Лезги литературадай 10 - классда тухванвай ачух тарс Кьуьчхуьр Саидан уьмуьрдин ва яратмишунрин рехъ.

Лезги литературадай 10 - классда тухванвай ачух тарс

Кьуьчхуьр Саидан уьмуьрдин ва яратмишунрин рехъ.

Муаллим :Эюбова С.А.

2018 - йис

Метлебар:шаирдин уьмуьрдихъ ва яратмишунрихъ галаз танишарун; авай чирвилер артухарун; лезги эдебият

к!анарун.

Герек зат!ар:шаирдин суьрет, эсеррин к!ват1алар.

Тарсунин финиф.

1.Тарс тешкилун.

2.К1валин к1валах хабар кьун-Ихрек Режебан уьмуьрдикай ва шиир "Севдуьгуьм "хуралай

а)Вири классдиз суалар гун:

Вучиз И.Режебаз халкьди"Гьахъ ашукь "лагьана, т1вар гана? Ихрек Режебаз инсанар Гьихьтинбур хьана к1анзава?

И кар куьне гьик1 субутда?

Шаирдин рик1 халкьдихъ кузвайди гьи лишанри къалурзава?

б)Кьилди-кьилди хабар кьун.

3.Ц1ийи тарс гун.Кьуьчхуьр Саидан уьмуьрдикай."Я алпанд ц1ай"шиир хуралай.

а)Муаллимдин суьгьбет -Кьуьчхуьр Саидан уьмуьрдикъ ва эсеррихъ галаз танишарун.

Халис ватанперес,инсанперес ва женгчи шаир Кьуьчхуьр саид девирдин къанунриз ва адетриз,ханаринни девлетлуйрин зулумдиз акси экъеч1на;"Авайвилиз хьурай лянет!"-саз хуруз ч1угуна, лагьана шаирди.-Дерин кьат1унар авай савадлу жегьил дуьньядин гъавурда фад акьуна: кесибар виринра девлетлуйрин зулумдик квай.Саида вичин ч1алар гьа зулумдикай теснифиз башламишна:"Авайвилиз хьурай лянет"." КЪарагуьн". "Зи чарх кьулухъ элкъвена" ,"Душман ханариз" ва мсб.

КЬ.Саидан эсеррин ч1ехи пай уьмуьрдин гьахъсузвилерикайни зулумрикай я.Саидаз т1ебиатдикай, муьгьуьббатдикай кхьенвай шиирарни ава:"Къумрал руш","Чубарук."КЪумрал руш" шиир ихьтин куплетдалди куьтягь жезва:

Катран вилер къалур на заз хъуьрезвай,

Къугьдин гардан, нур къакъуддай шуьшедвай,

Тахьурай зун таза багъдин цуькведвай,

Лукьман хьуй заз ви ванцика,къумрал руш.

"Чубарук " шиир а девирдин шииратдин лап къешенг чешнейрикай сад я. Гатфарин лишан тир чубарукдихъ элкъвена шаирди ик1 лугьузва:

Хъфимир вун, туна ялгъуз хуьре зун,

Ийизва на зи рик1 сефил, чубарук.

Ви сузади куда йиф-югъ хуьре зун,

Минет я ваз,ма яхъ зи гъил, чубарук.

Саидан вири эсерар халкь гъавурда акьадай жанлу ч1алал кхьенва.

Кь.Саид кьакьан буйдин, т1ебии гужлу буй-бухах авай,экуь вилера гьамиша гъейратдинни анмусдин ц1елхемар кузвай,кесибрин терефдар, ханарин туьтуьнлай тефей ватанперес инсан хьана.Гьа ихьтинди яз ам халкьдин рик1елни алама.

б)Четин гафарин винел к1валах:Безег-ч1агай партал.

Паргъа-ивидин дамар.

Сунайрин сердер-сунайрин суна.

в)"Я алпанд ц1ай " шир к1елун ва веревирд авун. Шиирдин мана-метлеб, кьилин фикирар, художественный кьет1енвилер.

4.Зунжурдин к1елун.(сада-садан гуьгъуьнал алаз к1елун).

5.Тарс мягькемарун.

Хкягъай к1елун."Къумрал руш".

6.Тарсунин нетижа.

-Кь.Саидан уьмуьрдин рехъ гьихьтинди хьана?

-Шаирдин яратмишунрин хцивал квекай ибарат

-Шаир гьихьтин халкьдин тереф хуьн патал ала ?(кесиб).

-Баркалла,Аферин!

-Къиметар эцигун.

-Кьуьчхуьр Саидан уьмуьрдин ва яратмишунрин рехъ чна рик1елай ракъурдач.

7. К1валин к1валах .Кьуьчхуьр Саидан хкягъай эсерар чирун.