Чеченский язык и музыка

МОУ СОШ №17

Интегрированный урок

в 6 «а» классе

Абдукаримова Халжат

Магомедсалиховна

Тема: Билгалдош. Тlечlагlдар.

Iалашо: Билгалдашах lамийнарг течlагlдар. Билгалдешан

терахь,классан гайтам, цуьнан даржаш.Тlеэцна

билгалдешнаш нийсаяздан хаар.

Дешархойн дозуш долу къамел кхиор.

Гlирс: учебник, плакат, портрет, ноташ, магнитофон, тесташ.

Урок дlаяхьар

I Организационни момент.

II Тlечlагlдар.

а) Хьехархочун дош

Вайн арахь хаза шеран зама ю - Iа. Хаза зама хиларвайна

тахана урокехь дика хаалур ду.

Гlо дийр ду вайна цу тlехь вайн хьашас- Петр Иванович

Чайковскийс.

Петр Иванович Чайковский вина Воткинск цlе йолчу

жимачу гlалахь. Да-нана хилла цуьнан чlогlа дика музыкан-

таш. Церан хlусамехь сих-сиха дlахlора концерташ.

Чайковскес кхоьллина lаламат хаза операш, балеташ,

симфонеш.

Музыканташа музыка ноташца локху. Ноташ дlанисйина

нотный стана тlехь.(Дlагойту)

Вай локхур ю ноташ. Лайн хьозано шен зlока тlехь еана

уьш вайна.

аь) Лайн хьоза – олхазар- Снегирь

III Лайн хьозано йохьу хьалхара нота - До

Суьртийн диктант. Хезаш ю Чайковскин «Шеран заманаш»,

музыка «Декабрь».

б) Лаамазачу билгалдешнех лааменаш кхолла.

Туьрк- мерза – мерзаниг банан-еха-еханиг

лимон- муьста-муьстаниг lаж- цlен-цlениг

хьайба- онда-онданиг хьач- сийна-сийнаниг

IV Лайн хьозано йохьу шолгlа нота - Ре

Дешархошка шайга болх байтар.

в) Шардар 63-гlа кхочушдо ( 3 предложени)

г) Морфологически дош къастор

Мерзачу – Мерза, мухаллин, юьхьанцара дарж,

хотталург дожар,цхьаллин терахь, лаамаза (набарх),

муьлхачу, къастам.

V Лайн хьозано йохьу кхоалгlа нота - Ми

гl) Уьн тlехь шина дешархочо легадо тlеэцна билгалдешнаш.

(Оцу хенахь бисинчара тесташ йо)

Цl. Экономически дахар географическиниг

Дл. Экономически дахаран географическичун

Л. Экономически дахарна географическичунна

Др. Экономически дахаро географическичо

К. Экономически дахарца географическичуьнца

Х. Экономически дахарах географическичух

М. Экономически дахаре географическичуьнга

Дс. Экономически дахарал географическичул

VI Лайн хьозано йохьу йоьалгlа нота - Фа

д) Жима сочинени «Iа»

Хезаш ю Чайковскин музыка «Январь»

VII Лайн хьозано йохьу пхоьалгlа нота - Соль

е) Цхьаллин терахьера дешнаш дукхаллин терахье даха

Йоккха майда - яккхий майданаш

Школан керт- школан керташ

Солтин тlоьрмиг- Солтин тlоьрмигаш

Чlогlаниг - чlогlанаш

Еха коч - еха кучамаш

Говзаниг-говзанаш

Нохчийн илли- нохчийн иллеш

Маьркlажан хан- маьркlажан хенаш

VIII Лайн хьозано йохьу йолхалгlа нота - Ля

ё) Юьхьанцара даржера дешнаш дустаран дарже доху.

Хаза-хазо, чехка-чехко,говза-говзо, довха- довхо,

деза-дезо,муьста- муьсто,буьрса-буьрсо, лоха-лохо.

IX Лайн хьозано йохьу ворхlалгlа нота - Си

ж) Дешархоша шаьш болх бо. Фонетически къастам.

Хезаш ю Чайковскин музыка «Февраль»

Яккхий-6 аз, 5 элп.

Я-[йа]- мукъа

кх -[кх]- мукъаза, къора

кх -[кх]- мукъаза, къора

и -[и]- мукъа

й -[й]- мукъаза,зевне.

X Лайн хьозано йохьу бархlалгlа нота - До

з) Цlахь бан болх. Жамlдар. Оценкаш ехкар.