ФДББС шартларында укучыларның дәрестән тыш эшчәнлеген тормышка ашыру

“ Гыйлем һәм тәрбия орлыкларын ихлас вә мәхәббәт илә чәчегез, киләчәктә файдалы җимешләрне дә үзегез җыярсыз”

Ризаэтдин Фәхретдин.

ФДББС шартларында укучыларның дәрестән тыш эшчәнлеген тормышка ашыру

Дәрестән тыш эчәнлек нәрсәне аңлата?

Дәрестән тыш эчәнлек уку-укыту процессының бер өлеше һәм укучыларның буш вакытларын оештыруның бер формасы. Дәрестән тыш эчәнлек бүгенге көндә укучыларның ихтыяҗларын канәгатьләндерү өчен, аларның үзидарә һәм иҗтимагый файдалы эшчәнлектә катнашуларын күз алдында тота.

Хәзерге вакытта, яңа икенче буын стандартлары буенча эшләгәндә, дәрестән тыш эшчәнлек тә камилләшә. Әлеге программа, баладан шәхес булдыру өчен, аңа социаль, мәдәни һәм һөнәри үзбилгеләү, иҗади теләкләрен тормышка ашыру өчен шартлар булдыра.

Дәрест ә н тыш эшчәнлекнең төп максаты

Дәрестән тыш эшчәнлек укучыларның иҗади эшчәнлекләре кебек үк төп белем бирү программасы дәресләр е кысаларында нәтиҗәләрен үзләштерү енә ирешү гә юнәлдерелгән. Беренче чиратта – шәхси һәм метапредмет нәтиҗәләре. Бу дәрестән тыш эшчәнлекнең үзенчәлеге, чөнки иң мөһиме укучы белергә генә түгел, ә гамәлдә эшләргә, хис итәргә, карарлар кабул итәргә өйрәнергә тиеш. Укучылар предмет нәтиҗәләренә дәрестә ирешсәләр, шәхси һәм метапредмет нәтиҗәләренә ирешү өчен дәрестән тыш эшчәнлек күпкә югарырак, чөнки укучы үз мәнфәгатьләреннән, кыйммәтләренән, юнәлешләреннән, ихтыяҗларыннан чыгып сайлый ала.

Дәрестән тыш эшчәнлекнең төп бурычлары

- Балага мәктәптә уңайлы адаптация тәэмин итү;

- Укучыларны ң уку-укытуларын оптимальләштерү;

- Баланы үстерү өчен шартларны яхшырту;

• Укучыларның яшь һәм индивидуаль үзенчәлекләрен исәпкә алу.

Дәрестән тыш эшчәнлекнең юнәлешләре

гомуминтеллектуаль

спорт-сәламәтләндерү

Дәрестән тыш

эшчәнлек

рухи- ә хлакый

гомуммәдәни

социаль

Укучыларның дәрестән тыш эшчәнлеген оештыруда федераль белем бирү стандартының үз таләпләре.

• дәрестән тыш эшчәнлек уку планының вариатив өлешендә булырга һәм ун сәгатьтән артмаска тиеш мәктәп үзе дәрестән тыш эшчәнлек төрләрен билгеләргә хокуклы дәрестән тыш эшчәнлекне укучылар үзләре сайлап алырга ирекле аудитор дәресләр 50%тан артмаска тиеш дәрестән тыш эшчәнлек төрләре тәрбияви нәтиҗәгә ориентирлашкан булырга тиеш
• дәрестән тыш эшчәнлек уку планының вариатив өлешендә булырга һәм ун сәгатьтән артмаска тиеш
• мәктәп үзе дәрестән тыш эшчәнлек төрләрен билгеләргә хокуклы
• дәрестән тыш эшчәнлекне укучылар үзләре сайлап алырга ирекле
• аудитор дәресләр 50%тан артмаска тиеш
• дәрестән тыш эшчәнлек төрләре тәрбияви нәтиҗәгә ориентирлашкан булырга тиеш

Дәрестән тыш эшчәнлекнең төрләре

● уен;

● танып белү;

● проблемалы аралашу;

● күңел ачу аралашуы;

● сәнгать иҗаты;

● социаль иҗат;

● хезмәт эшчәнлеге;

● спорт- сәламәтләндерү эшчәнлеге;

● туристик-туган якны өйрәнү әзерлеге эшчәнлеге.

Дәрестән тыш эшчәнлекнең дәрәҗәләре

Укучы иҗтимагый

тормышны белә, аңлый

1 дәрәҗә

Укучы иҗтимагый

тормышны югары бәяли

2 дәрәҗә

Укучы иҗтимагый тормышта

мөстәкыйль эшли белә

3 дәрәҗә

Формы организации обучающихся

Виды деятельности

Формы организации обучающихся

Игровая (уен)

Ролевая игра, деловая игра, социально-моделирующая игра

Художественно-эстетическое

(Эстетик-сәнгать)

Кружки художественного творчества, художественные выставки, фестивали искусств, спектакли в классе, школе; социальные проекты на основе художественной деятельности

Спортивно-оздоровительная

(Спорт-сәламәтләндерү)

Занятия спортивных секций; школьные спортивные турниры; спортивные и оздоровительные акции-проекты; спартакиады, Дни здоровья. Беседы и мероприятия о здоровом образе жизни, здоровом питании, профилактике вредных привычек

Формы организации обучающихся

Виды деятельности

Формы организации обучающихся

Досугово –развлекательная деятельность

(Ял итү – күңел ачу эшчәнлеге)

Культпоходы в театры, музеи, концертные залы, выставки; концерты, инсценировки, праздники на уровне класса и школы; школьные благотворительные концерты, выставки, конкурсы, викторины, фестивали.

Трудовая деятельность

(Хезмәт эшчәнлеге)

конструирование, кружки технического творчества, кружки домашних ремесел, трудовой десант, сюжетно-ролевые игры; субботники, детская производственная бригада, уход за школьными растениями.

Научно-познавательное

(Фәнни-танып-белү)

Викторины, олимпиады, конференции обучающихся, конкурсы, интеллектуальные марафоны, познавательные игры, беседы, библиотечные уроки, общественный смотр знаний, детские исследовательские проект, внешкольные акции познавательной направленности.

Формы организации обучающихся

Виды деятельности

Формы организации обучающихся

Туристско-краеведческая деятельность

(Туристик-туган якны өйрәнү эшчәнлеге)

Туристические походы, экскурсия-соревнование, эколого-краеведческие тропы, экологические десанты, акции.

Гражданско-патриотическое

(Гражданлык-патриотик)

работа патриотического кружка.

•     встречи с ветеранами ВОВ и труда, «Уроки мужества»;

•     выставки рисунков;

•     встречи с участниками «горячих точек»;

•     тематические классные часы;

•     оказание помощи ветеранам ВОВ и труда;

•     конкурсы рисунков;

ФДББС таләпләре нигезендә мәгариф учреждениесе сайлап алган формаларын чагылдырырга тиеш:

• дәрестән тыш эшчәнлек программасында;

• дәрестән тыш эшчәнлек челтәрендә;

• дәрестән тыш эшчәнлек журналларында.

Дәрестән тыш эшчәнлек төрләренең үткәрү урыннары

• Аудитор сәгать ләр
• Аудиториядән тыш сәгать ләр
• Интенсивлар (блоклар белән үткәрелгән дәресләр: конференцияләр, ярышлар, фестивальләр, мәдәни чаралар, әдәби кичәләр)

Дәрестән тыш эшчәнлекне бәяләү:

Дәрестән тыш эшчәнлекне билгеләүне комплекслы, берничә параметр буенча үткәрү мотлак:

1. Дәрестән тыш эшчәнлекне гомум анализлау торышы:

• укучыларның дәрестән тыш эшчәнлек системасына керүе;
• укучыларның дәрестән тыш эшчәнлеге системасында ресурслы тәэмин итү процессын функцияләштерү.

2.  Дәрестән тыш эшчәнлекнең нәтиҗәлелеге:

• укучының шәхесе;
• балалар коллективы;
• укытучының профессиональ карашы.

3. Дәрестән тыш эшчәнлекнең продуктивлыгы:

• көтелгән нәтиҗәгә ирешүнең дәрәҗәсе;

• укучыларның дәрестән тыш эшчәнлектә сайлап алган төрләрендә уңышка ирешү;

• дәрестән тыш эшчәнлеккә мотивлашуның үсеше.

4. Эшчәнлектә укучыларның нәтиҗә һәм оештыру мәсьәләре белән кәнагать булу.