Буряадай туруу хунууд "Ехэ уг"

«Ехэ уг»

Уг болобол хүнэй гарбал, унги, эхин. Уг унгияа мэдэхэ, шудалха хэрэгтэй. Угай бэшэгэй хуудаhа иража, нагаса баабайн ехэ угай түүхэ залуу үeтэндэ жэшээ, наhанайнь хэрэгтэ туha, түшэлгэ болон үлэг гэhэн зорилго табинаб.

Буряад зон хэр угhаа хойшо нагасашни хэн бэ гэжэ заабол hурадаг, наранда адли нагаса, набшаhанда адли зээ, нагасаhаа ехэ түрэл үгы, нагасын уг зээдэ гэжэ haнуулдаг байгаа.

Уг нагасанарай бутээhэн ажал хэрэгүүдынь hанан, омогорхон, саашань үргэлжэлүүлжэ ябаха, ябаhан үри haдаhад ажаhуунад.

Ехэ уг Дашабалай Гоншогтонhоо эхитэй. Эгэтын-Адагай Хүл гэhэн буусатай, 5 хүбүүтэй, ганса басагатай айл hууhан. Зургаан хүүгэд-зол жаргал гэдэг. 5 хүбүүд гарай табан хургад мэтэ таhаршагүй, эбтэй эетэй аха дүүнэр ябаhаниинь эли. Бага наhанhаа хүдөөгэй ажалай амта үзэhэн хүдэржэhэн.

Базаржаб Гончиков-гэр бүлын 2-дохи үри, 1908 ондо түрэhэн, минии нагаса баабай. Залууhаа эдэбхитэй, шударгы, комсомолой түрүүшын гэшүүн, секретарь ябаhан. 1932 онhоо үнэн сэхэ коммунист, «50 жэл партиин дэргэдэ» гэhэн тэмдэгтэ хүртэhэн. Эсэгэ ороной дайнай ветеран, 1941 оной июль hараhаа Украинскэ фронтын түрүү лиинидэ ябажа, Кировоград хото шадар хүндөөр шархатажа, 1944 ондо үбсүүндээ 2 медальтай, хоер таягтай нютагаа ерэhэн гэлсэдэг.

Дайнай hүүлээр нютагтаа харюусалгатай, тушаалтай ажал хэрэг толгойлон хүдэлhэн. Колхозой парткомэй парторг, түрүүлэгшын орлогшо, сомоной соведэй дарга. Олоной түлөө оролдожо хүдэлhэн ажалынь сахин, алдар нэрынь мүнхэлэн, гэр бүлөөрөө, дүүнэрэйнгээ булэнүүдээр хамта тубхинэн hууhан гудамжань Базаржаб Гончиковэй нэрэмжэтэ болгоhон түүхэтэй, 7 үхибүүдтэй, (3 хүбүүн,4 басагатай) хүндэтэ эсэгэ.

Нютагтаа, аймаг, республика соогоо хүндэтэй зонууд боложо, дуратай мэргэжэлээрээ ажалаа алдангүй, үнэн сэхээр, үндэр амжалтануудые туйлажа ябаhан жэшээтэ гэр бүлэнүүд олон байха.

Нагаса баабайн гэр бүлын жэшээhээ. Нагаса эжы Мухасанова Балмасу Пыловна багшын ажалда бэеэ зорюулжа, эдир багашуулай эхин ангиин багшаар амжалтатай хүдэлhэн. «Ажалдаа шалгарhанай түлөө» медаляар (1949 он) шагнагдаhан «РСФСР-эй арадай гэгээрэлэй отличник» (1959 он) нэрэ зэргэдэ хүртэhэн.

Багшын ажалай эхи табиhан, 1-дэхи үеын багша, хундэтэ нагаса эжые багшанарай багша гэбэл алдуу болохогүй. Наhан соогоо хэhэн ажалынь үргэлжэлүүлжэ хүдэлhэн 4 үхибүүдынь мүнөө наhанай амаралтын гэшүүд hуунад. Аша зээнэрынь 3-дахи үеын багшанар hургуулинуудта ном заажа, багшын ажал залгамжалжа ябанад. Минии түрэhэн эжы Гыма Базаржаповна түрэл hургуулидаа таhалгаряагүй (нэгэл газарта) худэлhэн, «Россиин Федерациин арадай гэгээрэлэй отличник», 6 үхибүүдэй эжы.

3 үхибүүдынь багшын мэргэжэл шэлэжэ, тус тустаа гэр бүлэтэй, ажаллажа байнад.

Ууган хүбүүн Амгалан Жалсандоржиевич 27 жэлэй туршада Тайлуудай юрэнхы hургуулида гар урлалай, бэе тамирай багшаар хүдэлнэ. Нүхэрынь Долгорма Цырендоржиевна – биологиин багша, hургуулиин захирал.

Би, Оюна Жалсандоржиевна – эхин ангиин багша, 32 жэлэй стажтайб.

ДYY Дашима Жалсандоржиевна – буряад хэлэ литературын багша, «Буряад Уласай хоол хүнэhэнэй ба буйлуулха үйлэдбэриин» техникумдэ хүдэлhөөр.

Тээли бэри Гэрэлма Цырендоржиевна Нарhатын 1-дэхи hургуулиин ород хэлэ ба литературын багша стаж- 21 жэл.

Дүү бэри Ася Васильевна Улан-Удэ хотын «Буряад Уласай хоол хүнэhэнэй ба буйлуулха үйлэдбэриин техникумай захиралай орлогшо.

Хамтадаа 6 багша – 3-хи үеын мэргэжэлтэд болонобди.

4 – дэхи үе залгуулжа нагаса эжын зээнсэр, минии хүбүүн Бардуев Зоригто Намсараевич багшын хүндэтэй ажал ябуулжа байна.

Ехэ угай үри hадаhад уг гарбалаа саашань үргэлжэлүүлжэ , үри хүүгэдээр үнэр баян hуухамнай дамжаггүй.

Бардуева Оюна Жалсандоржиевна, багша Эгэтын- Адаг 2020 он.