Газдардын коломдук катышы

III глава

Сабактын темасы: Газдардын көлөмдүк катышы.

Сабактын конкреттүү максаты: Заттын саны моль.Авогадро саны. Заттын абсолюттук массасы жөнүндө түшүнүк берип, заттарды түзүүчү бөлүкчөлөр жөнүндөгү билимдерге таянып, затты түзүүчү бөлүкчөлөрдүн санын билүү боюнча көнүгүү иштөө менен түшүнүктөрдү калыптандыруу.Заттын саны – моль боюнча маалымат алышып көнүгүү иштешет. Заттардын курамына сандык, сапаттык анализ беришет.Көнүгүү иштешет. Заттардын массасынын сакталуу закону боюнча теӊдеме жазууну үйрөнөт. Газдардын өзгөчөлөнгөн касиеттери менен таанышат.

Көрсөткүчтөр:

• Эгерде окуучу затты түзүүчү эӊ майда бөлүкчөнү ченеп алууга мүмкүн экендигин түшүнсө,

• Ар түрдүү газдар бирдей көлөмдү ээлей тургандыгын билишсе, ошол билимди пайдаланып маселе, мисал иштей алышса,

• Г

• аздардын көлөмүн, андагы кармалган бөлүкчөлөрдү эсептеп чыгара алышса.

• Заттардын курамына сандык, сапаттык анализ бере алса.

• Массанын сакталуу законунун негизинде теӊдеме жаза алышса.

• Авогадро законун практикалык маанисин билишсе,

• Газдардын касиетин билишсе.

С абакты уюштуруу: 1.Жаӊы теманы кабыл алууга окуучуларды даярдоо.

(чөйрө түзүү)

2.Өтүлгөн темалар боюнча кайталоо, жаны теманы кабыл үчүн көнүгүүлөр менен

Мугалим окуучу менен бирдикте өтүлгөн темаларды эске түшүрүп жаӊы тема айтылат.

• Заттын саны эмне ченелет?

• Моль масса деген эмне?

• Молекулалык формула деген эмне?

• Заттардын массалык үлушү деген эмне?

• Заттардын курамына сандык жана сапаттык анализ бергиле?

Төмөнкүдөй тапшырмалар аткарылат?

• 1моль кычкылтек О₂

• 0,5моль азот N₂

• 0,1моль аргон Ar

• 2 моль метан СН₄ кандай көлөмдү ээлейт ?

Б ул окумуштуу жөнүндө эмне билесиӊер?

( слайддан көрсөтүлөт)

Сабактын жүрүшү:

Сабактын темасы берилет: Газдардын көлөмдүк катышы.

М угалим:

1-Суроо:Силерге белгилүү болгон газдардын формулаларын жазгыла? ( окуучулар менен бирдикте суроо талкууланат)

Газдардын өзгөчөлүгү айтылат:

• Газдар көлөмгө ээ;

• Газдардын молекулаларынын ортосундагы аралык чоӊ;

• Газдардын көлөмү молекулалар ортосундагы аралыктар менен аныкталат;

• Молекулалар ортосундагы аракеттенүү начар начар жана бири-бирине көз карандысыз кыймылда болот.

2- Суроо: газдардын молекулалар ортосундагы аралыктар эмнеге көз каранды?

Текст: ( текст мугалим менен бирдикте талкууланып иштелет).

Тексти окуп чыгышат:

Газ абалындагы заттар реакцияга киргенде теӊдемедеги коэфиценттер газдардын көлөмдүк катышын көрсөтөт. Мисалы: CH₄ + 2O₂ = CO₂ + 2H₂O теӊдемеде көрүнүп тургандай коэфиценттер канча көлөм зат реакцияга киргендигин көрсөтөт. 1 моль метан 2моль кычкылтек менен аракеттенишип 1 моль көмүр кычкыл газы пайда болот. ( суу 2 моль). Газдардын көлөмдүк к атыштарын көрсөтүүч бүтүн сандар алынат. Алар: 1:2:1

CH₄ + 2O₂ = CO₂ + 2H₂O

1моль 2моль 1моль

22,4л 44,8л 22,4л

1 : 2 : 1

Реакцияга кирген газдардын көлөмү менен коэфиценттердин ортосундагы байланыш менен көптөгөн эсептөөлөрдү жүргүзүугө болот. Практикада газдардын массасын эмес көлөмү боюнча эсептөө жүргүзүлөт.

1. Маселе : 1л кычкылтекти алуу үчүн канча грамм сууну электр тогунун таасири астында ажыратуу керек?

2. Реакциянын теӊдемесин жазып, теӊдемени теӊдөө менен маселени чыгарабыз:

2H₂O = O₂ + 2H₂

2моль 1моль 2моль

36г 22,4л 44,8л

Андан кийин эсептөөнү жүргүзөбүз: ( эсептөөнү жүргүзгүлө)

Сабак жыйынтыкталып, окуучулардын билимдери бааланат.