СДЕЛАЙТЕ СВОИ УРОКИ ЕЩЁ ЭФФЕКТИВНЕЕ, А ЖИЗНЬ СВОБОДНЕЕ

Благодаря готовым учебным материалам для работы в классе и дистанционно

Скидки до 50 % на комплекты
только до

Готовые ключевые этапы урока всегда будут у вас под рукой

Организационный момент

Проверка знаний

Объяснение материала

Закрепление изученного

Итоги урока

АНДРЕЙ ВАСИЛЬЕВИЧ КРИВОШАПКИН 75 сааһыгар аналлаах литературнай киэһэ

Категория: Литература

Нажмите, чтобы узнать подробности

Для учителей якутской литературы. Литературная игра с криптограммами, ребусами, викториной и заданием в форме игры "Поле чудес" (к 75-летнему юбилею А.В.Кривошапкина)

Просмотр содержимого документа
«АНДРЕЙ ВАСИЛЬЕВИЧ КРИВОШАПКИН 75 сааһыгар аналлаах литературнай киэһэ»

ССРС суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ,  Россия Улахан литературнай бириэмийэтин лауреата,  Саха Республикатын культуратын үтүөлээх үлэһитэ,  Саха Республикатын народнай суруйааччыта,  Саха Республикатын үөрэҕириитин туйгуна,  Социология билимнэрин кандидата  Эбээн-Бытантай уонна Кэбээйи улуустарын,  Саха Республикатын  ытык киһитэ   АНДРЕЙ ВАСИЛЬЕВИЧ КРИВОШАПКИН  75 сааһыгар аналлаах литературнай киэһэ

ССРС суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ, Россия Улахан литературнай бириэмийэтин лауреата, Саха Республикатын культуратын үтүөлээх үлэһитэ, Саха Республикатын народнай суруйааччыта, Саха Республикатын үөрэҕириитин туйгуна, Социология билимнэрин кандидата Эбээн-Бытантай уонна Кэбээйи улуустарын, Саха Республикатын  ытык киһитэ АНДРЕЙ ВАСИЛЬЕВИЧ КРИВОШАПКИН 75 сааһыгар аналлаах литературнай киэһэ

СУРУЙААЧЧЫ ОЛОҔО, АЙАР ҮЛЭТЭ   Алтынньы ый 17 кунугэр 1940 сыллаахха Кэбээйи улууһун Сэбээн Күөл бөһүөлэгэр төрөөбүт. Оскуоланы бүтэрээт, учууталлаабыт.  1970 сыллаахха Ленинградтааҕы А.И.Герцен аатынан пединституту уһулуччулаахтык үөрэнэн бүтэрбит. 1970—1977 сс. — Сэбээн Күөл орто оскуолатын директорынан ананан улэлээбитэ. 1970—1977 сс. —  Ламыҥха нэһилиэгин партийнай тэрилтэтигэр секретарь. 1977—1979 сс. — «Кировскай» совхоз босхоломмут секретарынан талыллыбыт. 1979—1980 сс. — «Кировскай» совхоз салаатын (Сэбээн Күөл) дьаһайааччытынан үлэлиир. 1980 с. — Саха АССР  Совмин инструктора. 1981 с. — ССКП Дьокуускайдааҕы обкомун пропагандаҕа уонна агитацияҕа салаатын инструктора.  1985 с. — Хабаровскайдааҕы үрдүкү партийнай оскуоланы кэтэхтэн үөрэнэн бүтэрэр.

СУРУЙААЧЧЫ ОЛОҔО, АЙАР ҮЛЭТЭ Алтынньы ый 17 кунугэр 1940 сыллаахха Кэбээйи улууһун Сэбээн Күөл бөһүөлэгэр төрөөбүт. Оскуоланы бүтэрээт, учууталлаабыт. 1970 сыллаахха Ленинградтааҕы А.И.Герцен аатынан пединституту уһулуччулаахтык үөрэнэн бүтэрбит. 1970—1977 сс. — Сэбээн Күөл орто оскуолатын директорынан ананан улэлээбитэ. 1970—1977 сс. —  Ламыҥха нэһилиэгин партийнай тэрилтэтигэр секретарь. 1977—1979 сс. — «Кировскай» совхоз босхоломмут секретарынан талыллыбыт. 1979—1980 сс. — «Кировскай» совхоз салаатын (Сэбээн Күөл) дьаһайааччытынан үлэлиир. 1980 с. — Саха АССР  Совмин инструктора. 1981 с. — ССКП Дьокуускайдааҕы обкомун пропагандаҕа уонна агитацияҕа салаатын инструктора. 1985 с. — Хабаровскайдааҕы үрдүкү партийнай оскуоланы кэтэхтэн үөрэнэн бүтэрэр.

1988 с. — ССКП Дьокуускайдааҕы обкомун идеологияҕа салаатын сэбиэдиссэйин солбуйааччыта. 1990 с. — РСФСР народнай депутатынан, Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин депутатынан талыллыбыта. 1993 с. — Эбээн-Бытантай национальнай оройуон быыбардааччылара Саха Республикатын народнай депутатынан талбыттар. 1993 сыл ахсынньы 12 күнүттэн бу күннэргэ дылы Саха Республикатын Ил Түмэнин депутата. 1994—2003 сс. — Москва куоракка олорбут кэмигэр Российскай Федерация Мунньаҕыгар Саха Республикатын Ил Түмэнин постояннай комитетын представителинэн үлэлээбит. 2003—2008 сс. — норуот депутата, Саха Республикатын Ил Түмэнин Арктика уонна олохтоох аҕыйах ахсааннаах хотугу омуктар кыһалҕаларыгар постояннай комитет бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбит. 2008 с., кулун тутартан — Саха Республикатын Ил Түмэнин депутатынан талыллыбыт. 2008 с., кулун тутартан бу күҥҥэ дылы — Саха Республикатын Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлин солбуйааччыта .

1988 с. — ССКП Дьокуускайдааҕы обкомун идеологияҕа салаатын сэбиэдиссэйин солбуйааччыта. 1990 с. — РСФСР народнай депутатынан, Саха АССР Үрдүкү Сэбиэтин депутатынан талыллыбыта. 1993 с. — Эбээн-Бытантай национальнай оройуон быыбардааччылара Саха Республикатын народнай депутатынан талбыттар. 1993 сыл ахсынньы 12 күнүттэн бу күннэргэ дылы Саха Республикатын Ил Түмэнин депутата. 1994—2003 сс. — Москва куоракка олорбут кэмигэр Российскай Федерация Мунньаҕыгар Саха Республикатын Ил Түмэнин постояннай комитетын представителинэн үлэлээбит. 2003—2008 сс. — норуот депутата, Саха Республикатын Ил Түмэнин Арктика уонна олохтоох аҕыйах ахсааннаах хотугу омуктар кыһалҕаларыгар постояннай комитет бэрэссэдээтэлинэн үлэлээбит. 2008 с., кулун тутартан — Саха Республикатын Ил Түмэнин депутатынан талыллыбыт. 2008 с., кулун тутартан бу күҥҥэ дылы — Саха Республикатын Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлин солбуйааччыта .

 1962 сылтан саҕалаан оҕолорго анаан суруйар буолбута. Бастакы эбээн оҕолоругар аналлаах «Опо» диэн кинигэтэ 1969 сыллаахха күн сирин көрбүтэ. Онтон ыла оҕо суруйааччытын быһыытынан төрөөбүт, саха, нуучча тылларынан үгүс кинигэтэ тахсыбыттара: «Про олененка и крутого барана» (1975), «Мои друзья — оленеводы» (1980), «Мой олененок» (1982), «Сын чиктикана» (1988) о.д.а. Оҕолорго аналлаах айымньылара көрүдьүөстээх, кэрэхсэбиллээх ис хоһоонноохтор, оҕо майгытын, оҕо олоҕу көрүүтүн уратыларын толору арыйаллар. А. Кривошапкин, салайааччы буолан, олох үөһүгэр киирэн истэҕин аайы кини айымньыларыгар туруорар соруктара эмиэ уустугуран испиттэрэ. Ол курдук кини сэһэҥҥэ ылсыспыта: «Оҕо сааһым табалара», «Чубукулар хоту түһэллэр» (1985). «Дьылҕам кытыла» (1988) ромаҥҥа норуотун былыргы ыар олоҕун ойуулуур. «Көмүс таба» (1990) романыгар эбээннэр билиҥҥи олохторун, кыһалҕаларын арыйар.

1962 сылтан саҕалаан оҕолорго анаан суруйар буолбута. Бастакы эбээн оҕолоругар аналлаах «Опо» диэн кинигэтэ 1969 сыллаахха күн сирин көрбүтэ. Онтон ыла оҕо суруйааччытын быһыытынан төрөөбүт, саха, нуучча тылларынан үгүс кинигэтэ тахсыбыттара: «Про олененка и крутого барана» (1975), «Мои друзья — оленеводы» (1980), «Мой олененок» (1982), «Сын чиктикана» (1988) о.д.а. Оҕолорго аналлаах айымньылара көрүдьүөстээх, кэрэхсэбиллээх ис хоһоонноохтор, оҕо майгытын, оҕо олоҕу көрүүтүн уратыларын толору арыйаллар. А. Кривошапкин, салайааччы буолан, олох үөһүгэр киирэн истэҕин аайы кини айымньыларыгар туруорар соруктара эмиэ уустугуран испиттэрэ. Ол курдук кини сэһэҥҥэ ылсыспыта: «Оҕо сааһым табалара», «Чубукулар хоту түһэллэр» (1985). «Дьылҕам кытыла» (1988) ромаҥҥа норуотун былыргы ыар олоҕун ойуулуур. «Көмүс таба» (1990) романыгар эбээннэр билиҥҥи олохторун, кыһалҕаларын арыйар.

А.В.Кривошапкин айымньыларынан литературнай оонньуу   «Дьүкээбил дойдутугар»

А.В.Кривошапкин айымньыларынан литературнай оонньуу «Дьүкээбил дойдутугар»

1 түһүмэх  ВИКТОРИНА  “Сыллар – хонуктар...”

1 түһүмэх ВИКТОРИНА “Сыллар – хонуктар...”

А.В.Кривошапкин хас сыллаахтан саҕалаан оҕолорго анаан суруйар буолбутай? 1962 с.

А.В.Кривошапкин хас сыллаахтан саҕалаан оҕолорго анаан суруйар буолбутай?

1962 с.

Саха Республикатын Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлин солбуйааччытынан хас сыллаахтан үлэлиирий? 2008 с.

Саха Республикатын Ил Түмэнин Бэрэссэдээтэлин солбуйааччытынан хас сыллаахтан үлэлиирий?

2008 с.

Бастакы эбээн оҕолоругар аналлаах «Опо» диэн кинигэтэ хас сыллаахха күн сирин көрбүтэй? 1969 с.

Бастакы эбээн оҕолоругар аналлаах «Опо» диэн кинигэтэ хас сыллаахха күн сирин көрбүтэй?

1969 с.

Саха Республикатын ытык киһитэ аат хас сыллаахха анаммытай? 2010 с.

Саха Республикатын ытык киһитэ аат хас сыллаахха анаммытай?

2010 с.

Хас сыллаахха Россия Улахан литературнай бириэмийэтин лауреата буолбутай? 2002 с.

Хас сыллаахха Россия Улахан литературнай бириэмийэтин лауреата буолбутай?

2002 с.

Быйыл хас сааһын туоллай? Хаһан? 75 сааһын алтынньы 17 күнүгэр туолла

Быйыл хас сааһын туоллай? Хаһан?

75 сааһын

алтынньы 17 күнүгэр туолла

 «ДЬИКТИЛЭЭХ ХОНУУ»  2 сорудах   А.В.Кривошапкин кэргэнин уонна оҕолорун  ааттарын таай

«ДЬИКТИЛЭЭХ ХОНУУ» 2 сорудах А.В.Кривошапкин кэргэнин уонна оҕолорун ааттарын таай

3 сорудах Хоһоон тылларын туруоран биэр

3 сорудах

Хоһоон тылларын туруоран биэр

«Саас»  Күүтүүлээх кэрэ _ _ _ _ буолан  Саас кэллэ _ _ _ _ сиргэ,  Тыйыс сир сүрэҕэ ууллан  Сымнаата, сылыйда, _ _ _ _ .

«Саас» Күүтүүлээх кэрэ _ _ _ _ буолан Саас кэллэ _ _ _ _ сиргэ, Тыйыс сир сүрэҕэ ууллан Сымнаата, сылыйда, _ _ _ _ .

“ Ийэм оскуолата”  Сааһыран истэҕим ахсын  Кырдьаҕас ийэбин _ _ _ _ _ _ _ _ -  Дьиҥэр олох оскуолатын  Ким да иннинэ ааспытын:   Туора киһи үөхтэҕинэ  Үөхсан хаһан да хардарыма.  Санааҥ дириҥинэн, көхсүҥ киэҥинэн  Киниттэн _ _ _ _ _ буола сатаа.    Күндү ийэм санаата улаханын  Оҕолорбор тиэрдэн хатылыыбын:  - Бэйэмсэх буолумаҥ, олоҕу _ _ _ _ _ _ _ _ _ ,  Куһаҕаҥҥа, куолдьаарга _ _ _ _ _ _ _ _

Ийэм оскуолата” Сааһыран истэҕим ахсын Кырдьаҕас ийэбин _ _ _ _ _ _ _ _ - Дьиҥэр олох оскуолатын Ким да иннинэ ааспытын: Туора киһи үөхтэҕинэ Үөхсан хаһан да хардарыма. Санааҥ дириҥинэн, көхсүҥ киэҥинэн Киниттэн _ _ _ _ _ буола сатаа. Күндү ийэм санаата улаханын Оҕолорбор тиэрдэн хатылыыбын: - Бэйэмсэх буолумаҥ, олоҕу _ _ _ _ _ _ _ _ _ , Куһаҕаҥҥа, куолдьаарга _ _ _ _ _ _ _ _

4 сорудах   Ребустары таайан, Андрей Кривошапкин айымньыларын аатын таһаарыҥ

4 сорудах Ребустары таайан, Андрей Кривошапкин айымньыларын аатын таһаарыҥ

5 сорудах Бу тыллары туһанан хоһоонно айыҥ Таба Хайа Оҕо Олох

5 сорудах

Бу тыллары туһанан хоһоонно айыҥ

Таба

Хайа

Оҕо

Олох

 6 сорудах:  Криптограмманы таайан  Кривошапкин А.В.  сэһэннэрин аатын таһаар

6 сорудах: Криптограмманы таайан Кривошапкин А.В. сэһэннэрин аатын таһаар

1 криптограмма Ч О А Р Һ С Э Ҕ К Х М Б У Т Ү Л

1 криптограмма

Ч

О

А

Р

Һ

С

Э

Ҕ

К

Х

М

Б

У

Т

Ү

Л

2 криптограмма Ч А О Һ С Р Э Ҕ К Х Б У М Ү/Ы Т Л

2 криптограмма

Ч

А

О

Һ

С

Р

Э

Ҕ

К

Х

Б

У

М

Ү/Ы

Т

Л