххьанцара школа йистеяьккхар цо. 1918 ш. август бетта,Владикавказа т1аг1ерташ болча к1айбарашта духьал латаш,шозза топ кхийтта човнаш хилар цунна. 1920 ш. Къилбаседа Кавказе Советий 1аьдал ч1оаг1денначул т1ехьаг1а халкъа дешара органашка болх беш хилар из. 1923 ш.,октябрь бета ерригача Горски республика Халкъан Комиссарал хержар Зоврбик;г1алг1ай областа халкъан дешара отдела заведующи хилар цунах 1924 ш.,къамий областаш хинначул т1ехьаг1а. 1925 ш. ВКП(б) членал д1айицар из. 1926 ш. Ленинградски университета кавказско-иберийскии 1арбийи метташ тохкача факультете деша вахар . 1930 ш. из университет йисте а яьккха,цу шера денз ше валлалца(14 мае 1935 ш. ) Нохч-Г1алг1ай 1илма-тохкама института директор хилар Зоврбик.Директор воллашехь тайп-тайпара 1алаьмате лоарх1аме балхашта юкъе дакъа лоацаш а хиннав из : РСФСРа къамий тайпаш тохкача 1илман Академии комиссии; СССРа Закавказски 1илман Академии штатни болхло;Къилбаседа Кавказа педагогически института доцент;мохк тахкара(краеведение ) центральни бюро член – корреспондент;г1алг1ай литературни юкъарлон председатель.Латински кепайоазув ларде а лаьца,

1923 ш.,къаман ший метта йоазув хургдолаш,алфавита проект оттаю цо. Из проект т1аэц цу хана хиннача Горски республика халкъа просвещене комиссариата.

Къаман ший метта йоазув а дешар а арадаларца,паччахьа 1аьдала то1адаь,баьде даьлла,г1алг1ай къам тамашийна сиха дег1адоаг1а культурни а просветительни а балхашца.Латински алапий кепайоазон т1а арадувла долалу г1алг1ай «Сердало» яха газета,цун хьалхара номер араяьлар 1923 ш. 1-ча мае,газета керттера редактор Мальсагов К.З. вар.Кадраш ца хилча цхьаккха болх лелалургбоацилга ховш,сиха уж кадраш кийчъяйт цо,школашта эшаш дола учебникаш арахецийт,ерригача хьалхарча классашка дешар наьна метта доаккх цо. Цу хана эттача хьалах ший автобиографе т1а язду Кураза Зоврбика : » Болхлой ца хиларах,сай язде дийзар са тайп-тайпара учебникаш а пособеш а.Иштта оттадир аз кхийначарна а берашта а дола буквараш,арифметика задачник,массехк дешара книжка ».

Ший вахара лоаццача хана цо яздаь арахийцад вайнаьха меттах,йоазонах,литература хьакъехьа дуккха теоретически балхаш :»Нохчий йоазув»,»Нохчашкахьарча культурни балхах », « Классни элементах лаьца», « Нохчий халкъа стих» . Боккха лоарх1ам бола лард еллар цар нохчий а г1алг1ай а метташ, халкъа багахбувцам,культура тахкара,цар 1илманца хьисап дара. Нохч-Г1алг1ай 1илма-тохкама института «Известе» т1а болх бе Союзни республикашкара исторе,метта,лит-ра 1илманхой чуозаш хиннав из,цудухьа лоаццача хана институто арахийцар 5 том 1илман «Извести», 2-терминологически сборник,массехк литературни сборникаши журналаши. Г1алг1ай лит-ра юкъе эггара хьалха г1алг1ай метала драм. произведени язъяьр а Мальсагов К.З. ва. 1923 ш. араяьлар цун «Йо1 йодаяр» яха 13 суртах латта пьеса.Цу т1ара д1адоладелар г1алг1ай драматурги дег1аяр .

1935 ш., 14 мае валар хилар Мальсагов Зоврбика.Цу хана 40 шу маара даьннадацар цун.Бакъда,цу 40 шера цунна караг1даьлар наггахьарча сага б1аьшера а караг1даргдоаца г1улакхаш…

1923 ш. араяьлар Мальсагов К.З. «Йо1 йодаяр» яха 13 суртах латта пьеса.Из яр вай лит-ре эггара хьалхара драм. произведении,цу т1ара д1айолаелар г1алг1ай драматурги дег1аяр. Автора ший пьеса т1а оттаяь хинна тема – кхалсага ца хина бокъо,ший ираз бахьан долаш лоаман кхалсаго лоаттабаь къовсам.Пьеса керттера турпалхо Калимат яха йо1 я.Цун сурт-сибат,лоаман кхалнаьха оамалаш,цар къахьегам,хьинар,цар боккха безам 1алаьмате хоза гучабаккха в1ашт1ехьадаьннад автора. Ший халкъа оамалаш,дог-уйла дика довзаш волча Зоврбика бокъонца хина а хила мега а х1ама да цу пьеса т1а гойтар,цун ларде диллар.Цу пьесо къаьгга хьагойт бокъонца керда нах кхувш боаг1алга, г1алг1ай мехкарий а кагийча наьха а оамалаш дика хувцалуш йоаг1алга.

Пьеса керттера уйла я – т1ехьадиса,зуламе дола къаьна 1аьдалаш къаман вахарера ц1ендаь д1адаха наха т1ахьехар.Цу зуламерча г1улакхех ца 1да мехкарий удабер,мехкарех урдош дахар.Цу воча,халача 1аьдало,ца воалаш,къоалаг1а ваха везача оттавора е кхыдола наха зе а даь урдона ахча лаха дезача оттавора саг йоалае езаш вола саг.Из иштта долга гучадоал пьеса керттерча турпалхочо Мухтара деча къамаьлага ладийг1ача.

Пьеса башха чоалхане яц.Бакъда,ший чулоацамга диллача,цо луш болча хьехамга диллача,из ч1оаг1а пайдане хиннай къаьстта цу замах.