Открытый урок по родной литературе "Хь.Хасаев. «Хьуьнан акхарой б1аьста».

Тема: Хь.Хасаев. «Хьуьнан акхарой б1аьста».

1алашо: олхазарш, аккхарой довзийтар, церан ц1ераш йовзийтар. Кицанаш гулдар, 1алам довза а, деза а 1амор.

Г1ирс: Шеран заман сурташ, акхаройн, олхазарийн сурташ.

Урокан некъ.

1. Орг.момент.

2.Опрос д/з. «Б1аьсте т1ейог1уш». (а 347)

Деш – ша схьаюьйцу.

3. Вводная беседа. Слово о временах года (птицы нашего края, звери леса: «Голоса и пение птиц»).

? – Маса зама ю вай шеран?

? – Б1аьсте кхочуш яларан х1ун билгалонаш ю?

Вайн 1алам хаздеш, лардеш ду вайн жима а, хаза г1оьнчий – олхазарш, акхарой.

Тахана лера вайн урок – олхазарех, акхаройх лаьцна ю.

а) Яхал ц1ераш шайна дойзучу олхазарийн?

(Алкханч, Атйокх, Ч1ег1ардиг, Къиг, Хьоза, Кхокха, Хенак1ур).

б) Гурахь юучу х1уманан барам сихха лахло, цундела дуккха а олхазарш бовхачу махка д1аоьху. Оцу олхазарех д1адоьлху олхазарш олу.

Уьш ду: Слайд – Г1арг1ули- журавль, Алкханч – скворец, Ч1ег1ардиг – ласточка, Атйокх –кукушка, Зарзар – соловей.

в) Муьлхачарех 1а доккху олхазарш олу?

Х1ун юу цара 1ай?

- Вай долчуьра бовхачу мехкашка д1а ца доьлху 1а доккху олхазарш.

Слайд – Къиг – грач, Къорзакъиг – сорока, Хенак1ур – дятел, Хьоза – воробей, Кхокхий – голуби.

- Цара дуу х1уш, стоьмаш, сагалматаш, адам дехачу меттех1 яах1ума лоху.

г) Стихотворений йийцар

Слайд – (попугай, сова).

4. Х1инца вай хьуьнан акхаройх лаьцна д1адуьйцу.

а) стих.

Слайд – (олень, медведь).

б) Слайд – волк.

в) Слайд – (лиса, ёж).

г) Слайд – (кабан, зуб, мышь, олень, змея, слон, лев ).

5. Дийцар довзийтар (а.355).

«Хьуьнан акхарой б1аьста».

а) Хьехархочо д1айоьшу.

б) Хаттаршца болх бар.

в)ФИЗМИНУТКА.

г) Дешархоша д1айоьшу.

д) Слайд – показ фильм (о медведе и волке).

6. Загадки. Х1етал – метал хаийла шуна.

Аьхка – сира, 1ай – к1айн (заяц).

Вайн хийистера баьццара бохча (пхьид).

Месала ю, амма ча яц,аьхка ялта гулдо, 1ай лаьтта буха юлу (хомяк).

Ша жима ду, амма шел йоккха х1ума д1ахьо (зингат).

7. Т1еч1аг1дар.

Подведение итога.

1. Муха т1еоьцу олхазарша, акхароша б1аьсте?

2. Х1унда 1алашдан деза вайн олхазарш?

(Олхазарш ораматий мостаг1ий х1аллакбарца боккха пайда бохьу).

1. Х1ун дан деза вай олхазарш 1алаш дархьама?

(новкъарло ян ца еза шайн яах1ума лоьху олхазаршна, кхеро ца деза, 1ай

юург таса еза, х1оаш, баннаш дохо ца деза).

Хьоме дешархой тидамбе, ларде, 1амаде 1аламан хьелаш!