Боленова Аяулым Думановна

Жақия Шайжүнісов атындағы электронды колледж

Дәріс № 4

Пән: Математикалық теория негіздері мен әдістері

Курс тақырыбы: Арифметикалық ұғымдар және оларды оқыту әдістемесі

Сабақ тақырыбы: Ауызша арифметикалық амалдарды оқыту әдістемесі

Жоспар

1.«Арифметикалық амалдар және олардың қасиеттері» мазмұндық-әдістемелік желі материалдарын оқыту технологиясы.

2.Желінің негізгі нысандары: амалдардың мән-мағынасы; математикалық символика; арифметикалық амалдардың компоненттері мен нәтижелері; өзара кері амалдар.

1.Математиканың бастауыш курсында қарастырылатын өзекті мәселенің бірі – арифметикалық амалдар.

Әрбір арифметикалық амал, басқа да математикалық ұғымдар сияқты жиындарға қолданылатын амалдарды орындау процесінде нақтылы негізге сүйеніп айқындалады. Сонда:

- қосу – ортақ элементтері жоқ жиындарды біріктіру;

- азайту – жиынның бір бөлігін (ішкі жиынды) айырып алу;

- көбейту – элементтерінің саны бірдей жиындарды біріктіру;

- бөлу – жиынды саны бірдей қиылыспайтын жиындарға айыру ретінде анықталуы мүмкін.

Бұл балалардың тәжірибесі негізінде қалыптасқан білімнің көрнекі негізін салуға мүмкіндік береді. Сондықтан да қосу амалын оқып – үйрену заттардың әр түрлері топтарын біріктірумен, ал азайту – заттардың тобынан қандай да бір белгісіне қарай біраз заттарды алып тастаумен байланысты орындалатын практикалық жұмыс болып табылады. Сонда заттардың тобымен жүргізілетін нақты іс - әрекеттермен санау қатар жүргізіледі. Мұндай жаттығуларды орындау қосу және азайту амалдарын оқып – үйренуге дайындайды, яғни олардың мән – мағынасын ашуға негіз қалайды да, әрі қарай мәтінді жай есептерді шығару барысында жалғасады.

Бұл балалардың тәжірибесі негізінде қалыптасқан білімнің көрнекі негізін салуға мүмкіндік береді.Сондықтан да қосу амалын оқып үйрену заттардың әр түрлі топтпарын біріктірумен,ал азайту заттардың тобынан қандай да бір белгісіне қарай біраз заттарды алып тастаумен байланысты орындалатын практикалықжұмыс болып табылады.Сонда заттардың тобымен жүргізілетін нақты іс әрекеттермен санау қатар жүргізіледі.Мұндай жаттығуларды орындау оқушыларды қосу және азайтуамалдарын оқып үйренуге дайындайды,яғни олардың мән мағынасын ашуға негіз қалайды да,әрі қарай мәтінді жай есептерді шығару барысында жалғасады.

Бастауыш сыныптарда көбейту қосу арқылы,ал бөлу азайту арқылы анықталады және олардың да мән мағынасына қарапайым мәтінді жай есептер арқылы ащылады,

Сонда көбейту амалы элементтері бірдей топтарды біріктіру ,яғни қосу амалы арқылы жүзеге асырылады.Ал бөлу жайындағы түсінік заттардың тобымен жүргізілетін практикалық екі іс әрекетке :тең бөліктерге бөлуге сүйеніп қалыптастырылады.Арифметикалық амалдардың мән мағынасын ашу ,олардың таңбаларын және сәйкес терминдерді енгізумен жалғасады.

Бастауыш сыныптарда арифметикалық амалдарды оқыту әдіс-тәсілі

Зерттеу нәтижесі

Зерттеу міндеттері :

• бастауыш мектепте арифметикалық амалдарды оқытудың негіздерін анықтау ;

• арифметикалық амалдарды оқыту технологиясы

• ауызша есептеуге арналған жаттығулардың түрлері жинақталды

• бастауыш сыныптарда арифметикалық амалдарды оқыту әдіс-тәсілдері қарастырылды ;

• сан және арифметикалық амалдарды оқытудың әдістемесі нақтыланды;

• мәтінді арифметикалық есептерді шығаруға үйрету теориясы мен технологиясы зерттелді.

Арифметикалық есептермен тығыз байланыста есеп - сұрақтар деп аталатын жаттығулар болады.

• Балалардың жұмысын батыл ұйымдастыру және бақылау үшін мұғалімнің өзі әр цифрдың жазылу ерекшеліктерін нақты және дәл жеткілікті білуі тиіс.

• Цифрларды жазу біліктерді төмендегідей жоспар бойынша қалыптастырылады : цифрдың баспа және жазба түрімен таныстыру : оларды ажырата алуға , басқалардан ішінен тани білуге үйрету ;

• “ Цифр неге ұқсайды ? ” , “ Цифрды қайдан көрдіңдер ? ” , “ Нешеу , көрсет . ” сан – зат және керісінше балалар ойындарын қолдану :

• Цифрды жазу үлгісін талдау : цифр қандай элементтерден тұрады кестеде , оқулықта , тақтада , дәптерде ;

Мәтінді арифметикалық есептерді шығаруға үйрету теориясы мен технологиясы

Есептердiң дұрыс шешуiн табуда, ең алдымен оқушыларды есептiң мазмұнымен таныстырып, ондағы сөздердiң мәнiн түсiндiрген жөн. Бұл оқушыларға есептiң шешiмiн тез арада табуға көмектеседі, әрi ұлттық мұраларға аялы көз қарасын қалыптастырады.

Қорытынды

Ауызша есептеуге арналған жаттығулардың түрлері

Мен өз зерттеу жұмысымды 3 сынып оқушыларына жүргіздім.

Есеппен және оның құрамымен таныстыру

Зерттеу мақсаты: Мәтінді есеп және оның құрамы туралы түсінік қалыптастыру; Кіші жастағы оқушыларды есеп және оның құрамы мен таныстыру әдістемесін білу;

Есеп туралы түсінік қалыптастыруға және оның құрамымен таныстыруға, есепті «есеп еместен» ажыратуға және «есеп еместі» есепке айналдыруға үйретуді білу.

1. Арифметикалық есеп және оның құрамы.

2. Есептердің түрлері.

3. Есеппен және оның құрамымен таныстыру.

Мұғалімдердің практикасында

мынадай жақсы дәстүр қалыптасқан:

әрбір сабақта ауызша есептеулерге

5 - 7 мин арнайы уақыт бөліп,

былайша айтқанда ауызша санау жүргізіледі.

Математикалық ойындардың ішіндегі неғұрлым көп тарағандарын қарастырып көрелік.

«Үндемес» ойыны.

Ойлаған мысалдарды табу.

«Лото» ойыны.

Сиқырлы немесе қызықты квадраттар.

Болашақтың бүгінгіден де нұрлы болуына ықпал етіп, адамзат қоғамын алға апаратын күш тек білімде ғана. Қай елдің болмасын өсіп-өркендеуі, өркенниетті дүниеде өзіндік орын алуы оның ұлттық білім жүйесінің деңгейіне, даму бағытына байланысты.

Басты мақсаттардың бірі — баланы оқыта отырып жалпы дамыту.

Арифметикалық амалдарды оқыту технологиясыоқушылардың білім, білік және дағдыларын қалыптастыру үшін материадды қаншалықты меңгергенін тексеру үшін қолданылады.

Біз осы жұмысымызда жоғарыда аталған оқытушылардың іс-тәжірибелерін үйреніп, оны теориямен салыстыруға, үйлестіруге әрекет жасадық.

Зерттеу әдісі:

- педагогикалық зерделеу;

- педагогикалық бақылау;

- педагогикалық талдау, салыстыру;

- озық педагогикалық тәжірибені зерделеу және қорытындылау;

Әрбір арифметикалық амал, басқа да математикалық ұғымдар сияқты жиындарға қолданылатын амалдарды орындау процесінде нақтылы негізге сүйеніп айқындалады.

Сонда:

Арифметикалық амалдарды оқыту технологиясы

Математиканың бастауыш курсында арифметикалық амалдарды орындау реті туралы ережелердің маңызы өте зор. Ол ережелердің өзі математикалық заңдылық емес, тек солай қолданып, қалыптасып кеткен келісім екенін ескерген жөн.

қосу – ортақ элементтері жоқ жиындарды біріктіру;

азайту – жиынның бір бөлігін (ішкі жиынды) айырып алу;

көбейту – элементтерінің саны бірдей жиындарды біріктіру;

бөлу – жиынды саны бірдей қиылыспайтын жиындарға айыру ретінде анықталуы мүмкін.

Келесі кезеңде мынадай екі ереже енгізіледі:

Жақшасыз өрнекте алдымен солдан оңға қарай көбейту және бөлу, ал сонан кейін қосу және азайту орындалады.

Егер өрнекте жақша болса, онда алдымен жақша ішіндегі амалдар орындалады.

Сандарды қосу, азайту, көбейту, және бөлу- арифметикалық амалдар болып табылады. Оларды белгілеу үшін “+” (плюс), “-”(минус), “.”(көбейту),) “:”(бөлу сияқты арнайы таңбалар пайдаланылады.

Оқытушы: Боленова А.Д.