Чынгыз Торокулович Айтматов

 Дуйнолук адабияттын корунуктуу окулу, Социалисттик Эмгектин Баатыры Чынгыз Торокулович Айтматовдун чыгармачылык тажрыйбасы-континенттен континентке аралап дуйнолук маданияттын орток кенчине айланышы табигый иш.Жазуучу 1928-жылы Таластын Шекер кыштагында туулган.Улуу Ата Мекендик согуш Айтматовдун омуруно да озунун изин калтырат,мектепти убактылуу таштоого туура келет:он торт жашында айылдык кенештин секретары райПодо салык жыйноочу, трактор бригадасында эсепчи болуп иштейт.                                                Айтматовдун корком доолоттор дуйносундо ой чабыттоосу, изденуусу 50-жылдардын башында башталат да,"Газетчи Дзюйо","Ашым","Ак жаан","Асма копуро","Тунку суугат"деген алгачкы ангемелеринде адамдардын психологиясын терендеп чагылдырууга аракеттенуусу айкын сезилет.                                                               1956-жылы СССР Жазуучулар Союзунун мучолугуно кабыл алынышы Москвадагы жогорку адабий Курска отушу жазуучунун омурундогу эн чон окуя эле.1957-жылы "Бетме-бет",1958-жылы "Обон"(кийинки аталышы -"Жамийла")повесттери жарык корот.1963- жылы "Тоолор жана талаалар" "жыйнагы Лениндик сыйлыкка татыктуу болгон.1964-жылы "Саманчынын жолу" повести ,"Кызыл алма" ангемеси чыгат.1966-жылы карапайым жылкычынын тагдырын баяндаган "Гулсарат "повести жаралат.Повесть 1968-жылы СССРдин Мамлекеттик сыйлыгына татыктуу болот, Кыргыз эл жазуучусу деген наам берилет.                                                                                 "Ак кеме"(1970) повестинде Бугу эне жонундогу уламыш илимий-техникалык революциянын онуккон шартында чечмелене турган экологиялык маселеге олуттуу маани беруу экендигин эскертип турат."Эрте жаздагы турналар"(1975) повести  1976-жылы республиканын Токтогул атындагы Мамлекеттик сыйлыгына татыктуу болду."Дениз бойлой жорткон ала добот" повести "Эрте жаздагы турналар" менен бирдикте 1980-жылы  Италиянын Вольтерра шаарынын эл аралык Этрурия сыйлыгына татыктуу болот.Жазуучунун "Кылым карытар бир кун"(1980) романында корсотулгон маселелерин бири-адамдын адам алдындагы жооптуулугу, милдеттуулугу жана парзы.                                        Айтматовдун чыгармалары ЮНЕСКОнун маалыматы боюнча дуйно элдеринин тилдерине которулушу жагынан алдынкы орунга чыккан.