Сабактын темасы: Себеп багыныңкы сүйлөм.
Сабактын максаты:
а) билим берүүчүлүк максаты:
Окуучулар багыныңкы сүйлөмдүн түрлөрү, анын ичинен себеп багыныңкы сүйлөм боюнча түшүнүк алышат, көнүгүүлөр иштешет, дүйнө тилдери боюнча маалымат алышат;
б) өнүктүрүүчүлүк максаты:
Окуучулар багынкы байланыштагы татаал сүйлөмдүн түрлөрүн
(мезгил, орун, себеп), баш жана багынынкы сүйлөм, алардын өз ара байланышуу жолдорун өздөштүрүшөт, синтаксисттик талдоого машыгышат, логикалык ойлоосун өстүрүшөт;
в) тарбия берүүчүлүк максаты:
Топтордо иштөөдө бири-биринин оюн угуп, өз ара сыйлашууга, өз оюн
эркин айтууга, баш жана багыныңкы сүйлөмдүн тыныш белгилерин, оозеки
кептеги өзгөчөлүктөрүн үйрөнүшөт.
Сабактын тиби: Жаңы билимди берүү сабагы
Сабактын жабдылышы: маркер, ватман, таблица, дидактикалык карточкалар, телевизор, презентация.
Сабактын методу: интерактивдүү методдор: топтордо иштөө, диаграмма түзүү,музыкалык көнүгүү.
Компетент –м түрлөрү:
Маалыматтык: эрежеге таянып, себеп багынынкы сүйлөмдү таап, талдай алат.
Өзүн-өзү башкаруу, көйгөй чечүүчү: коп чекиттин ордуна себ.баг. сүйлөмдүн жасалуу мүчөлөрүн кое алат.
Социалдык-коммуникативдик:
- топ менен иштөөнү билишет.
- өз алдынча ой жүгүртө алышат.
Сабактын жүрүшү
Уюштуруу.
А) саламдашуу: ролик көрсөтүү, саламдашуунун түрлөрү
Б) кырдаалдык сүйлөшүү: бүгүн Эл аралык Эне тил күнү
Өтүлгөндөрдү кайталоо: топторго бөлүшүү- мезгил, орун, себеп
Орун жана мезгил багыныңкы сүйлөмдөрдү бөлүп көрсөтүү.
|
Орун багыныңкы сүйлөм
| Мезгил багыныңкы сүйлөм |
|
|
|
|
|
|
|
|
Заңкайып аска турган жерде, кичинекей Каныбек да турат.
Эрлан кайда отурса, ксения да ошол жерде отурат.
Шамал кайда болсо, жамгыр ошол жерде токтойт.
Токтогул сүргүндөн келгенде, энесинин көзү көрбөй калган экен.
Коңгуроо кагылганда, сабак башталат.
Сабак бүткөндө, үйгө кетебиз.
Суроолор: мезгил багыныңкы сүйлөм деген эмне?
Орун багыныңкы сүйлөм деген эмне?
Музыкалык көнүгүү: Жаңы сөздөр- жатам чалкалап-лежу на спине, карап- смотреть, сүзөт-плывет, “Сейдакматтын ыры” ырын угуу, текстин толуктоо, суроолорго жооп берүү,сүйлөм түзүү, ыр ырдоо.
Адыр Адыр тоолордон,
Айгыр минип түшөбүз.
А дуйнодо не кызык?
Ачуу айран ичебиз.
аааааа агайым
Ачуу айран ичебиз,
Ачуу кефир ичебиз.
2 куп
Ар тарапты аралап,
Кең жайлоого барабыз,
Кымыздарын айашся,
Чийки суудан ичебиз
Арыктан суу ичебиз.
аааааа агайым
Арыктан суу ичебиз
Чийки суудан ичебиз....
3 куп
Алты саның аманда,
Ырда бийле карманба,
Шаң болбосо өмүрдө,
Куруп кетсин замана.
ааааа агайым
Куруп кетсин замана,
Алты саның аманда,
Ырда бийле карманба.
__________тоолордон,
Айгыр минип түшөбүз.
А дуйнодо не ______?
Ачуу ______ ичебиз.
аааааа агайым
Ачуу _______ ичебиз,
Ачуу кефир ичебиз.
2 куп
Ар тарапты _______,
Кең ________ барабыз,
__________ айашся,
Чийки ______ ичебиз
Арыктан суу ичебиз.
аааааа агайым
Арыктан суу ичебиз
Чийки ______ ичебиз....
3 куп
____ саның аманда,
Ырда _____ карманба,
Шаң болбосо ______,
Куруп ______ замана.
ааааа агайым
Куруп ______ замана,
Алты саның аманда,
Ырда бийле карманба.
Суроолор: кайдан түшүштү? Кайда келишти? Качан ырдап, бийлейбиз?
Адыр Адыр-холмы
Айгыр минип түшөбүз- верхом на коне
Жайлоого-пастбище
Айашся-жалеть
Чийки суудан-сырую воду
Шаң-веселье
Жаны теманы өздөштүрүү: Себеп багыныңкы сүйлөм.
Билдирет – ойдун себебин
Жооп берет - эмне үчүн? эмне себептен? эмнеликтен?-почему?
Мүчө – ган-дыктан
Жандоочтор – кийин, үчүн, себептүү, соң, анткени, себеби
М: (Эртен тоого барамын), (анткени ал жерде кросс болот).
(Быйыл жаз эрте келгендиктен), (жазгы тала жумуштары да эрте башталды).
Сабакты бышыктоо:
А) 256-көнүгүү. Көп чекиттин ордуна себ.б.сүйл. мүчөлөрүн койгула.
Б) текст менен иштөө.
“21-февраль- Эл аралык Эне тил күнү”.
Биз дайыма 21 –февралда Эне тил күнүн белгилейбиз, анткени бул Эл аралык майрам. Бул күнү биз ар кайсы мамлекеттин тилдери жөнүндө көп маалыматтарды алабыз.
Биз Кыргызстанда жашагандыктан, көпчүлүгүбүз кыргыз тилинде сүйлөйбүз. Ал эми орус тилинде Максим, Андрей жана Маша сүйлөшөт, себеби алардын эне тили- орус тили. Өлкөбүз көп улуттуу болгондуктан, өзбек, татар, орус, украин жана башка тилдерди үйрөнүүгө аракет кылабыз. Маша кыргыз тилин жакшы билгендиктен, биз менен кыргызча сүйлөшөт. Ал эми Максим жакшы үйрөнө элек, себеби ал жакында Россиядан келди.
Текстти окуп, которгула.
Себеп багныңкы сүйлөмдөрдү жазып, белгилегиле.
В) 258-көнүгүү. Тактада иштөө. Орус тилинде берилген жөнөкөй сүйлөмдөрдү, себеби деген байламта менен, кыргызча себеп багыныңкы сүйлөмгө айландыргыла.
Сабакты жыйынтыктоо.
Үйгө тапшырма: 151-беттеги 260-көнүгуу ырды жаттагыла. С.Есенин “Ак кайың”
Баалоо: топтон упайларына жараша.
Заңкайып аска турган жерде, кичинекей бала Каныбек да турат.
Эрлан кайда отурса, Ксения да ошол жерде отурат.
Шамал кайда болсо, жамгыр ошол жерде токтойт.
Токтогул сүргүндөн келгенде, энесинин көзү көрбөй калган экен.
Коңгуроо кагылганда, сабак башталат.
Сабак бүткөндө, үйгө кетебиз.
|
Орун багыныңкы сүйлөм
| Мезгил багыныңкы сүйлөм |
|
|
|
|
|
|
|
|
__________тоолордон,
Айгыр минип түшөбүз.
А дуйнодо не ______?
Ачуу ______ ичебиз.
аааааа агайым
Ачуу _______ ичебиз,
Ачуу кефир ичебиз.
2 куп
Ар тарапты _______,
Кең ________ барабыз,
__________ айашся,
Чийки ______ ичебиз
Арыктан суу ичебиз.
аааааа агайым
Арыктан суу ичебиз
Чийки ______ ичебиз....
3 куп
____ саның аманда,
Ырда _____ карманба,
Шаң болбосо ______,
Куруп ______ замана.
ааааа агайым
Куруп ______ замана,
Алты саның аманда,
Ырда бийле карманба.
__________тоолордон,
Айгыр минип түшөбүз.
А дуйнодо не ______?
Ачуу ______ ичебиз.
аааааа агайым
Ачуу _______ ичебиз,
Ачуу кефир ичебиз.
2 куп
Ар тарапты _______,
Кең ________ барабыз,
__________ айашся,
Чийки ______ ичебиз
Арыктан суу ичебиз.
аааааа агайым
Арыктан суу ичебиз
Чийки ______ ичебиз....
3 куп
____ саның аманда,
Ырда _____ карманба,
Шаң болбосо ______,
Куруп ______ замана.
ааааа агайым
Куруп ______ замана,
Алты саның аманда,
Ырда бийле карманба.
Текст менен иштөө.
“21-февраль- Эл аралык Эне тил күнү”.
Биз дайыма 21 –февралда Эне тил күнүн белгилейбиз, анткени бул Эл аралык майрам. Бул күнү биз ар кайсы мамлекеттин тилдери жөнүндө көп маалыматтарды алабыз.
Биз Кыргызстанда жашагандыктан, көпчүлүгүбүз кыргыз тилинде сүйлөйбүз. Ал эми орус тилинде Максим, Андрей жана Маша сүйлөшөт, себеби алардын эне тили- орус тили. Өлкөбүз көп улуттуу болгондуктан, өзбек, татар, орус, украин жана башка тилдерди үйрөнүүгө аракет кылабыз. Маша кыргыз тилин жакшы билгендиктен, биз менен кыргызча сүйлөшөт. Ал эми Максим жакшы үйрөнө элек, себеби ал жакында Россиядан келди.
Текстти окуп, которгула.
Себеп багныңкы сүйлөмдөрдү жазып, белгилегиле.
Текст менен иштөө.
“21-февраль- Эл аралык Эне тил күнү”.
Биз дайыма 21 –февралда Эне тил күнүн белгилейбиз, анткени бул Эл аралык майрам. Бул күнү биз ар кайсы мамлекеттин тилдери жөнүндө көп маалыматтарды алабыз.
Биз Кыргызстанда жашагандыктан, көпчүлүгүбүз кыргыз тилинде сүйлөйбүз. Ал эми орус тилинде Максим, Андрей жана Маша сүйлөшөт, себеби алардын эне тили- орус тили. Өлкөбүз көп улуттуу болгондуктан, өзбек, татар, орус, украин жана башка тилдерди үйрөнүүгө аракет кылабыз. Маша кыргыз тилин жакшы билгендиктен, биз менен кыргызча сүйлөшөт. Ал эми Максим жакшы үйрөнө элек, себеби ал жакында Россиядан келди.
Текстти окуп, которгула.
Себеп багныңкы сүйлөмдөрдү жазып, белгилегиле.
Адыр Адыр тоолордон,
Айгыр минип тушобуз.
А дуйнодо не кызык?
Ачуу айран ичебиз.
аааааа агайым
Ачуу айран ичебиз,
Ачуу кефир ичебиз.
2 куп
Ар тарапты аралап,
Кен жайлоого барабыз,
КЫмыздарын айашся,
Чийки суудан ичебиз
Арыктан суу ичебиз.
аааааа агайым
Арыктан суу ичебиз
Чийки суудан ичебиз....
3 куп
Алты санын аманда,
Ырда бийле карманба,
Шан болбосо омурдо,
Куруп кетсин замана.
ааааа агайым
Куруп кетсин замана,
Алты санын аманда,
Ырда бийле карманба.
__________тоолордон,
Айгыр минип түшөбүз.
А дуйнодо не ______?
Ачуу ______ ичебиз.
аааааа агайым
Ачуу _______ ичебиз,
Ачуу кефир ичебиз.
2 куп
Ар тарапты _______,
Кең ________ барабыз,
__________ айашся,
Чийки ______ ичебиз
Арыктан суу ичебиз.
аааааа агайым
Арыктан суу ичебиз
Чийки ______ ичебиз....
3 куп
____ саның аманда,
Ырда _____ карманба,
Шаң болбосо ______,
Куруп ______ замана.
ааааа агайым
Куруп ______ замана,
Алты саның аманда,
Ырда бийле карманба.
__________тоолордон,
Айгыр минип түшөбүз.
А дуйнодо не ______?
Ачуу ______ ичебиз.
аааааа агайым
Ачуу _______ ичебиз,
Ачуу кефир ичебиз.
2 куп
Ар тарапты _______,
Кең ________ барабыз,
__________ айашся,
Чийки ______ ичебиз
Арыктан суу ичебиз.
аааааа агайым
Арыктан суу ичебиз
Чийки ______ ичебиз....
3 куп
____ саның аманда,
Ырда _____ карманба,
Шаң болбосо ______,
Куруп ______ замана.
ааааа агайым
Куруп ______ замана,
Алты саның аманда,
Ырда бийле карманба.
3 174
19 106 
