Реакцияға түскен немесе реакция нәтижесінде түзілген заттар

Реакцияға түскен немесе реакция нәтижесінде түзілген заттардың массасы және зат мөлшері арқылы зат массасы мен газ көлемін табуға есептер шығару

1-мысал. 12,6 г азот қышқылы калий гидроксидімен әрекеттескен кезде түзілген тұздың массасын табыңыздар.

Берілгені: m(HNO₃) = 12,6 г

m/к. m (КNO₃) = ?

Шешуі: 1) Рекция теңдеуін жазамыз.

HNO₃ + КОН = КNO_{3 +} Н₂ О

2)Азот қышқылы мен калий нитратының молярлық массаларын табамыз.

М (HNO₃) =63 г/моль

М (КNO₃) =101 г/моль

3) Реакция теңдеуі бойынша 63 г азот қышқылы калий гидроксидімен әрекеттескенде

1 моль азот қышқылы мен 1 моль калий нитратының массаларын табамыз.

m = v ∙ M

m(HNO₃) = 1 моль ∙ 63 г/моль = 63 г

m (КNO₃) =1 моль ∙ 101 г/моль =101 г

4) Реакция теңдеуі бойынша 63 г азот қышқылы калий гидроксидімен әрекеттескенде

101 г калий нитраты түзіледі, 12,6 г азот қышқылы калий гидроксидімен әрекеттескен кезде түзілетін калий нитратының массаларын табамыз.

63 г --- 101 г

12,6 г ---х г

х = = 20.2 г Жауабы: 20,2 г калий нитраты түзіледі.

2-мысал. 3 г көмір толық тотығу үшін оттегінің қандай көлемі жұмсалады?

Берілгені:

m(С) = 3 г

m/к V(O₂) = ?

Шешуі: 1) Рекция теңдеуін жазамыз.

С+О₂ →СО₂

2) Көмірдің молярлық массасын табамыз.

М (С) =12 г/моль.

3) Кез-келген газдың 1 молы қалыпты жағдайда 22,4 л көлем алатынын ескерсек, 1 моль көмір тотығу үшін жұмсалатын оттегі 22,4 л көлем алады. 1 моль көмірдің массасын табамыз

m = v ∙ M

m(С) = 1 моль ∙12 г/моль = 12 г

4) Реакция теңдеуі бойынша 12 г көмір тотығу үшін 22,4 л оттегі жұмсалады, ал 3 г көмір толық тотығу үшін қажетті оттегінің көлемін табамыз.

12 г ---22,4 л

3 г ---х х = = 5.6 л

Жауабы: 5.6 л оттегі жұмсалады.

3-мысал. Күкірт жанғанда 112 л (қ.ж) газ түзілді. Жанған күкірттің массасын табамыз.

Берілгені:

V (SO₂) = 3 г

m/к m (S) = ?

Шешуі: 1) Рекция теңдеуін жазамыз.

S+О₂ →SО₂

2) Күкірттің молярлық массасын табамыз.

М (S) =32 г/моль.

3) Кез-келген газдың 1 молы қалыпты жағдайда 22,4 л көлем алатынын ескерсек, 1 моль күкірт жанғанда түзілген күкірт (ІҮ) оксиді 22,4 л көлем алады. 1 моль күкірттің массасын табамыз .

m = v ∙ M

m(С) = 1 моль ∙32 г/моль = 32 г

Оқушыларды бағалау.

Үйге тапсырма:

4) Реакция теңдеуі бойынша 32 г күкірт жанғанда 22,4 л күкірт (ІҮ) оксиді түзіледі, ал 112 л күкірт (ІҮ) оксиді түзілген кезде жанған күкірттің массасын табамыз.

32 г ---22,4 л

х ---112 л х = = 160 г

Жауабы: 160 г күкірт жанғанда

4-мысал. 0.3 моль тұз қышқылымен әрекеттесетін натрийдың массасын табамыз.

Берілгені:

v (HCI) =0, 3 моль

m/к m (Na) = ?

Шешуі: 1) Рекция теңдеуін жазамыз.

2Na + 2HCI → 2NaCI + H₂

2) Натрийдің молярлық массасын табамыз.

М (Na) =23 г/моль.

3) 2 моль натрийдың массасын табамыз.

m = v ∙ M

m(Na) = 2 моль ∙2 3 г/моль = 46 г

4) Реакция теңдеуі бойынша 2 моль тұз қышқылымен 46 г натрий әрекеттеседі, ал 0.3 моль тұз қышқылымен әрекеттесетін натрийдың массасын табамыз.

2 моль---46 г

0.3 моль ---х х = = 6.9 г

Жауабы: 6.9 г натрий әрекеттеседі.