Санау жұйелері №1

Сабақтың мақсаты: Санау жүйелерімен танысу,

Ондық санау жүйесінен, екілік санау жүйесіне

санды ауыстыруды үйрену.

Санау жүйесі ,  санау ,  нөмірлеу  — натурал сандарды атау және цифрлық символдар арқылы белгілеу әдістерінің жиынтығы. Санау жүйесі позициялық емес және позициялық принцип болып екіге бөлінеді.

Позициялық емес санау жүйес i нде әрб i р цифрдық мән i оның алатын орнына байланысты емес. Мұндай санау жүйес i н i ң мысалы рет i нде римд i к жүйен i алуға болады. Осы жүйеде жазылған ХХХ санында Х цифры кез келген позицияда 10-ды б i лд i ред i. Позициялық емес санау жүйес i нде арифметикалық әрекеттерд i орындау қиын болғандықтан, позициялық санау жүйес i қолданылады.

Позициялық мән санау жүйес i н i ң нег i з i нде дәрежес i арқылы анықталады. Позициялық санау жүйес i н i ң нег i з i деп қолданылатын цифрлар санын айтады.

Ондық санау жүйес i Ондық санау жүйес i нег i сандарды өрнектеу үш i н 0-9 дей i нг i араб цифрлары қолданылады:0,1,2,3,4,5,6,7,8,9. Мыс: 234=200+30+4 2 жүзд i ктер разрядынан, 3 ондықтар разрядынан, 4-б i рл i ктер разрядынан тұрады. Бұл жазбадағы 10-саны санау жүйес i н нег i здеуш i. Санның әрб i р цифры үш i н 10 нег i здеуш i цифрлың орнына байланысты дәрежеленед i және осы цифрға көбейт i лед i. Б i рл i ктер үш i н – 0; ондықтар үш i н – 1, жүзд i ктер үш i н – 2-ге тең нег i здеуш i дәреже және т.с.с

Ек i л i к санау жүйес i Ек i л i к жүйеде кез келген сан 0 және 1 цифрларының көмег i мен жазылады және ек i л i к сан деп аталады.

ЭЕМ-де ақпаратты өрнектеу үш i н ек i л i к жүйе қолданылады. Ек i л i к жүйеде қосындыда нег i здеуш i рет i нде 2 санын қолданады.

Ондық санау жүйесіндегі 15 санын екілік санау жүйесіне

ауыстыру ережесі