Бірінші д?ниеж?зілік со?ыс

Бірінші дүниежүзілік соғыс

Жоспары:

• Бірінші дүниежізілік соғыстың шығу себептері;
• Бірінші дүниежізілік соғыстың сипаты
• Бірінші дүниежүзілік соғыстың басталуы;
• Бірінші дүниежүзілік соғыстың аяқталуы.

Бірінші дүниежізілік соғыстың шығу себептері және оның сипаты;

Империалистік дәуірде жеке елдердің біркелкі дамымауының нәтижесінде бірінші дүниежүзілік соғыс болды. ХХ ғасырдың басында халықаралық жағдай құрт шиелеңісіп, ірі мемлекеттер арасындағы бақталастық күрес күшейді. Англия дүниежүзілік шеберхана атанған дәрежесінен өнеркәсібі дамудағы бірінші орнынан айрылды. Елдің басын біріктіру арқасында және Француз –прусс соғысының нәтижесінде бес миллиард марк контрибуция алған Германия өз экономикасын жедел дамыту мүмкіндігіне жетіп, өнеркәсіп өнімдерін шығаруда Англияны үшінші орынға ығыстырып, дүиие жүзінде АҚШ -тан кейінгі екінші орынға шықты. 1912 жылы мысалы, Германияда 17,6 миллион тонна шойын қорытылса, Англияда 9 миллион тонна ғана болды. Экономикалық қуатыныц шапшаң өсуін пайдаланған жас герман империалистері жаңа нарықтық аймақтарды алуға, отарланған жерлерді қайта бөлісуге, еуропалық континентте билік жүргізуге тырысты.

Бірінші дүниежізілік соғыстың сипаты:

Бірінші дүниежүзілік соғыс сипаты жағынан әділетсіз, жаулаушылық, империалистік соғыс болды. Мемлекеттер жаулау-шылық саясат жүргізді. Соғыс ірі мемлекеттердің империалистік катынастарынан туды. Олар отарлар мен ұсақ елдерді қайта бөлісу үшін ұрыс дала ұрыс даласына шықты. Бұл соғыста екі қақтығыс алдыңғы шепте тұрды. Бірі Англия мен Германия, екіншісі Герман мен Ресей арасында болды. Осы үш ірі мемлекет бірінші дүниежүзілік соғысты бастаушылар болды. Ал қалғандары олардың одақтастары еді. Соғыс шеңберіне біртіндеп құрамында бір жарым миллиардтан астам халық бар 38 мемлекет кірді. Төрттік одаққа Германия, Германия отарларымен, Австрия-Венгрия, Түркия мен Болгария кірді. Ал Антантаға — Англия , Рессей , Франция , Бельгия , АҚШ , Португалия , (бәрінің де отарлары бар) Сербия , Жапония , Румыния , Греция , Черногория және басқа елдер енді. Империалистік соғысқа байланысты армия қатарына 77 миллион адам шақырылды. Оның ішінде Германия – 13,2 миллион, Австрия-Венгрия – 9 миллион, Түркия – 1,8 миллион, Болгария – 1 миллион, Ресей – 19 миллион, Англия – 9,4 миллион, Франция – 8,1 миллион, Италия – 5,6 миллион, АҚШ – 3,9 миллион, Румыния – 1 миллион және тағы басқалар.с

Австро-Венгрия тағының мұрагері Франц Фердинандқа және онын жұбайы Софияға қастандықтын жасалуы. Сараево 1914 жыл 28 маусым.

Бірінші дүниежүзілік соғыстың басталуы

23 маусымда Сараевода Австро-Венгрия тағының мұрагері принц Франц Фердинанд өлтірілді. Венада қатты абыржушылық байқалды. Шілде айында Австро-Венгрия Сербияға қарсы үзілді-кесілді талап қойды. Сербия ол қойылған он шарттың тоғызын қабылдайтынын мәлімдеді. Тек тергеу ісін жүргізу үшін австриялықтарды өз жерлеріне жіберуге қарсы болды да, барлық даулы мәселелердің төрелігін Гаагалық трибунал шешсін деп сауал салды. Алайда Австрия–Венгрия 28 шілдеде Сербияға соғыс жариялады. Оған жауап ретінде Ресей мобилизацияға кірісті. Германия 1914 жылдың 1-ші тамызында Ресейге, тамызда Францияға соғыс жариялады. 5-ші тамызда Англия ресми түрде соғысқа кірісті. Осы жағдайда АҚШ бейтараптық сақтады. Ал Түркия мен Болгария австро-германдық блок жағына шықты.

І ДЖС ең алғашқы рет танкті Англия әскерлері пайдаланды

І ДЖС ең алғашқы рет әскери ұшақтар қолданылды

Германия әскерлері Бельгияның Ипр қаласының түбінде алғаш рет химиялық қару “қыша газын” қолданды. Кейін бұл газ “Иприт” деп аталды.

Бірінші дүниежүзілік соғыстың аяқталуы:

1918 жылы 11 қарашада Париж түбіндегі Компьен орманында Германия тізе бүгу туралы Актісіне қол қойды.

Бірінші дүниежүзілік соғыстағы адам шығыны;

Үйге тапсырма:

“ І ДЖС хронологиясы” кестесін толтыр.

Уақыты

Оқиғалар мен әскери іс-қимылдар

01. V І I І.1914

11. XI .1918